فرمول پیشنهادی آنکارا برای غزه/ آیا ایده فیدان قابل اجراست؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، جنایات رژیم صهیونیستی علیه مردم بی پناه غزه ادامه دارد و بسیاری از کشورهای جهان، در حال ایفای نقش دیپلماتیک هستند تا مگر راهی برای کمک به مردم پیدا شود. اما این اقدامات، نتیجه خاصی نداده است. یکی از کشورهایی که در این میان، به دنبال نمایش قدرت دیپلماتیک بوده، جمهوری ترکیه است.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور این کشور و هاکان فیدان وزیر امور خارجه، با بسیاری از مقامات جهان در مورد غزه گفتگو کرده اند. آنان اعلام کرده اند که ترکیه به دنبال ایفای نقش ضامن و محافظ صلح بین مبارزین فلسطینی و رژیم صهیونیستی است.

فرمول پیشنهادی هاکان

هاکان فیدان رئیس سابق سرویس اطلاعاتی میت ترکیه و وزیر کنونی امور خارجه این کشور، مذاکره کننده ای است که از دیرباز با موضوع فلسطین آشناست. او قبلاً و در دورانی که سکان نهاد جاسوسی ترکیه را در دست داشت، در کنار عمر چلیک سخنگوی حزب عدالت و توسعه به عنوان دو نماینده و فرستاده تام الاختیار اردوغان، در قاهره و بین حماس و اسراییل میانجیگری کرد. حالا هم با اتکا به تجارب پیشین، در حال کار بر روی پرونده تحولات غزه است.

فیدان پس از دیدار با عبدالفتاح سیسی رئیس جمهور مصر و چند گفتگوی تلفنی با مقامات آمریکایی و اروپایی، فرمولی پیشنهاد کرده که به زعم او می تواند مشکلات فعلی را خاتمه دهد.

فیدان می گوید: «برای اطمینان از توقف و خاتمه تنش ها، نیاز به ضامنینی داریم که ضامن و محافظ صلح باشند. چند کشور باید در این میدان نقش خود را ایفا کنند و یکی از آنان هم ترکیه است».

فیدان در آنکارا و در مصاحبه با خبرنگاران ترکیه اعلام کرد: «آنچه در حمله حماس به اسرائیل در 7 اکتبر رخ داد، برای همه به‌ ویژه برای خود اسرائیل غافلگیر کننده بود. سهولت عبور  و نتایج عملیاتی این امر همه را شگفت زده کرد. این وضعیت، موضوعی است که ضعف در سیستم امنیتی اسرائیل را آشکار می کند و سال ها در مورد آن بحث خواهد شد. البته باید به این نکته هم اشاره کنم؛ ما هر اقدامی که غیرنظامیان را هدف قرار دهد تایید نمی کنیم. من و جناب رئیس جمهور، در چند جا اعلام کرده ایم که هدف قرار دادن غیرنظامیان را محکوم می کنیم. همچنین، زمانی که اسرائیل عملیات خود را آغاز کرد، ترکیه اعلام کرد که به طور جدی نگران حمله به غیرنظامیان است. این غیرقابل قبول است که اسرائیل غزه را به شکلی بی ‌سابقه بمباران می ‌کند و باعث مرگ گسترده غیرنظامیان می شود. همچنین قطع برق، آب و سوخت و محکوم کردن اهالی منطقه به تحمل فقر و گرسنگی، فاقد توجیه است».

فیدان تصریح کرد که ترکیه به دنبال تبدیل این بحران به فرصتی برای صلح است و این ایده به اطلاع طرفین رسیده است. فیدان با تاکید بر اینکه ایده های خود را در دیدار با آمریکایی ها مطرح کرده است، خاطرنشان کرد: «آمریکا نیز به راه حل دو کشوری نگاه مثبتی دارد. جامعه جهانی باید رویکردی اتخاذ کند که اسرائیل را به پذیرفتن راه حل دو کشوری وادار کند.

آیا ایده فیدان قابل اجرا است؟

مهمترین مشکل در مورد ایده مطرح شده توسط فیدان، این است که اساساً رژیم صهیونیستی، عقیده ای به راهکار دو دولتی ندارد و یکی از دلایل اصلی تداوم تنش و درگیری، همین موضوع است. مساله دیگر این است که اسراییل با اعتماد به نفسی که از حمایت آمریکا، انگلیس، آلمان و بسیاری دیگر از کشورهای اروپایی به دست آورده، حتی به نیروهای سازمان ملل هم اجازه فعالیت نمی دهد و در نتیجه، دشوار است که این رژیم راضی شود نیروهای صلح بان نظامی از کشورهای دیگر، در سرزمین های اشغالی حضور پیدا کنند.

چر ا فلسطین برای ترکیه مهم است؟

شاید بتوان این سوال را به شکلی واقع بینانه تر، به این شکل طرح کرد: چرا رژیم صهیونیستی برای ترکیه مهم است؟ آیا ترکیه از این جهت وارد میدان دیپلماسی برای غزه می شود که  رابطه با رژیم صهیونیستی را بسط دهد؟ در پاسخ می توان به دلایل زیر اشاره کرد:

1.پس زمینه های تاریخی مهمی در مورد روابط امپراتوری عثمانی و جمهوری ترکیه، با یهودیان وجود دارد. نخست آن که پس از رانده شدن یهودیان از اسپانیا، این امپراتوری عثمانی بود که دروازه های خود را به روی آنان گشود و اجازه داد هزاران یهودی وارد استانبول شوند. دوم این که با وجود برخی مخالفت های گذرای دربار عثمانی با تاسیس اسرائیل، بعدها این جمهوری ترکیه بود که به عنوان نخستین کشور جهان اسلام، مشروعیت رژیم اسرائیل را به رسمیت شناخت و اسراییل همواره برای ترکیه مهم بوده است.

2.انتقال نفت و گاز سرزمین های اشغالی از مدیترانه به اروپا، یکی از رویاهای ترانزیتی ترکیه است و برای قدرت نمایی در شرق مدیترانه و آفریقا برای آنکارا اهمیت فراوانی دارد و عادی سازی با اسراییل، ریشه در همین موضوع دارد.

3.با وجود رویکردهای عملگرایانه و منفعت محور دولت اردوغان و حزب عدالت و توسعه در مورد فلسطین، بسیاری از احزاب سیاسی و بخش قابل توجهی از مردم مسلمان و دین محور ترکیه، علاقه وافری به آرمان فلسطین و حمایت از ملت مظلوم فلسطین دارند و دولت می تواند در این مقطع، باز هم با نگاه داخلی، یک مساله سیاست خارجی را به مساله حزبی و داخلی تبدیل کند.

4.روابط ترکیه و غرب تعریفی ندارد و اردوغان می خواهد با کمک به اسراییل، خود را به غرب نزدیک تر کند.

آیا می توان به ترکیه اعتماد کرد؟

دولت ترکیه در 10 سال اخیر، نگرش ویژه ای به تحولات سیاسی منطقه داشته است. ترکیه همین حالا هم بخشی از خاک کشور همسایه خود یعنی سوریه را اشغال کرده و بارها به خاطر نادیده گرفتن حاکمیت سیاسی و تمامیت ارضی عراق نیز مورد انتقاد قرار گرفته است.

از این گذشته، ترکیه در بخش شمالی جزیره قبرس، عملاً در کار محافظین صلح وابسته به سازمان ملل دخالت کرده و مزاحم ماموریت آنها شد. در نتیجه بعید به نظر می رسد، کشوری که خود، در حوزه صلح و موضوعات مربوط به امنیت همسایگان و دیگر کشورهای منطقه کارنامه قابل دفاعی ندارد، بتواند به عنوان صلح بان و ضامن صلح، ایفای نقش کند.

در پایان باید گفت، دولت ترکیه در دو سال اخیر، اشتیاق زاید الوصفی برای عادی سازی رابطه با رژیم صهیونیستی ارائه داده و بدون آن که شرط و شروط خاصی برای حمایت از آرمان های فلسطین اعلام کند، قدم به قدم به این رژیم نزدیک و نزدیک تر شد.

انتهای پیام/