آیت‌الله عندلیب: مقابله با جریان‌های تکفیری باید علمی و فقهی باشد
باید بخشی از درس‌های خارج فقه به این سمت حرکت کند که نحوه تعامل و تعایش ما با فرق و ملل و نحلل دیگر از جمله برادران اهل سنت چگونه باشد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، آیت الله محمد عندلیب همدانی عضو سابق جامعه مدرسین در اولین روز از نشست مجازی کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی که هم‌اکنون از پایگاه اطلاع‌رسانی این کنفرانس در حال برگزاری است، گفت: تا فقهای ما نپذیرند که در یک جامعۀ متکثر باید راه حلی پیدا کرد جهت زندگیِ مسالمت‌آمیز با سایر ادیان و مذاهب، ما نمی‌توانیم به درستی گامی در این جهت برداریم. فقهای شیعه قاعده‌ای به نام قاعدۀ «الزام» دارند که در جهت تعامل با برادران اهل سنت است. تفاسیر گوناگونی هم از قاعدۀ الزام ارائه شده است. به نظر می‌رسد آنچه را که فقها به نام قاعدۀ الزام می‌نامند، تحت یک قاعدۀ کلی‌تری به نام قاعدۀ فقهیۀ «تعایش سلمی» قرار می‌گیرد. باید حد و مرز آن روشن شود. ادله و مستندات آن بیان شود.
وی افزود: این قاعده یعنی احترام تمام افرادی که در یک مجتمع زندگی می‌کنند به قانون مورد قبول طرف مقابل. این قاعده یعنی پرهیز از اختلافات بی‌جا یا کم‌فایده که در نهایت سازش و سلم را همراه می‌کند. تقاضایم از علمای اسلام شیعه و اهل تسنن این است که با توجه به منابع قرآنی و روایی بر این قاعده متمرکز شوند. نتیجه این است که هر گروه و مذهبی در عین اینکه پایبندی به عقاید و فقه خود دارد، طوری زندگی می‌کند که به آراء و عقاید ادیان و مذهب دیگر لطمه‌ای وارد نشود. در این زمان با این تشطط آراء و با این همه دشمنی‌ها از افراد تکفیری و افراطی، راهی به جز این نداریم. مقابله با این جریان‌ها باید علمی و فنی و فقهی باشد.
آیت الله عندلیت ادامه داد: در این بحث، باید معنای ایمان و کفر به درستی تبیین شود. باید حقیقت اخوتی که قرآن از آن سخن می‌گوید، تبیین شود. باید حقیقت کرامت ذاتی هر انسان واضح شود. باید بپذیریم که هر انسانی با هر عقیده‌ای وقتی در جمعی زندگی می‌کند، حقوق شهروندی او باید رعایت شود. باید بپذیریم که پا را از مدار قانون جلوتر نگذاریم. باید بپذیریم که با تشنج و اختلاف و درگیری تمام سرمایه‌های خود را از دست می‌دهیم و مردم را به اصل آیین و مذهب بدبین می‌کنیم. بنابراین باید بخشی از درس‌های خارج فقه به این سمت حرکت کند که نحوه تعامل و تعایش ما با فرق و ملل و نحلل دیگر از جمله برادران اهل سنت چگونه باشد.
وی با اشاره به اینکه اکنون زمانه‌ای نیست که در منزل خودم بنشینم و تصور کنم من بر حقم و همگان بر باطل هستند و همه را تکفیر کنم و به همه توهین و آنها را تحقیر کنم، گفت: نه من به عنوان طلبۀ شیعی چنین حقی را دارم و نه آن عالم اهل سنت. باید بپذیریم تضارب منطقی آراء مطرح باشد. ما نگفتیم مباحث اختلافی بین شیعه و سنی و بحث‌های کلامی هر دو مطرح نشود، اما «و جادِلْهُمْ بِالَّتی هِیَ أَحْسَنُ»؛ یعنی از شیوههای زیبا استفاده کنیم. جدال احسن یعنی از تحقیر و توهین و تکفیر بپرهیزم. جدال احسن یعنی بپذیرم ممکن است برداشت من خطا باشد. آن مقدار که سعی می‌کنم از بحث خودم دفاع کنم، احتمال خطا هم بدهم. جدال احسن یعنی از لجاجت و پافشاری بیهوده بر رأیی که می‌دانم باطل است، پرهیز کنم. پس پیشنهادم این است که اجتهادات مختلف را بپذیریم، یعنی حرف‌های گوناگون را بگذاریم مطرح شود. این بحث ذیل قاعدۀ فقهی تعایش سلمی قرار می‌گیرد.
انتهای‌پیام/
