زخم بی‌مهری بر تن آثار تاریخی همدان/ تعرض به کتیبه ۲۵۰۰ ساله گنجنامه همدان جلوی چشم مردم!
کتیبه ۲۵۰۰ ساله گنجنامه بارها و بارها از سوی برخی افراد ناآکاه مورد بی‌مهری قرار گرفته و در تازه‌ترین تجاوز، جوانی در حال بالا رفتن از این کتیبه‌هاست و جمعیتی هم نظاره‌گر این حرکت شده‌اند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، کتیبه‌های گنجنامه از آثار تاریخی پرقدمت و نشان هویتی مردمان همدان است برای همین لازم است تا از هر آسیب و خطری در امان بماند با این حال زخم بی‌مهری بارها به جان این کتیبه‌ها و منطقه گردشگری گنجنامه در طول سالیان متعدد به جا مانده است.
تازه‌ترین نشانه این زخم هم مربوط به بالارفتن جوانی از کتیبه‌های تاریخی و نظاره‌گری جمعیتی از حرکت وی است که با انتشار در فضای مجازی و رسانه‌های استان همدان واکنش‌های زیادی را در‌بر داشته است.
اما قصه بی‌توجهی به کتیبه‌های گنجنامه و محوطه آن که همواره مورد بازدید و اقبال تعداد زیادی از مسافران و گردشگران راهی شده به همدان قرار می‌گیرد داستان امروز و دیروز نیست، از نبود مدیریتی واحد برای ساماندهی این فضا گرفته تا رها شدن کتیبه‌ها به حال خود، ترافیک‌های سنگین مسیر دسترسی، غرفه‌های بی‌سامان برای عرضه محصولات متنوع از صنایع دستی و خوراکی تا پهن شدن بساط دود و قلیان و بسیاری از موارد دیگر که همگی گویای رهاشدگی این محوطه گردشگری به حال خود است.
حالا اما به دستور استاندار همدان بعد از انتشار فیلم بالارفتن از کتیبه‌ها، معاون اقتصادی استانداری همدان بازدیدی از کتیبه‌های گنجنامه داشت که خروجی آن بنا بر انتشار پیام اینستاگرامی سید مجتبی حسینی در صفحه شخصی خود به قرار زیر است:
1) ساماندهی و نرده‌کشی اطراف کتیبه‌ها ظرف مدت یک هفته توسط میراث فرهنگی
2) تثبیت سنگ‌های بالادست کتیبه‌ها و انجام هرگونه اقدام حفاظتی و مرمتی لازم در رابطه با کتیبه‌ها با انجام مطالعات فنی لازم و استعلام از مراجع ذی‌صلاح
3) نصب سامانه های پایش تصویری و هشداردهنده اتوماتیک
4) نصب سیستم روشنایی و نصب تابلوهای هشدار دهنده
کم‌کاری در حفاظت از بناهای تاریخی
بنا بر اسناد معتبر موجود بیش از 2 میلیون بنا و محوطه تاریخی در ایران وجود دارد که از این تعداد 1800 اثر تاریخی در استان همدان قرار دارد و کتیبه‌های گنجنامه از معتبرترین و شناخته شده‌ترین این آثار است، اما مسئله سئوال برانگیز در این خصوص طرح این پرسش است که چه تعداد از آثار استان همدان تعیین حریم شده‌اند؟ پاسخ مشخص است تعداد محدودی که آن هم به دلایل مختلفی به حال خود رها شده‌اند.
بنا براین نتیجه، آن می‌شود که در اقدامی دیر‌هنگام برای تعیین حریم آثار تاریخی شاهد مشکلاتی از جمله تخریب، سرقت، حفاری غیرمجاز، استفاده غیر کارشناسی و... باشیم که بی‌دردسرترین آن شاید بالارفتن فردی از کتیبه‌های گنجنامه آن هم به منظور خودنمایی و جلب توجه باشد.
نگاهی به آمار محوطه‌های تاریخی، بناها، تپه‌ها، راه‌ها، روستاها، گورستان‌ها، قنات‌ها، غارها، کتیبه‌ها، نقش برجسته‌ها و دخمه‌های تاریخی ثبت ملی شده در استان همدان مشخص می‌کند که حریم محوطه‌های تاریخی همدان تا حدود زیادی رها شده‌اند به عبارتی از 800 محوطه تاریخی ثبت ملی شده کمتر از 10 محوطه تاریخی تعیین حریم شده‌اند که بر همین اساس به نظر می‌رسد بی‌توجهی به تعیین حریم آثار تاریخی ثبت ملی شده مسیر تخریب میراث فرهنگی این استان را هموار می‌کند بنا براین می‌توان گفت آمار محوطه‌های تاریخی تعیین حریم شده دراستان بیانگر فاجعه بی‌توجهی به حفاظت و صیانت از آثار ثبت ملی شده است.
1028 اثر تاریخی همدان ثبت ملی شده است
در همین زمینه مسئول ثبت آثار تاریخی و حرایم این آثار گفت: از 1800 اثر تاریخی در همدان هزار و 28 اثر ثبت ملی شده که 800 مورد از آن محوطه های تاریخی هستند و 10 محوطه تاریخی نیز ثبت حریم شده‌اند.
خدیجه مولامیرزایی در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم در همدان اظهار داشت: استان همدان دارای 29 اثر طبیعی ثبت ملی شده که کوهستان الوند نیز از جمله آن ها است.
وی در خصوص حریم کتیبه‌های گنجنامه نیز بیان کرد: این کتیبه‌های تاریخی با قدمت 2500 ساله جز آثار تاریخی غیر منقول است که دارای حریم اختصاصی دهه 80 بوده و همچنین جز محدوده کوهستان الوند که خود به عنوان یک اثر طبیعی ملی ثبت شده از استان همدان شناخته می شود قرار دارد.
وی در پاسخ به چرایی تفاوت بالا بین محوطه‌های تاریخی ثبت شده ملی و تعیین حریم شده در استان همدان، عنوان کرد: این مسئله یک مشکل و چالش کشوری است که شاید دلیل اصلی آن هزینه بالای اعتبارات برای تعیین حریم باشد به طوری که در حال حاضر ثبت محوطه‌های تاریخی بین 300 تا 400 میلیون تومان است و همین امر باعث شده در کل کشور تنها 5 درصد آثار ثبتی تعیین حریم شوند.
مسئول ثبت آثار تاریخی و حرایم آثار تاریخی استان همدان همچنین در خصوص آخرین وضعیت آثار تعیین حریم شده همدان در دو سال اخیر گفت: در سال 1400 در محور فرهنگی همدان 110 اثر تعیین حریم شده و در سال گذشته نیز 4 اثر حریم هایشان مشخص و شناسایی شده‌اند.
مولامیرزایی درباره ثبت ملی آثار تاریخی همدان نیز گفت: ظرفیت شورای ثبت آثار تاریخی کشور محدود است و شاخص استان در این خصوص 7 پرونده در سال تعیین شده با این حال هرساله همدان تعداد پرونده های ارسالی را بیش از حد ظرفیت تعیین شده در نظر می گیرد که در سال گذشته 12 اثر تاریخی و در سال 1400 نیز 40 اثر تاریخی در همدان ثبت ملی شده است.
وی افزود: برای یک اثر باید چند کار صورت گیرد اول اینکه فضایی وجود داشته باشد که چه از نظر فنی و چه از نظر بصری تا حریم، محصور نشود اما متاسفانه شاهد هستیم وقتی اثری را ثبت می‌کنیم به دنبال تعیین حریم برای آن نمی‌رویم در حالی که حداقل طبق قانون باید پس از ثبت یک اثر تاریخی تابلویی برای آن اثر نصب شود تا مردم بدانند این اثر ثبت شده و تحت حفاظت است.
این شرایط در حالی است که حفاظت و نگهداری از آثار و اماکن تاریخی کشور از جمله بندهای برنامه سوم توسعه بوده که به علت اهمیت آن در برنامه چهارم نیز تمدید شده است.
بر اساس این برنامه وظایفی برای مدیریت‌های کلان در نظر گرفته شده که مدیریت شهری هم به عنوان بخشی از آن در جهت حفظ و نگهداری و بهره برداری از آثار تاریخی سهم دارد.
شانه خالی شهرداری همدان از مسئولیت ساماندهی گنجنامه از دیروز تا امروز
بهمن ماه سال 93 یعنی در آستانه ورود به ایام نوروز که استان همدان حجم بالایی از گردشگران را پذیراست سید مصطفی رسولی شهردار وقت اعلام کرد که بخش عمده کار ساماندهی گنجنامه انجام شده است.
وی وعده مدیریت مدیریت واحد امر ساماندهی گنجنامه را داد تا این اتفاق با سرعت انجام گیرد و عدم اجرای کامل طرح و ساماندهی را به علت حجم بالای کار دانست.
حالا با گذر بیش از یک دهه از این وعده به نظر می‌رسد سرعتی که شهردار وقت از آن برای تسریع امر ساماندهی گنجنامه یاد کرده است بیشتر یک سرعت لاک پشتی بوده تا عملیاتی برای سرو سامان بخشیدن چرا که درست 10 سال بعد از این اتفاق باردیگر معاون اقتصادی استاندار همدان تاکید بر ساماندهی گنجنامه دارد.
در همان بازه زمانی رئیس کمیسیون خدمات شهری شورا هم نسبت به ساماندهی گنجنامه، اعلام کرد که اجرای طرح در ابتدا به خوبی آغاز شد اما متاسفانه به علت کم‌کاری برخی از بخش‌های شهرداری طرح عقیم مانده و مشکلات جدیدی را نیز ایجاد شده است.
کامران گردان جمع آوری دکه ها و ایجاد دکه های جدید، رفع مشکل برق و نورپردازی محوطه گنجنامه را از جمله اقدامات صورت گرفته برشمرد و تاکید کرد که ساماندهی تا نیمه اسفند سال 93 به اتمام می رسد!
دغدغه شهرداری ساماندهی گنجنامه است
با اینکه با گذر سال‌های متمادی رسیدگی و مدیریت اصولی از گنجنامه صورت نگرفته و انگار هنوز تاریخ به نیمه اسفند سال 93 که شورای شهر وقت همدان وعده تکمیل این سامان بخشی را داده نرسیده است اما همچنان شهردار کنونی همدان دغدغه مدیریت شهری را ساماندهی گنجنامه عنوان کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مدیریت شهری در همدان همواره ساماندهی مناطق گردشگری به ویژه گنجنامه همدان است.
سیدمسعود حسینی در گفت‌و‌گو با تسنیم با بیان اینکه منطقه گنجنامه از مهم‌ترین محورهای ارزشمند گردشگری همدان است، افزود: با توجه به تأکیدات استاندار، معاون اقتصادی استان و نیز مطالبات مردم و گردشگران ساماندهی گنجنامه در دستور کار ما قرار گرفته و در این زمینه تقسیم وظایف انجام شده که ان‌شالله به زودی شاهد اتفاقات جدیدی در این بخش خواهیم بود.
اعتبار 8 میلیارد تومانی شهرداری برای ترمیم و ساماندهی گنجنامه
در همین راستا رئیس کمسیون اقتصاد، سرمایه گذاری و گردشگری شورای شهر همدان گفت: بر اساس بودجه امسال برای ساماندهی گنجنامه 8 میلیارد تومان اعتبار برای شهرداری همدان پیش بینی شده است.
حمید بادامی نجات در گفت و گو با خبرنگار تسنیم در همدان، اظهار داشت: محوطه سازی گنجنامه نیز در دستور کار شهرداری قرار دارد و مقرر شده است شهرداری منطقه یک برنامه ریزی را برای طرح ساماندهی در سال آینده انجام دهد و موافقت شورای شهر را برای اجرا بگیرد.
وی افزود: تصمیمات اتخاذ شده در بازدید معاون اقتصادی استاندار همدان که از دغدغه مندان حوزه گردشگری هستند از نرده کشی و نصب حفاظ برعهده میراث فرهنگی گذاشته شده است که شورای شهر همدان از این پیگیری و دغدغه مندی که منظور حفظ و صیانت از آثار تاریخی است قدردانی می کند و برای انجام بهتر و تکمیل تر شدن این اقدام نهایت تلاش خود را خواهد کرد.
این مقام مسئول گفت: در حال حاضر اکیپ عمرانی و فضای سبز شهرداری در گنجنامه مشغول به فعالیت هستند و به منظور تسهیل تردد شهروندان به صورت پیاده مسیر پیاده رو گنجنامه توسط پیمانکار در حال بازسازی و ساماندهی است.
به گزارش تسنیم، سنگ نوشته‌های باستانی گنجنامه در مسیر یکی از شعبات اصلی راه شاهی قرار داشته که در عهد هخامنشیان، هگمتانه پایتخت تابستانی شاهان هخامنشی را به غرب و جنوب کشور مرتبط می‌ساخت و از راه‌های پر رفت وآمد و امن دوران باستان محسوب می‌شده است.
در این مکان سنگ نوشته داریوش کبیر در سمت چپ و کتیبه خشایارشاه در سمت راست آن و کمی پائین‌تر از کتیبه نخست قرار دارد.کتیبه‌های تاریخی گنجنامه، دومین اثر پربازدید همدان بعد از غار علیصدر است که از دلایل مهم سفر گردشگران به استان همدان به شمار می رود.
انتهای پیام/
