بحران اقتصادی ترکیه از دید "عجم اوغلو"؛ چرا غرب به اقتصاد ترکیه اعتماد ندارد؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، در بخش اول و دوم مصاحبه با دارون عجم اوغلو، اقتصاددان و استاد دانشگاه ام.آی.تی، دیدیم که این دانشمند ارمنی تبار اهل ترکیه، شناخت دقیقی از وضعیت سیاسی و اقتصادی ترکیه دارد.

او بدون تعارف، اعلام کرد که ستون های دموکراسی ترکیه شکسته شده و چیزی به نام تفکیک قوا در این کشور وجود ندارد. عجم اوغلو همچنین اذعان کرد که در مورد کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق و احتمال پیروزی ائتلاف 6 حزب مخالف اردوغان، دچار خطای محاسباتی شده است.

عجم اوغلو که بهره وری پایین و راندمان اندک را مهمترین مشکل اقتصاد ترکیه می داند، در این بخش از مصاحبه، به این اشاره می کند که چرا سرمایه گذاران غربی، تمایل چندانی به انتقال سرمایه هایشان به بازار ترکیه ندارند.

مرور سوال و جواب های این مصاحبه مفصل خانم "جانسو چاملی بل" با عجم اوغلو، ما را با بسیاری از واقعیت های مرتبط با نظام اقتصادی و سیاسی ترکیه، آشنا می کند.

ارتباط استقلال دستگاه قضا و ورود سرمایه خارجی

برخی از سرمایه گذاران غربی، آشکارا می گویند به بازار ترکیه اعتماد ندارند. استدلال آنها این است که در کشور ما، چیزی به نام حاکمیت قانون و استقلال قوه قضاییه وجود ندارد و در نتیجه نمی توان با خاطری آسوده کار کرد. آیا این دیدگاه صحیح است؟

البته نباید این را هم از یاد ببریم که خود سرمایه گذاران آمریکایی هم شباهتی به فرشته ندارند! اگر بازار  سودآور باشد، در بدترین مکان سرمایه گذاری می کنند. به عنوان مثال، آنها برای مدت بسیار طولانی در چین سرمایه گذاری کرده اند.

«نهادهای فراگیر» که در کتابم به نام «سقوط ملل» برجسته کردم، برای آنها مهم ترین عنصر نیست. اما مسلماً آنها به حد خاصی از استقلال قوه قضائیه اهمیت می دهند. چرا که می خواهند خاطرشان از بابت امنیت سرمایه و ثروتشان آسوده باشد و در برابر خطر سوء استفاده قرار نگیرند و در صورت بروز بی نظمی، بتوانند پول خود را پس بگیرند.

در حال حاضر مشکلات قوه قضائیه، بلاتکلیفی در سیاست ها و فساد مالی در ترکیه آنقدر زیاد است که موانع زیادی بر سر راه جذب سرمایه گذار خارجی وجود دارد.

یکی دیگر از مشکلات، این است که در ترکیه، دولت به جای سرمایه گذاری بلندمدت و استفاده از فن آوری، به سوی سرمایه گذاری های کوتاه مدت و واسطه گری و سفته بازی می ورد و این نیز موضوعی است که باعث می شود سرمایه گذار خارجی، با سوء ظن به نظام اقتصادی ترکیه بنگرد.

غربی ها در مورد ترکیه، دیدگاه ثابت و مشترکی ندارند

یادآوری کردید که سرمایه گذاران آمریکایی یا غربی فرشته نیستند بلکه به فکر منافع خود هستند. پس از انتخابات، بسیاری از رهبران غربی، امیدوار بودند رهبر مستبد برود، اما چنین نشد. آیا ممکن است آنها در عین حال، اردوغان را به عنوان رهبری قلمداد کنند که حتی با وجود تمامیت خواه بودن، معضل آوارگان را برای اروپا حل کرده است؟ آیا رویکرد ترکیه به اوکراین را پسندیدند  و در برابر اردوغان کوتاه می آیند؟

دقیقاً با چنین رویکردی روبرو هستیم. ببینید! در ترکیه، یک خطای راهبردی در مورد نگرش غربی ها وجود دارد. سیاستمداران ترکیه تصور می کنند که تمام دولتمردان آمریکا یا اروپا، نگرش واحد و ثابتی درباره ترکیه دارند. اصلاً چنین نیست. شاید در مجموع، ده – پانزده دیدگاه مختلف در ترکیه وجود داشته باشد، چه در میان سیاستمداران، چه در رسانه ها و چه در نهادهای دولتی.

برخی به دولت فعلی ترکیه بسیار نزدیک هستند، برخی بسیار مخالف ترکیه اند، برخی بسیار مخالف اردوغان هستند و برخی از آنها به راحتی، اردوغان را شیطان می دانند. آنها بیش از حد به موضوع ثبات اهمیت می دهند. این دیدگاه های متفاوت، حتی در دولت بایدن نیز وجود دارد.

در حال حاضر در دولت بایدن، کدام جناح قوی تر است؟ جناح دوستدار ترکیه و اردوغان یا جناح مخالف؟

در مورد این موضوع، چندان مطمئن نیستم. برخی در دولت بایدن هستند که فکر می کنند مشی سیاسی اردوغان بسیار خطرناک و مضر است. اما کسانی هم هستند که فکر می کنند در حال حاضر هیچ کشوری با ثبات تر از ترکیه در خاورمیانه وجود ندارد.

امام اوغلو موفق ترین جایگزین برای اردوغان

اکرم امام اوغلو دو هفته پیش اعلام کرد که می خواهد برای دومین بار نامزد شهرداری استانبول شود. او به صراحت اعلام کرد که دنبال رهبری حزب جمهوری خلق نیست. اما از سوی دیگر به نظر می رسد این نگرش، چالشی برای اردوغان باشد. دستورالعمل اردوغان به قوه قضائیه در مورد حکم او تقریباً چالش برانگیز است و ممکن است با صدور حکم ممنوعیت فعالیت سیاسی، کاری کند که امام اوغلو نتواند نامزد شود. به نظر شما اکرم امام اوغلو تصمیم درستی گرفت؟

به احتمال زیاد بله. به هر حال، امام اوغلو قوی ترین سیاستمداری است که در حزب جمهوری خلق تربیت شده و موفق ترین جایگزین برای اردوغان است. به نظر من، انتخابات 2019 استانبول، بزرگترین پیروزی حزب جمهوری خلق در 10 سال گذشته است. وقتی به اکرم امام اوغلو نگاه می کنید، در می یابید که او استعدادهای بسیار مهمی دارد. او صاحب یک شخصیت قطبی ساز نیست. او در عناصری مانند کاریزما و سخنرانی در جمع که برای ترکیه مهم هستند، امتیاز بالایی دارد و  قوی است. علاوه بر این، جوان و چابک و پویا است. اینها چیزهای بسیار مهمی هستند.

بگذارید نکته ای درباره شهرداری بگویم. همیشه چیزهایی در مورد شهرداری های ترکیه وجود دارد که مرا آزار می دهد. مثلاً فساد مالی در شهرداری های ترکیه، واقعاً خارج از کنترل است.

شهرداری ها هم درگیر این فساد هستند، فرقی نمی کند تحت کدام حزب باشند. دقیقاً به همین دلیل است که سیاستمداران دولت محلی برای این دوره بسیار مهم هستند. این چیزی است که من همیشه در مورد آمریکا نیز می گویم. از آنجا که حکومت محلی به مردم بسیار نزدیک است، با خدمت به مردم آمیخته است و برای افزایش اعتماد به دموکراسی، نیاز به سیاستمدارانی است که به مردم خدمت کنند و مردم را درک کنند. فساد یک مشکل بزرگ در ترکیه است. اما انتخابات محلی و پیروزی در استانبول بسیار مهم است.

ضروری است که حزب عدالت و توسعه بخشی از دموکراسی ترکیه باشد

آیا فکر می کنید در 5 سال آینده اردوغان و حزب عدالت و توسعه می توانند مسیر خود را کاملاً تغییر دهند؟ آیا اصلاحات ساختاری که 15 سال معطل مانده، به یک باره اجرا می شود؟ می دانید که رئیس جمهور اردوغان مشی بسیار عمل گرایانه ای دارد و می تواند ناگهان دور بزند. کما این که در سیاست خارجی بارها چنین عمل کرده است.

من اینطور فکر نمی کنم. برخلاف بسیاری از مردم ترکیه که تصور می کنند خط سوسیال دموکرات مهم تر است، من فکر می کنم که تداوم فعالیت حزب عدالت و توسعه برای دموکراسی ترکیه مهم است.

ضروری است که حزب عدالت و توسعه همیشه بخشی از دموکراسی ترکیه باشد. در ترکیه، رای جریان سوسیال دموکرات (حزب جمهوری خلق) بیش از 20 درصد نیست و در صورت ائتلاف هم نهایتاً 30 درصد می گیرد.

حزب خوب هم به عنوان یک جریان راست، رای بالایی ندارد. اما حزب عدالت و توسعه به نوعی در سال های آینده به عنوان راست مرکز، باز هم به مسیر ادامه خواهد داد. آنچه این حزب به خوبی انجام داده، همین است.

حزبی که شبکه محلی خود را خیلی خوب تأسیس کرده است، حزبی که در چهار گوشه کشور حاضر است. حزب عدالت و توسعه به احتمال زیاد برای پنج سال آینده، شاید حتی 10 سال، ادامه خواهد داشت. اما من نمی دانم چه جهتی را انتخاب خواهد کرد.

اما در هر حال، من انتظار تغییر بزرگی از اردوغان در کوتاه مدت ندارم. اگرچه آقای اردوغان در گذشته انعطاف زیادی از خود نشان داده و سیاست های خود را تغییر داده، اما هرگز اصلاحات ساختاری را پیش نبرده است.

از نظر اردوغان، حفظ قدرت حزب، به مراتب مهم تر از موضوعی همچون مبارزه با فساد است. مسائلی مانند هموار کردن راه برای دموکراسی، جامعه مدنی و رسانه های مستقل، هرگز چیزهایی نبوده اند که اردوغان و گروه کوچک اطرافش به آن اهمیت بدهند. به همین دلیل، من انتظار تغییر بزرگی در کوتاه مدت ندارم. اما اگر حزب عدالت و توسعه خود را بازسازی کند و در 5 سال آینده خط دیگری را دنبال کند، ممکن است به نقطه دیگری برسیم؟ مطمئن نیستم.

ادامه دارد...

انتهای پیام/