تعزیه‌خوانی زنانه در نمایش «علیا مخدره» در حوزه هنری روی صحنه می‌رود

به گزارش خبرگزاری تسنیم و به نقل از روابط عمومی حوزه هنری، نمایش «علیا مخدره» که به نویسندگی و کارگردانی« مریم شعبانی» و توسط گروه تئاتر هنر مقدس به نمایش درمی آید، داستانی مستند از دوران قاجار است و چگونگی به وجود آمدن تعزیه زنانه در دربار ناصرالدین‌شاه را روایت می‌کند. در علیا مخدره می‌بینیم که سه زن ادیب و هنرمند برای اولین بار شرایط اجرای تعزیه زنانه را در کاخ ناصری به وجود می‌آورند. در شکل‌گیری این اتفاق، «ماه تابان خانم» یا «قمرالسلطنه» خواهر ناصرالدین‌شاه و فخرالدوله و فروغ الدوله دختران ناصرالدین شاه نقش دارند و تعزیه‌های مختلفی را در کاخ شاه اجرا می‌کنند. در این اثر نمایشی علاوه بر پرداختن به این اتفاق، تعزیه‌هایی مثل تعزیه حضرت قاسم (ع) و حضرت علی‌اکبر (ع) و نوحه‌خوانی حضرت زینب (س) نیز اجرا می‌شود. گفتگوی ما با مریم شعبانی، نویسنده و کارگردان نمایش علیا مخدره را بخوانید.

نقش زنان

مریم شعبانی کارگردان نمایش «علیا مخدره» با بیان اینکه این نمایش تاریخ معاصر ایران است و به نقش زنان کاخ ناصرالدین شاه می‌پردازد، ادامه می‌دهد: این زنان باهدایت ماه‌تابان خانم، خواهر ناصرالدین شاه تصمیم می‌گیرند فضا و سبک زندگی کاخ را تغییر دهند و خانم‌ها را از آن زندگی کاخ نشینی و روزمرگی به سوی فضای ادیبانه‌تر و متفکرانه‌تر سوق دهند. برای همین برای اولین بار تعزیه بانوان را در کاخ ناصرالدین شاه اجرا می‌کنند. این شخصیت‌ها شامل ماه‌تابان خانم خواهر ناصرالدین شاه، فروغ الدوله، فخر الدوله، تاج السلطنه دختران ناصرالدین شاه، انیس الدوله و ‌امین اقدس، همسران شاه هستند که داستان را روایت می‌کنند. دو پرده پایانی نمایش هم به اجرای تعزیه در کاخ ناصرالدین شاه می‌پردازد و این زنان روایت عاشورایی را روی پرده اجرا می‌کنند. دو پرده آخر به صورت اولیاخوانی و اشقیاخوانی اجرا می‌شود که شهادت حضرت قاسم، حضرت علی‌اکبر، حضرت عباس، امام حسین علیه السلام و حضرت علی‌اصغر به صورت نقش در نقش یا به صورت بازی سایه و بازی فرم اجرا می‌شود.

نمایش زنانه

نمایش علیا مخدره که سال 97 نوشته و اجرا شده است، امسال مجددا روی صحنه می‌رود. به گفته مریم شعبانی تقریباً تمام داستان این نمایش مستند است و به شرایط درون کاخ و مشکلات زنان در زمان قاجار می‌پردازد. امسال با توجه به مسائل روز اجتماعی، نمایش مجددا بازنویسی شده است. تقریباً 60 درصد بازیگران نقش‌های اصلی تغییر کرده‌اند و طراحی لباس و فرم جدید است. همچنین 2 صحنه و 2 پرده جدید به کار اضافه شده است.

نمایش علیا مخدره بعد از نمایش «فاطمه (س)» یک کار زنانه برای مخاطب زن است. مریم شعبانی در پاسخ این سؤال که این زنانه‌نویسی از کجا آمده است؟ می‌گوید: کشور ما کشور اسلامی و در واقع پیشتاز حضور زنان در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی است. خیلی اهمیت دارد که نقش زنان در جریان‌سازی اجتماعی مطرح شود. در تاریخ معاصر ایران خیلی از زنان جریان‌ساز حرکت‌های اجتماعی و انقلابی بودند ولی اغلب این نقش‌ها در تاریخ گم شده و به نقش‌های مردانه جریان‌ساز پرداخته شده است. خانم‌ها دوست دارند که خودشان را در تاریخ پیدا و الگوبرداری کنند. به همین سبب حضور زنان اهمیت دارد. ازاین رو یک موضوع زنانه با اجرا و مخاطب زنانه داریم. بانوان دوست دارند در فضای مستقل خودشان آفرینش هنری داشته باشند. به هرحال بانوان دوست دارند یک حریمی مستقل برای خودشان داشته باشند. این حس خوبی به خانم‌ها می‌دهد و ارتباط خوبی هم ایجاد می‌کند.

استقبال خوب

کارگردان نمایش علیا مخدره در ادامه از اجرای این نمایش در سال 97 اینطور تعریف می‌کند: در سال 97 این نمایش را 20 بار اجرا کردیم. با توجه به اینکه موضوع اجتماعی و زنانه بود و یک مقدار از صحنه‌ها تم طنز داشت، استقبال خوبی شد. از طرفی ما یک تعزیه‌خوانی زنانه را مطرح کردیم. موضوعی که خیلی از افراد نمی‌دانستند و وقتی این موضوع را مطرح کردیم برای خیلی از خانم‌ها جذاب بود. چون همیشه تعزیه خوانی توسط مردها اجرا می‌شود. حتی نقش خانم‌ها توسط آقایان اجرا می شود و این چیزی متداول است و غلب مردم دیده‌اند. در نمایش علیا مخدره خانم‌ها متوجه شدند که بانوان هم در تعزیه خوانی ایران نقش داشته‌اند و نقش آفرینی کرده‌اند. به هرحال این روضه‌خوانی‌هایی که الان هست از زمان قاجار و خود زن‌ها نشات گرفته است. این خیلی جذاب بود و باعث شد استقبال خوبی شود. چون دیالوگ‌های قسمت تعزیه خوانی همه شعر هست.

خیلی وقت‌ها در صفحه‌های مجازی می‌دیدیم که گروه‌های تئاتر از آن دیالوگ‌ها برای اجرای تئاترشان استفاده کرده بودند یا شعرها را بچه‌های کوچک حفظ می‌کردند، این‌ها همه حس خوبی به ما می‌داد.

اجرای دوباره

به گفته مریم شعبانی: « بعداز اجرای نمایش فاطمه در بغداد و استقبال خوبی که زنان عراقی از این نمایش زنانه کردند، احساس کردیم الان که ماه محرم است جا دارد کاری را برای زنان سرزمینمان روی صحنه ببریم و نقش دیگری از تاریخ کشورمان را مطرح کنیم. دوست دارم زنان کشورمان بدانند که همیشه در طول تاریخ تأثیرگذار و تاریخ ساز بوده‌اند.»

بر اساس این گزارش، نمایش علیا مخدره، از 26 مرداد به مدت 7شب  از ساعت 20 در سالن سوره حوزه هنری، ویژه بانوان اجرا خواهد شد.

انتهای پیام/