راه‌وشهرسازی شرق سمنان: تخصص اداره‌کل محیط‌زیست رفتارشناسی حیوان است نه فنس‌کشی!
راه‌وشهرسازی شرق سمنان درباره انتقاد مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان از عدم فنس‌کشی جاده برای جلوگیری از مرگ یوزها گفت: فنس‌کشی جاده از نظر ما که کارشناس راه هستیم باید در طرحی بالادستی دیده شود در حالی که تخصص محیط‌زیست رفتارشناسی حیوان است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شاهرود، تلف شدن ماجراد در ششمین روز از سال جدید با وجود همه زحماتی که پرسنل زحمتکش یگان حفاظت محیط زیست و البته مردم و فعالان خدوم حفاظت از انفال الهی به‌ویژه فعالان حوزه یوز ایرانی کشیدند؛ حلاوت نوروز را به کام همه آنها و مردم ایران تلخ کرد. به‌خصوص اینکه یوز مادر (ماجراد) باردار بود و سه جنین در رحم خود داشت؛ که آن خود نیز بر تلخی این خبر افزود.
این بار نیز پس از سه ماه از تصادف ماجراد شاهد اتفاقی مشابه درباره یوزها هستیم. اتفاقی که شاید در رسانه‌ها به خبری تکراری بدل شده باشد؛ اما هرکدام از این اخبار یک تکه از قلب دوستداران حیات‌وحش را می‌کَنَد. نکته قابل تأمل در این میان این است که چرا این سرنوشت شوم دست از سر یوزپلنگ‌های ایران به‌ویژه تنها زیستگاه پویای آن (توران) برنمی‌دارد؟ به‌راستی چه دستگاهی مسئول امنیت این جاده است؟ شاید خیلی‌ها هم بپرسند که "پس وظیفه سازمان حفاظت محیط زیست یا هر دستگاه دیگری برای امنیت یوزها چه می‌شود؟"
خبر تلخ تلف شدن "ماجراد" یوزپلنگ نگون‌بخت تورانی به همراه سه جنینی که در رحم داشت در روزهای ابتدایی نوروز امسال و تلف شدن این توله یوز نر 14 ماهه درست سه ماه بعد از "ماجرای ماجراد"، به‌قدری تلخ و دردناک بود که همه جامعه ایران را متأثر کرد؛ خبرنگار تسنیم در بررسی چرایی این سانحه دردناک به مواردی رسید که پای دولت روحانی به‌ویژه آخوندی وزیر راه و شهرسازی دولت قبل را نیز به این موضوع باز می‌کند.
ماجرای "ماجراد" و تصادف اخیر توله یوز نگون‌بخت در جاده میامی، اولین موارد اتلاف یوزها براثر تصادف نبوده و حتماً بهتر از نگارنده این محتوا بر آمارهای سوانح یوزها به‌ویژه در این مسیر بد یمن برای یوزپلنگ‌ها (میامی-سبزوار) آگاهی دارید و می‌دانید که اگر فکر جدی به حال این جاده مرگ نشود؛ آخرین آن‌هم نخواهد بود.
تلف شدن یوز نر 14 ماههای که به‌زودی می‌توانست زمینه‌ساز زادآوری برای یوزپلنگ‌ها باشد نیز کم از ماجرای ماجراد ندارد.اما این تکرر حوادث چند سؤال اساسی را مطرح می‌کند؛ اینکه چرا باید یوزپلنگ به حاشیه جاده‌ها پناه ببرد؟ اینکه چرا همه‌ساله و بیشتر در فصل بهار و تابستان شاهد سانحه تصادف یوزها هستیم و چرا سرعت مطمئنه در این محدوده رعایت نمی‌شود؟ و در نهایت اینکه چرا یک‌بار برای همیشه دستگاه‌های مسئول وظیفه خود را در قبال ایمن‌سازی این "مسیر بد یُمن" برای یوزپلنگ‌ها انجام نمی‌دهند؟
دوگانه "گله‌ها" و "یوزها" و این راه بی‌پایان...
زیستگاه بیشتر یوزپلنگ آسیایی، این پستانداران جذاب در منطقه میاندشت و توران است. یکی از موضوعاتی که سازمان علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) درباره یوزپلنگ‌ها و حفاظت از این گربه‌سانان زیبا به آن اشاره می‌کند، آموزش نگهبانان و محیط‌بانان است تا با بهره‌گیری از دانش روز و به کار بستن روش‌های تجربه‌شده کاری نکنند که با دست خودمان و به اسم حفاظت ازاین‌گونه جانوری، اقداماتی را در پیش بگیریم که به نابودی و زوال آن بینجامد.
اما نکته جالب در گزارش‌های مکرر این نهاد بین‌المللی، سهم قابل‌توجه شکارچیان در تهدید حیات یوزپلنگ آسیایی است. موضوعی که بار مسئولیت آن بر دوش مسئولان در سطوح ملی و محلی بوده تا دخالت مخرب انسانی در چرخه حیات این شاهکار خلقت را به صفر برساند. به این داستان غم‌انگیز موضوع چرای بی‌رویه دام در محدوده‌هایی که احتمال حضور یوزپلنگ در آن وجود دارد را هم اضافه کنید.
با احتساب این توله یوز نر تاکنون 18 قلاده یوزپلنگ در جاده‌ها تلف شده‌اند که 10 قلاده آن مربوط به استان سمنان بوده است. کافی است به این آمار نگاهی گذرا داشته باشید و آن را با جمعیت مجموع یوزپلنگ‌های شناسایی‌شده در توران (16 قلاده) مقایسه کنید. حالا حتماً شما هم با نگارنده درباره انتخاب واژه "جاده جانی" و "جاده مرگ"برای یکی از بی‌رحم‌ترین مسیرهای کشور برای یوزپلنگ‌ها هم‌عقیده می‌شوید.
آری "جاده‌های جانی" و رانندگان بی‌توجه و گاهاً بی‌رحم؛ علت این تصادفات لعنتی هرچه باشد؛ نتیجه‌اش مشخص است؛ تأخیر در احیای خال‌خالی‌های زیبا و چه‌بسا نزدیک کردن این گونه در حال انقراض به پرتگاه نابودی!
اما حال سؤال اینجاست آیا نمی‌توان این سوانح تلخ را به صفر رساند یا حداقل کاهش داد؟ مشخص است که می‌توان با انجام برخی اقدامات از این سوانح شوم برای یوزها جلوگیری کرد و آن را به حداقل رساند.
الان جای بحث درباره کم‌کاری حفاظت محیط‌زیست نیست؛ مقصر جای دیگر است!
بهرامعلی ظاهری مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در این زمینه گفت: واقعیت این است که سازمان حفاظت محیط زیست کشور و اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان درباره یوزها اگر نگوییم به همه وظایف خود، به اکثر آن عمل کرده است و کم‌وکاستی هم اگر بوده –که آن‌هم دلایل متعددی دارد که جای بحث آن در این مجال نیست- به‌هیچ‌عنوان جان یوزها را به خطر نینداخته است. موضوع از جایی آغاز می‌شود که بسیاری از ما به مسئولیت اجتماعی خود عمل نمی‌کنیم.
اینکه عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست و اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان در راستای بقا و احیای یوزهای آسیایی چگونه بوده است را آمارها به روشنی بیان می‌کند. مگر همین سال گذشته نبود که بیشترین تعداد یوزهای بالغ زادآور به همراه توله‌هایشان در همین منطقه توران مشاهده شدند؟ و امسال نیز تکرار مشاهدات را نظاره‌گر هستیم؟ آیا این نتیجه عملکرد کارکنان زحمتکش محیط زیست و فعالان عزیز زیست‌محیطی نبوده و نیست؟
وی افزود: مسئله از آنجایی آغاز می‌شود که به‌جای پیدا کردن ریشه مشکلات و رفتن به دنبال حل واقعی آن به دنبال مقصر هستیم و شاید در دسترس‌ترین مقصر همین ادارات محیط زیست باشد؛ اما آیا افکار عمومی و رسانه‌ها به‌عنوان نمایندگان آنان از خود سؤال کرده‌اند که چه شد امروز به اینجا رسیده‌ایم که در سه ماه شاهد دو حادثه تصادف مرگبار برای یوزها هستیم؟ آیا به این فکر کرده‌اند که شاید محیط زیست امروز مطالبه گر است نه پاسخگو؟
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان با بیان اینکه موضوعات متعددی درباره سوانح تصادف جاده‌ای برای یوزها مطرح می‌شود، افزود: اما آیا این موضوع مطرح می‌شود که چرا وزارت راه و شهرسازی (علیرغم پیگیری‌های مکرر محیط زیست از دهه 80 تاکنون و ارائه طرح‌ها و برنامه‌های اجرایی برای به حداقل رسانیدن تصادفات و ایمن‌سازی کریدور یوز ) در سنوات گذشته به وظایف و تعهدات خود درباره ایمن‌سازی جاده پرتردد و بسیار شلوغ میامی-سبزوار عمل‌نکرده است و اقدامات مؤثری در این خصوص معمول نداشته است؟
چرا بودجه 4 میلیاردی فنس‌کشی در دولت روحانی استفاده نشد؟
ظاهری در پاسخ به پرسش خبرنگار تسنیم مبنی بر اینکه آیا دولت‌های گذشته تاکنون و پیش از دولت سیزدهم اعتبار خاصی را برای ایمن‌سازی این محور برای یوزها اختصاص داده است یا خیر تصریح کرد: در سال 1394 و مسئولیت آقای آخوندی در وزارت راه و شهرسازی مبلغ چهار میلیارد تومان برای این مهم در نظر گرفته‌شده و تخصیص نیز داده‌شده بود؛ اما آیا کسی از خود پرسیده است که چرا چهار میلیارد تومان اعتبار فنس‌کشی این محور که در سال 94 به اداره راه و ترابری آن زمان تخصیص داده‌شده بود؛ در سال 1395 به خزانه برگشت خورد؟ چرا کسی به این فکر نمی‌کند؟
وی اضافه کرد: بسیاری از افراد مدعی امروز که محیط زیست را محکوم می‌کنند؛ آن روز برای اجرای این پروژه و عدم بازگشت اعتبار آن (که ارزش به روز آن حدود 70 میلیارد تومان برآورد می‌شود) به چه علت محیط زیست را تنها گذاشتند؟
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان با بیان اینکه امروز سازمان حفاظت محیط زیست و این اداره کل بیش از هر زمان دیگری در زمینهٔ عدم ایمن‌سازی راه‌ها در زیستگاه یوزپلنگ‌ها در دولت‌های قبل مدعی است تأکید کرد: اگر در همان زمان گذشته این پروژه با هزینه‌های بسیار کمتر اجرایی می‌شد؛ امروز شاهد این حوادث تلخ نبودیم.
ظاهری عنوان کرد: امروز ما هم نگرانیم برای اینکه در هر تعطیلات و آخر هفته باید دلهره تردد یوزها از جاده شلوغ تهران-مشهد (در قطعه میامی–سبزوار) را داشته باشیم. امروز ما هم مطالبه داریم که چرا کندی عملکرد برخی دستگاه‌های مسئول در این زمینه بررسی و مشخص نمی‌شود، باید پرسید چه دستگاهی وظیفه خود را به‌درستی انجام نداده است؟
اداره‌کل راه‌وشهرسازی پاسخگوی عملکرد نامطلوب خود در مرگ یوزها خواهد بود؟
وی با اشاره به همراهی مدیران وزارت راه و شهرسازی در دولت سیزدهم برای ایمن‌سازی مسیر عبور یوزپلنگ‌ها در محور بین‌المللی تهران - مشهد در قطعه میامی - سبزوار عنوان کرد: البته امروز که در دولت آیتالله رئیسی و با مطالبه جدی و به حق مردم و فعالان زیست‌محیطی و صد البته پیگیری شخص ریاست سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت راه و شهرسازی متعهد شده است که کار ایمن‌سازی این محور و دیگر محورهای مواصلاتی ایجاد شده در زیستگاه‌های حیات‌وحش را انجام دهد؛ بسیار جای خرسندی و امیدواری است؛ اما این سؤال هم مطرح است که تا چند ماه و چند سال آینده که روند اداری و اجرایی این پروژه در فازهای مختلف به اتمام برسد؛ چه کسی پاسخگوی تلفات احتمالی آتی این گونه ارزشمند و در معرض خطر انقراض و عملکرد نامطلوب و اقدامات انجام نداده خود در سال‌های گذشته درباره یوزها خواهد بود؟
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان تصریح کرد: اولاً نگرانی درباره تصادف یوزپلنگ‌ها (با وجود همه تمهیدات حفاظتی نظیر گشت‌های شبانه و نورافکنی در مسیر تردد یوزها) در محور میامی به عباس‌آباد همچنان وجود دارد و با وجود افزایش حضور و پویایی جمعیت یوزها و البته افزایش ترددها در این محور پس از ایام کرونا این نگرانی بیشتر از گذشته هم شده است.
ظاهری تصریح کرد: دوماً باید مدیران وقت در هر نهاد مسئول، امروز پاسخگوی عملکرد خود باشند و محیط زیست مطالبه دارد که رسانه‌ها و نهادهای نظارتی به این امور ورود کنند.
وی با بیان اینکه مدیران وزارت راه و شهرسازی از ماههای ابتدایی دولت آیتالله رئیسی به‌صورت دغدغه‌مند وارد عرصه ایمن‌سازی این محور پرخطر برای یوزها شده‌اند تصریح کرد: تقاضای محیط زیست از این وزارتخانه این است که در اجرای فازهای مختلف ایمن‌سازی این منطقه تا حد ممکن تسریع کنند چراکه تلف شدن هر قلاده یوز همه ما را از مسیری که برای احیای این گونه ارزشمند در پیش گرفته‌ایم چندین سال دورتر کرده و موجودیت این گونه ارزشمند بین‌المللی را به مخاطره جدی می‌اندازد.
ایمن‌سازی جاده آغاز شده است
امیر عمیدی مدیرکل راه و شهرسازی شرق استان سمنان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در شاهرود گفت: یوزپلنگ آسیایی یکی از گونه‌های نادر در کشور است که در منطقه توران و از سمت میامی به میاندشت زندگی می‌کند.
وی با بیان اینکه تاکنون تصادفات جاده‌ای سبب از بین رفتن چندین قلاده یوز در این جاده شده است، به اقدامات انجام‌شده از سوی اداره کل راه و شهرسازی شرق استان سمنان در راستای ایمن‌سازی محور میامی - سبزوار برای تردد یوزها اشاره و خاطرنشان کرد: در این مدت از سمت اداره کل راه شرق استان سمنان و اداره کل حفاظت محیط زیست چندین جلسه در سطح کشور با موضوع حفظ گونه یوز برگزار شد.
مدیرکل راه و شهرسازی شرق استان سمنان افزود: در همین راستا تا امروز در مسیر میامی –میاندشت 15 تابلوی هشدار در مسیر رفت و 16 تابلوی هشدار در مسیر برگشت در محدوده تردد یوزپلنگ نصب شده است اضافه کرد: میزان سرعت مجاز در این محدود 80 کیلومتر بر ساعت در نظر گرفته و این محدودیت سرعت در کمیسیون ایمنی راه‌های استان سمنان نیز مصوب شد. در بازدید همکاران در وزارتخانه قرار بر این شد که این مقدار سرعت مجاز در کمیسیون ایمنی راه‌های کشور نیز به تصویب برسد که بتوانیم محدودیت سرعت در این مسیر را برای مردمی که از این مسیر عبور می‌کنند به‌صورت رسمی اطلاع‌رسانی در حد کشور انجام دهیم تا آگاهی‌ها در این زمینه افزایش یافته و میزان تلفات این گونه نادر کاهش یابد.
عمیدی در پاسخ به پرسش خبرنگار تسنیم مبنی بر اینکه چه اقدامات زیربنایی و فنی در راستای ایمن‌سازی این محور اجرایی شده یا مدنظر قرار دارد افزود: از لحاظ فنی و کارشناسی، نمایندگان حفاظت محیط زیست با مشخص کردن بیشترین نقاط تردد این حیوان در قالب "نقاط داغ 1 و 2" اولویت‌ها را برای انجام عملیات فنی تعین کرده‌اند.
وی با اشاره به پیشنهاد‌های اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان و سازمان حفاظت محیط زیست کشور مبنی بر لزوم اجرای عملیات فنی در قالب فنس کشی، نصب تابلوی کاهش سرعت و نصب دوربین کنترل سرعت تصریح کرد: این پیشنهاد از نظر ما به‌عنوان متولی و کارشناس راه، در قالب یک طرح بالادستی باید دیده و تعریف شود؛ چراکه محیط زیست تخصصش در بحث شناخت گونه و رفتارهای این حیوان است.
مدیرکل راه و شهرسازی شرق استان سمنان افزود: باید مشخص شود زمانی که یوز با فنس‌کشی مواجه می‌شود؛ آیا مسیر را دنبال می‌کند و از زیرگذرهای مشخص‌شده رد می‌شود یا خیر؟ یا اینکه در عبور بعدی خود از این مسیر گذر نمی‌کند و آیا از مسیر دیگری وارد جاده می‌شود یا خیر؟ این موارد جزو سؤالات مطرح‌شده ما در جلسات هم بوده است.
عمیدی اضافه کرد: پیشنهاد ما این بود که طرحی که از سوی حوزه محیط زیست پیشنهادشده برای نیاز این نقاط از جانب حوزه راه یک مشاور نیز تعین شود تا ماهم در این امر دخیل باشیم.
مرگ یوزها با فنس‌کشی کم نشد بلکه به نقاط خارج از فنس‌کشی منتقل شد
وی در پاسخ به این سؤال که چه دستگاه‌هایی در حفظ و نگهداری گونه یوزپلنگ آسیایی وظیفه دارند گفت: این گونه یک گونه ملی است که حتی پیگیرهایی از "ان.جی.او."های خارج از کشور صورت می‌گیرد و در این موضوع نیاز است که نه‌تنها وزارت راه و محیط زیست بلکه تمام دستگاه‌های متولی برای کمک به احیای یوزهای ایرانی ورود جدی کنند تا بتوانیم در این موضوع به نتیجه مطلوب برسیم.
مدیرکل راه و شهرسازی شرق استان سمنان در پاسخ به این پرسش خبرنگار تسنیم مبنی بر اینکه چرا با وجود اینکه پس از فنس‌کشی هشت کیلومتر از مسیر زیستگاه یوزها در محور میامی_سبزوار توسط محیط زیست و کاهش آمار سوانح برای این گونه، هنوز به جمع‌بندی برای چگونگی ایمن‌سازی این محور نرسیده‌اید تصریح کرد: فنس کشی به طول 8 کیلومتر با مشخص کردن نقاط از سمت وزارت راه و اجرای آن توسط محیط زیست صورت گرفته است؛ اما پیش‌بینی ما از حوادث پیش‌آمده این است که اگرچه تصادفات در این نقطه کاهش‌یافته است؛ اما احتمالاً این حوادث به قسمتی دیگر منتقل‌شده و با توجه به اینکه حوزه تردد وسیع یوزپلنگ که گفته می‌شود محدوده تردد این حیوان به 200 کیلومتر هم می‌رسد و می‌تواند مسافت‌های طولانی‌تر را هم تردد کند؛ بنابراین حتی با وجود فنس‌کشی احتمال تغییر منطقه عبور این گونه با ارزش نیز وجود دارد.
عمیدی با اشاره به عزم جدی مسئولان وزارت راه و شهرسازی در دولت سیزدهم برای ایمن‌سازی این محور به‌صورت اصولی تأکید کرد: در آخرین بازدیدی که به همراه مسئولان محیط زیست کشور از این منطقه داشته‌ایم، بحث ایمن‌سازی محور میامی به سبزوار در دو موضوع کار در حال پیگیری انجام است.
وی با بیان اینکه نصب دوربین‌های ترافیکی در این محور کمک شایانی به کاهش سرعت و حفظ جان یوزپلنگ آسیایی می‌کند تصریح کرد: در بازدید مسئولان وزارت راه و شهرسازی از این منطقه و در پی آن کمیسیون ایمنی راه‌های استان سمنان، مصوب شده است که 6 دوربین در مسیر رفت‌وبرگشت نصب و به دوربین‌های کنترل سرعت در این منطقه افزوده و کنترل سرعت به‌صورت میانگین انجام شود.
مدیرکل راه و شهرسازی شرق استان سمنان با بیان اینکه در اثر کاهش سرعت ترافیک مطمئناً به کاهش چشمگیر تصادفات کمک می‌کند خاطرنشان کرد: نصب دوربین‌ها بر عهده اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان سمنان است.
پلیس راهور نقاط نصب دوربین را مشخص کند
احسان منصورکیایی مدیرکل راهداری و حمل نقل جاده‌ای استان سمنان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در شاهرود گفت: نصب 6 دوربین ترافیکی برای کاهش سرعت رانندگان و حفظ جان یوزپلنگ آسیایی در جاده میامی –میاندشت در کمیسیون راه استان سمنان مصوب شده است.
وی با بیان اینکه پرونده اجرای این پروژه با قید فوریت به مرکز کشور ارسال شده است تصریح کرد: باید پلیس راهور کشور نقاط موردنظر را تأیید و به سازمان راهداری نسبت به برگزاری مناقصه جهت نصب دوربین‌ها ابلاغ کند و پس‌ازآن فرایند مناقصه و نصب دوربین‌ها در اسرع وقت انجام می‌شود.
انتهای پیام/363/
