انتخابات پارلمانی ۲۰۲۲ اسرائیل-۶ / احزاب عربی؛ نقطه پایان همکاری ائتلافی؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، پس از 4 انتخابات ناموفق و بحران تشکیل کابینه‌ای پایدار در سرزمین اشغالی، در فاصله 2 روز تا زمان برگزاری پنجمین انتخابات پیاپی پارلمانی رژیم صهیونیستی در 10 آبان، بازار رقابت‌ها و تبلیغات انتخاباتی میان احزاب و جریان‌های مختلف سیاسی شدت گرفته است، در همین راستا در ششمین قسمت از سلسله گزارش‌های احزاب در آیینه انتخابات پارلمانی 2022 رژیم صهیونیستی به بررسی آخرین وضعیت احزاب عربی در آستانه انتخابات مزبور می‌پردازیم.

وضعیت احزاب عربی در آستانه انتخابات 25 کنست اسرائیل

4 حزب عربی فعال در سپهر سیاسی اسرائیل در انتخابات نوامبر 2022، با 3 فهرست متفاوت و شدیدترین اختلافات در 7 سال اخیر با یکدیگر رقابت خواهند کرد. این در حالی است که میزان مشارکت جامعه عربی ساکن سرزمین‌های اشغالی، هرگاه میان این احزاب یکپارچگی افزایش یافته، زیادتر شده و با بروز چنددستگی کاهش جدی یافته است.

4 حزب عربی بزرگ «خداش» به رهبری «ایمن عوده»، «تعال» به رهبری «احمد طیبی»، «رعم» به رهبری «منصور عباس» و بالاخره حزب «بلد» به رهبری سامی ابوشهاده که از سال 2015 عمدتاً در قالب ائتلاف موسوم به «فهرست مشترک عربی» به رقابت با احزاب یهودی می‌پرداختند، این بار دچار اختلافات شدیدی شده و تنها 2 حزب خداش و تعال اقدام به شرکت در قالب یک فهرست مشترک کرده‌اند.

ناکامی، اختلافات ایدئولوژیک و راهبردی

پس از اینکه حد نصاب انتخاباتی در سال 2014 از 2 درصد به 3.25 درصد افزایش یافت، 4 حزب عربی با وجود اختلافات ایدئولوژیک و راهبردی که با هم داشتند، «فهرست مشترک عربی» را تشکیل دادند و موفق شدند در انتخابات سال 2015، به 13 کرسی دست یابند. باوجود اینکه این ائتلاف موفق شد به سومین جریان بزرگ در سرزمین‌های اشغالی مبدل شود، اما بدترین و تبعیض‌آمیزترین قوانین تاریخ اسرائیل علیه شهروندان عرب دقیقاً در همین بازه 4 ساله 2015 – 2019 تصویب شد. به این ترتیب فهرست مشترک عربی موفقیت درخشان انتخاباتی خود را نتوانست به تأثیرگذاری مثبت بر روند حکمرانی در رژیم صهیونیستی مبدل سازد و همین امر حتی با اعتراض شدید فلسطینیان ساکن اراضی اشغالی همراه شد

البته احزاب مذکور همگی هوادار حقوق «اقلیت عربی ساکن سرزمین های 1948» به شمار می آیند، اما در نحوه پیگیری این امر اختلافات زیادی دارند؛ مثلاً 3 حزب خداش، تعال و بلد گرایش چپ و سکولار دارند و حزب رعم محافظه‌کار و اسلام‌‎گراست. یا 3 حزب خداش، تعال و رعم تشکیلاتی «غیر صهیونیستی» به حساب می‌آیند، درحالیکه حزب بلد «ضد صهیونیستی» است.

از سوی دیگر 4 حزب عربی در طول زمان نسبت به شدت تعامل یا تقابل با احزاب یهودی نیز دچار اختلاف شدیدی شده‌اند. حزب رعم به رهبری عباس، از سال 2019 ندای همکاری بیشتر برای تأثیرگذاری بیشتر را سر داد و نهایتاً در ژوئن 2021 از فهرست مشترک عربی انشعاب کرده و وارد ائتلاف حاکم به رهبری «نفتالی بنت» و «یائیر لاپید» شد. 3 حزب دیگر تا پیش از ماه سپتامبر 2022 تقریباً در این زمینه نظر واحدی را دنبال می‌کردند، اما در نهایت بر سر سوال نحوه تعامل و شدت تقابل با جناح چپ – میانه دچار تشتت شده و حزب بلد نیز از این فهرست انشعاب کرد.

به نظر می‌رسد احزاب عربی در پاسخ به سوال راهبرد و رویکرد نسبت به احزاب یهودی، اکنون 3 رویکرد متفاوت را دنبال می‌کنند؛ منصور عباس و حزب رعم همسازترین و همکاری‌جویانه‌ترین موضع نسبت به احزاب یهودی را دنبال می‌کنند و خواستار تداوم شراکت با ائتلاف‌های آینده نیز هستند. فهرست «خداش - تعال» نیز به رهبری ایمن عوده و احمد طیبی، مایل به حمایت از نامزدهای نخست وزیری و سطحی از همکاری با احزاب یهودی به‌صورت مشروط هستند. در نهایت حزب بلد که خود را ضدصهیونیست و مخالف اشغالگری می‌داند، پیوستن به ائتلاف و حمایت از کاندیداهای نخست وزیری را رد می‌کند و همکاری با احزاب یهودی را مشروط به این امر کرده که در راستای پایان دادن به اشغالگری و افزایش حقوق عرب‌ها باشد.

این رویکردهای متعارض و البته اختلاف بر سر سهم احزاب از 6 نفر اول باعث شد اختلافات احزاب عربی به حداکثر برسد تا حدی که هیچ یک از احزاب عربی حتی حاضر نشدند با یکدیگر «توافق تجمیع آرا» منعقد کنند و ممکن است بخشی از آرای آنها در این انتخابات عملاً به هدر رود، آن‌هم در شرایطی که هر یک کرسی در نتیجه نهایی انتخابات سرنوشت‌ساز است.

چالش مشارکت جامعه عربی و حدنصاب انتخاباتی

با اوج‌گیری اختلافات میان احزاب عربی، آنها از دو طرف به شدت تحت فشار هستند. نخستین موضوع به میزان مشارکت احتمالی جامعه عربی ساکن اسرائیل باز می‌گردد و دومین عامل نیز چالش حدنصاب انتخاباتی است. نظرسنجی‌های ماه‌های گذشته وضعیت نسبتاً بغرنجی را از لحاظ میزان تمایل این جامعه به مشارکت سیاسی نشان می‌داد. در اوایل سپتامبر 2022 میزان تمایل جامعه عربی به شرکت در انتخابات تنها 39 درصد ارزیابی شد. در انتخابات مارس 2021 میزان مشارکت عرب‌ها در انتخابات رژیم اسرائیل تنها 44.6 درصد بود که خود پایین‌ترین رکورد 20 سال گذشته محسوب می‌شود.

همچنین بحران سیاسی 4 ساله اخیر که به برگزاری 5 انتخابات منجر شده نشان داده هرگاه احزاب چهارگانه به صورت یکپارچه در انتخابات شرکت کرده‌اند، نه‌تنها میل به مشارکت در جامعه عربی افزایش یافته، بلکه میزان تمایل این جامعه به رأی دادن به احزاب یهودی نیز کاهش یافته است. مثلاً در انتخابات آوریل 2019 که 4 حزب عربی در قالب 2 فهرست به رقابت پرداختند هم میزان کلی مشارکت جامعه عربی به 49 درصد تنزل کرد و هم 28 درصد این جامعه رأی خود را به احزاب یهودی دادند.

اما بالعکس در انتخابات مارس 2020 که 4 حزب در قالب فهرست مشترک رقابت کردند، میزان مشارکت جامعه عربی به 65 درصد افزایش یافت و تنها 15 درصد از آنها به احزاب غیر عربی رأی دادند. از سوی دیگر بیشتر نظرسنجی‌های اخیر نشان می‌دهد حزب رعم 4 کرسی و فهرست خداش – تعال نیز باهم 4 کرسی به دست می‌آورند و حزب بلد نیز زیر حدنصاب قرار دارد. از آنجاکه 4 کرسی تقریباً به حدنصاب 3.25 درصدی نزدیک است، اگر میزان واقعی مشارکت عربی از انتخابات گذشته کمتر شود، این احتمال وجود دارد که امسال هیچ یک از این 3 فهرست موفق به راهیابی به کنست نشوند. با این وجود نظرسنجی‌هایی که در ماه‌های بعدی برگزار شد، وضعیت امیدوار کننده‌تری از سوی این جامعه ابراز شده است. ابتدا میزان تمایل به مشارکت در ماه اکتبر به 43 درصد افزایش یافت و آخرین نظرسنجی‌ها نیز نشان می‌‎دهد تمایل به مشارکت در جامعه عربی به بیش از 50 درصد رسیده است. البته تنها زمانی می‌توان مطمئن شد که این ارقام با نتایج واقعی انتخابات مقایسه شود.

وضعیت آستانه‌ای حزب بلد و کلید سرنوشت نتانیاهو

با توجه به رقابت بسیار نزدیک 2 جناح هوادار و مخالف بنیامین نتانیاهو، اگر 3 حزب خداش، تعال و بلد همچون گذشته به صورت ائتلافی وارد انتخابات می‌شدند، دست‌کم 6 کرسی به‌دست می‌آوردند. در نتیجه بلوک نتانیاهو که اکنون در نظرسنجی‌ها 60 کرسی دارد و برای پیروزی به یک کرسی دیگر نیازمند است، در بهترین حالت 59 کرسی را از آن خود می‌ساخت. در واقع شکاف احزاب عربی می‌تواند به کلید اصلی پیروزی نتانیاهو در انتخابات مبدل شود.

در آخرین نظرسنجی شبکه 13 تلویزیون اسرائیل که بین روزهای 22 تا 28 اکتبر برگزار شده، حزب بلد 2.75 % آرا را از آن خود کرده است. این میزان اگرچه همچنان زیر حدنصاب 3.25 درصدی است، اما از همه نظرسنجی‌های قبلی بیشتر است. از این رو می‌توان گفت حزب بلد در وضعیتی به شدت آستانه‌ای قرار گرفته که می‌تواند کلید شکست قطعی یا پیروزی نتانیاهو باشد. در نتیجه اگر میزان رأی این حزب به 3 درصد هم بالغ شود ولی به 3.25 % نرسد، این حزب نه‌تنها قادر به حضور در پارلمان نخواهد بود، بلکه حدود 3 درصد از رأی افرادی که مخالف نتانیاهو هستند را نیز به نفع وی به هدر خواهد داد. ولی اگر به آستانه انتخاباتی دست پیدا کند، 4 کرسی به دست خواهد آورد. طبق قواعد انتخاباتی اسرائیل دست‌کم 2 کرسی از این 4 کرسی بالقوه از جناح نتانیاهو کاسته خواهد شد و لذا بی بی از آستانه پیروزی به شکستی قطعی سقوط خواهد کرد.

انتهای پیام/