استراتژی‌های "بنیاد ملی نخبگان" در سال ۱۴۰۱ چیست؟/ تشریح جزئیات طرح "هزار" بنیاد نخبگان

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، نشست خبری دوازدهمین همایش ملی نخبگان امروز با حضور دکتر ناصر باقری‌مقدم قائم‌مقام بنیاد ملی نخبگان و دکتر عباس ابراهیمی معاون سرآمدان بنیاد ملی نخبگان و دبیر این همایش برگزار شد.

دکتر ناصر باقری‌مقدم؛ قائم‌مقام بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه باید به دو تعریف اساسی توجه شود، اظهار کرد: براساس سند، استعدادهای برتر به فردی ابلاغ می‌شود که با ویژگی‌های ذاتی خود امکان رسیدن به مرحله نخبگی را داراست اما هنوز زمینه‌های لازم برای شناسایی کامل و بروز اطلاعات استعدادهای ویژه آن فراهم نشده است.

وی گفت: نخبه به فردی برجسته گفته می‌شود که در خلق و گسترش علم و فناوری، هنر، ادب فرهنگ و مدیریت کشور در چارچوب ارزش‌های اسلامی اثرگذاری بارزی داشته و همچنین فعالیت‌های وی برپایه هوش، خلاقیت، انگیزه و توانمندی‌های ذاتی از یکسو و خبرگی، تخصص موجب سرعت‌بخشی به پیشرفت و اعتلای کشور شود. اگر توانمندی‌های بالقوه به بالفعل تبدیل شود و در راستای اثرگذاری اجتماعی باشد ما به مفهومی به نام "نخبگی" می‌رسیم.

قائم‌مقام بنیاد ملی نخبگان تصریح کرد: طبیعتاً بخش زیادی از افرادی که ما به عنوان پایگاه اطلاعاتی خودمان در اختیار داریم به صورت تخصصی به عنوان استعداد برتر نام‌گذاری می‌کنیم و بخش کمتری از آنها به عنوان نخبه قلمداد می‌شوند چراکه زمینه اثربخشی آنها در طول سالیان آینده تعیین می‌شود. یک مفهوم بسیار خوب دیگری وجود دارد که نهاد نخبگی و نهاد نخبه‌پرور است.

باقری‌مقدم عنوان کرد: در همین سند آمده است که نهاد نخبگی و نهاد نخبه‌پرور جمعی از گروه‌ها، نهادها و سازمان‌هایی هستند که در مقایسه با دیگران، توانمندی انجام فعالیت‌های نخبگانی را دارا هستند. در کنار توجه به افراد مستعد و نخبه ما به دنبال بازشناسی نهادهای نخبگی در کشور هستیم به این خاطر که این نهادها تداوم در ارائه فعالیت‌های نخبگانی دارند. در حال حاضر نهادهایی مثل شرکت‌های دانش‌بنیان، کانون‌ها یا هسته‌های اندیشه‌ورز، پژوهشکده‌هایی که نخبگان را پرورش می‌دهند همگی به عنوان نهادهای نخبگی در کشور فعال هستند.

وی خاطرنشان کرد: در دور اخیر بنیاد ملی نخبگان ما به دنبال تهیه شیوه‌نامه‌هایی هستیم که تمرکز آن به جای افراد مستعد برتر، توجه به سازمان‌های نخبه و نخبه‌پرور در کشور است.

قائم‌مقام بنیاد ملی نخبگان تصریح کرد: این استراتژی‌ها در سه سال تنظیم شده است ما در سال اول این استراتژی‌ها هستیم و خوشبختانه همه استراتژی‌ها را در هیئت  امنای بنیاد ملی نخبگان به تصویب رساندیم. نخستین استراتژی، به کار‌گیری نخبگان در حل مسائل کشور است که با ایجاد کانون‌های نخبه‌پرور و هسته‌های نخبگی در کشور به دنبال این هستیم که نخبگان و استعدادهای برتر را در حل مسائل کشور متمرکز کنیم.

وی ادامه داد: استراتژی دوم ما اشتغال نخبگان در مجموعه‌ها و دستگاه‌های حاکمیتی کشور است که این امر نیز از اواخر سال گذشته و اوایل امسال آغاز شده است و در حال حاضر دو فراخوان برای اشتغال نخبگان ارائه دادیم که اطلاع‌رسانی‌های آن انجام شده است. استراتژی سوم ما توجه به نخبگان علوم انسانی و علوم پایه است و ما به دنبال این هستیم که علاوه بر حوزه‌های فنی و مهندسی در حوزه‌هایی مثل پزشکی به نخبگان حوزه‌های علوم پایه و علوم انسانی توجه کنیم.

باقری‌مقدم گفت: راهبرد بعدی ما توجه به توانمندسازی و مهارت‌افزایی شغلی نخبگان است. تعدادی از این نخبگان ممکن است به توانمندی‌های مدیریتی و شغلی نیاز داشته باشند که این هم در دستور کار قرار گرفته است.

وی ادامه داد: راهبرد بعدی بحث ایجاد هویت نخبگی و گفتمان‌سازی نخبگی در کشور و توجه به امور فرهنگی نخبگان است. یک راهبرد دیگر، توجه به راهبردهای دولت سیزدم یعنی مردمی‌سازی و عدالت است. ما در حوزه مردمی‌سازی فعالیت‌های بنیاد ملی نخبگان استفاده از نهادهای میانجی و مردمی را در دستور کار قرار دادیم. درحال حاضر به دنبال این هستیم امور اجرایی را به نهادهای مردمی واگذار کنیم و خود بنیاد ملی نخبگان به امور سیاست‌گذاری و نظارت بپردازد.

قائم‌مقام بنیاد ملی نخبگان بیان کرد:‌ در راستای عدالت،‌ توجه ویژه به مناطق محروم داریم و در حال حاضر طرح شهاب که طرح شناسایی استعدادهای برتر در حوزه دانش‌آموزی است را داریم. راهبرد آخر نیز توسعه برنامه جذب نخبگان خارج از کشور است که شامل اقامت دائم در کشور یا به صورت رفت و برگشت است.

باقری‌مقدم گفت: نخبگان در جامعه‌ای می‌توانند اثربخش باشند که اقتصاد متمرکز بر اقتصاد دانش‌بنیان داشته باشند. کشوری که اقتصادش، اقتصاد نفتی است جایی برای به‌کار‌گیری نخبگان ندارد! این مسئله یک درد مزمن است و هرچقدر بتوانیم فضای اقتصاد دانش‌بنیان را در کشور گسترده کنیم زمینه برای به‌کارگیری نخبگان بیشتر می‌شود.

وی اظهار کرد: براساس سند راهبردی کشور در امور نخبگان خود مفهوم نخبه یک مفهوم حقیقی است و اگر ظرفیت‌ها ما این اجازه را بدهد باید حجم نخبگانی خودمان را براساس استانداردهای جهانی 20 برابر کنیم. شناسایی نخبگان اگر به درستی انجام شود ما حداقل یک میلیون نفر افراد نخبه و مستعد در کشور داریم اما براساس پایگاه‌های اطلاعاتی ما فقط 50 هزار نفر شناسایی شده‌اند. تعدادی از نخبگان هنگامی که به مرحله اثربخشی می‌رسند علاقه‌ای ندارند که خودشان، خودشان را معرفی کنند! و این وظیفه ذاتی بنیاد ملی نخبگان است که این عزیزان را شناسایی کند.

قائم‌مقام بنیاد ملی نخبگان تصریح کرد:‌ براساس آخرین بررسی‌های بنیاد ملی نخبگان، در سه گروه المپیادی‌ها، یک تا 100 کنکور و یک تا 1000 کنکور نرخ مهاجرت نخبگان متفاوت است که آمار مهاجرت‌کنندگان نزدیک به 37 درصد است که بین سال‌های 1384 تا 1399 بوده است. یک برنامه‌ای معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با عنوان بازگشت نخبگان دارد از سال 1395 نزدیک به 2700 نفر از نخبگان به کشور بازگشتند!‌ و در شرکت‌های دانش‌بنیان، عضویت در هیئت علمی دانشگاه‌ها استقرار پیدا کردند. براساس پایگاه داده‌ای که معاونت دارد نزدیک به 10 هزار نفر از ایرانیان خارج از کشور درخواست همکاری به سازمان‌های داخلی دادند که 2700 نفر بازگشتند و مابقی نیز به صورت رفت و برگشتی است.

وی ادامه داد: تسهیلات مختلفی به این عزیزان ارائه می‌شود که یکی از این تسهیلات در حوزه سربازی است. با کمک ستاد کل نیروهای مسلح در قالب طرح جایگزینی به جای خدمت، کمک می‌کنیم تا نخبگان کماکان در خارج از کشور پروژه‌های تحقیقاتی انجام داده و مسئله سربازی خود را حل کنند. قبل از بازگشت به کشور، مقدمات به‌کار‌گیری آنها در شرکت‌های دانش‌بنیان را فراهم می‌کنیم. حتی افرادی که علاقه دارند که به کشور تردد کنند با برگزاری ورکشاپ یا به صورت موقت  و چند ماهه در کشور مستقر می‌شوند  و برنامه‌های متنوعی را سازماندهی کردیم. پیشنهادی که در هیئت امنا داده‌ایم و الحمدالله به تصویب نیز رسیده است ما در یک برنامه‌ریزی نرخ بازگشت را از 500 نفر در سال به 1000 نفر در سال افزایش دهیم.

باقری مقدم عنوان کرد:‌ ما در بنیاد ملی نخبگان، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری می‌کنیم اما اجرا با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است. گزارش معاونت علمی تأیید می‌کند که 2700 نفری که از خارج بازگشته‌اند در حال حاضر در ایران هستند.

قائم‌مقام بنیاد ملی نخبگان با اشاره طرح "هزار" تصریح کرد: بنا داریم با کمکی که دولت محترم انجام می‌دهد سالانه جذب 1000 نفر را در دستگاه‌های اجرایی داشته باشیم و برنامه‌ریزی ما برای بازگشت 1000 نفر نخبه در کشور است و ساخت 1000 واحد مسکونی را در هر سه سال طراحی کردیم. در کنار اینها تربیت و آموزش 1000 دانشمند علوم پایه و علوم انسانی را در کشور در دستور کار قرار دادیم که از امسال در دستور کار قرار گرفته است، که هر کدام از اینها را به عنوان طرح هزار اعلام کردیم. طرح هزار در هیئت امنای بنیاد ملی نخبگان که اول شهریور 1401 بعد از 11 سال تشکیل شد به تصویب رسید.

وی گفت: بچه‌هایی که دانش‌آموزان برتر و المپیادی‌ها هستند اگر رشته‌های علوم انسانی و علوم پایه را انتخاب کنند 10 سال تا پایان دوره دکتری مورد حمایت قرار می‌گیرند و امیدواریم در این 10 سال حداقل 1000 نفر نخبه علوم انسانی و علوم پایه را داشته باشیم.

انتهای پیام/