نگاهی به دلایل اعطای امتیاز گازی پوتین به اردوغان

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، اردوغان جدیداً اعلام کرده که قرار است ترکیه به یک مرکز بین المللی صادرات گاز تبدیل شود. آن دسته از روزنامه های آنکارا و استانبول که همواره در تایید مواضع حزب حاکم فعالیت می کنند، با آب و تاب و بیاناتی اغراق آمیز، اعلام کرده اند که ترکیه از نظر ولادیمیر پوتین، مطمئن ترین مرکز مسیر انتقال انرژی است و او تمایل دارد که حتی تعیین قیمت گاز صادراتی به اروپا را به اردوغان واگذار کند!

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، در راه بازگشت از آستانه و در گفتگو با خبرنگارانی صحبت کرده که از آنها به عنوان عوامل رسانه های تحت امر حزب عدالت و توسعه نام برده می شود و ماموریتشان این است که ویرگول به ویرگول سخنان اردوغان را بدون پرسش و چالش به عنوان دستاورد ظفرمندانه سیاست خارجی پوشش دهند.

در نتیجه، ستون نویس ها و خبرنگاران ارشدی که در این سفرها با اردوغان همراه می شوند، هیچگاه در مورد جزئیات سخنان او سوالی مطرح نمی کنند تا شخص رئیس جمهور، خود را به عنوان یک مذاکره کننده همیشه پیروز معرفی کند. این بار نیز اردوغان به همین شکل عمل کرده و در شرایطی که قیمت برق، گاز و حامل های انرژی در ترکیه به یک رکورد بی سابقه رسیده و مردم در شرایطی دشوار به سر می برند، با دادن وعده های طلایی سیاست خود را پیش می برد.

اردوغان درباره سخنان ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه مبنی بر ایجاد یک مرکز بزرگ گاز در ترکیه برای انتقال به اروپا، گفت:«برای چنین مرکز توزیعی، البته تراکیا به عنوان مهمترین مکان برای این تجارت در نظر گرفته می شود. ما به وزارت انرژی و منابع طبیعی خود و نهاد مربوطه در طرف روسیه دستور داده ایم که کار مشترک را انجام دهند. آقای پوتین دستورات لازم را داده و وزارت نیروی و منابع طبیعی ما و طرف روسی کار را انجام می دهند. دلیلی برای تعلل و انتظار وجود ندارد و  ما به سرعت شروع می کنیم. به وزیر انرژی و منابع طبیعی دستورات مربوطه را ابلاغ کردم و همینطور میلر از روسیه (رئیس گازپروم) در همان زمان در این جلسه حضور داشت و دستورالعمل را دریافت کرد.»

دو نکته حیاتی، چرا پوتین به اردوغان امتیاز داد؟

رسانه های ترکیه و تحلیلگران تحت امر نهاد ریاست جمهوری و حزب حاکم ترکیه، مداوماً چنین استدلال می کنند که کیش شخصیتی و کاریزمای رهبری اردوغان، چشم پوتین را گرفته و به همین دلیل، امتیازات طلایی فراوانی به ترکیه داده است!

اما واقعیت ماجرا چیست؟ آیا واقعاً پوتین تحت تاثیر افکار و مشی سیاسی و منش عملگرایانه اردوغان قرار گرفته است؟ در پاسخ باید گفت: برخلاف آن چیزی که در رسانه های آکپارتی ادعا می شود، آن چه برای پوتین و تیم او اهمیت والایی دارد، فاکتورهای مرتبط با ژئوپولیتیک ترکیه و جغرافیای سیاسی خاصی است که در این مقطع حساس، می تواند سودهای فراوانی نصیب مسکو کند.

ترکیه هم با استفاده از مواهب دریای سیاه و عبور کشتی های حامل غلات و هم از طریق خط ترک استریم، سودهای کلانی را نصیب روسیه می کند و این همان چیزی است که به جغرافیای ترکیه ارتباط پیدا می کند و نه با توانایی های فردی و سیاسی شخص اردوغان!

گذشته از مواهب مرتبط با جغرافیای سیاسی ترکیه، دلیل دوم اعطای امتیازات پوتین به ترکیه، نگاه سیاسی تیم او به آینده ترکیه و روابط مسکو – آنکارا است. تیم پوتین، به صرافت دریافته که حزب عدالت و توسعه، نمی تواند ارتباط مطلوبی با غرب داشته باشد و تمایل دارد که با روسیه و چین، شراکت عمیقی برقرار کند. اما در صورتی که مخالفین اردوغان در ترکیه به قدرت برسند، آنان با سیاست غرب محور خود، کاری می کنند که ترکیه یک بار دیگر از روسیه فاصله بگیرد. در نتیجه، پوتین ترجیح می دهد با اعطای برخی امتیازات مرتبط با انرژی، به اردوغان اجازه دهد که در ماشین تبلیغاتی عظیم حزب، خود را به عنوان یک رهبر ملی و بی نظیر مطرح کند و دوباره از آنان رای بگیرد.

عبارتِ مبهم «کوریِ راهبردی»

رئیس جمهور ترکیه به شدت از مواضع اروپایی ها گله مند بوده و معتقد است که سران اتحادیه اروپا، دچار کوری راهبردی شده و نمی توانند مسیر پیش رو را به درستی ببینند!

اردوغان در مورد معضلات قاره سبز گفته است:«اخیراً اتحادیه با چالش‌های زیادی مانند بحران پناهجویان، اسلام‌هراسی، بیگانه‌هراسی، شکنندگی مالی و اقتصادی، برگزیت یا خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و تبعات انتشار ویروس کرونا مواجه بوده است. لذا، اتحادیه برای غلبه بر این چالش‌ها، به همبستگی، همکاری و چشم‌اندازی شجاعانه و فراگیر نیاز دارد. بزرگترین مانع برای اینکه اتحادیه یک بازیگر قوی جهانی باشد، فقدان صبر و چشم‌انداز استراتژیک است.»

اردوغان، در ادامه سخنان خود، از بی اعتنایی اتحادیه اروپا به ترکیه گلایه کرده و گفته است: «ترکیه از لحاظ تاریخی، جغرافیایی و انسانی، بخشی از اروپا است و  آماده است تا سهم خود را در حل مشکلات اتحادیه و افزایش اثربخشی آن انجام دهد. بدیهی است که اتحادیه بدون مشارکت و حمایت ما نمی تواند موجودیت قوی خود را حفظ کند. اما متاسفانه، اتحادیه اروپا به وعده هایی که به ترکیه در مسیر عضویت کامل داده بود عمل نکرده و روند عضویت به کندی پیش رفته است. برخی از کشورهای عضو، مسائل دوجانبه خود را با ترکیه به کریدورهای اتحادیه آوردند، این اقدام، روابط اتحادیه اروپا و ترکیه را به بند کشیده و ظرفیت اتحادیه برای مقابله با تهدیدات جهانی را تضعیف کرده است. امید ما این است که روابط اتحادیه اروپا با ترکیه برقرار شود. ترکیه با وجود استانداردهای دوگانه و موانعی که از سوی اتحادیه به وجود آمده، در راستای هدف استراتژیک خود یعنی عضویت در اتحادیه اروپا تلاش می کند. آرزو می کنم اتحادیه اروپا از کوری راهبردی خود خلاص شود».

نزدیک به روسیه، دور از اروپا

محتوای اصلی و اجمالی سخنان رجب طیب اردوغان، این است که او هنوز هم با زبان تهدید و زور با اروپایی ها صحبت  می کند و این ادامه سیاست پیشین اوست که تلاش می کرد با استفاده از کارت آوارگان، خواسته های خود را بر اتحادیه اروپا تحمیل کند.

اردوغان، قبلاً به طور آشکار اعلام کرده بود که می تواند بیش از یک میلیون نفر از 4 و نیم میلیون آواره ساکن ترکیه را به سوی اروپا سوق دهد و اعضای اتحادیه را با یک بحران بزرگ روبرو کند. اما حالا چنین به نظر می رسد که اردوغان در کنار ابزار و آلت تهدید به موج آوارگان و پناهجویان، از انرژی نیز به مثابه یک کارت استفاده کند.

به این معنی که اردوغان می خواهد اروپا را تهدید کند و سران اتحادیه را به این جمع بندی برساند که اگر تسلیم خواسته های آنکارا نشوید، گاز روسیه به دست شما نخواهد رسید!

اما سوال اینجاست: آیا واقعاً چنین تهدیدی می تواند اروپایی ها را دچار وحشت کند؟ به نظر می رسد، پاسخ منفی باشد. چرا که اولاً این ترکیه است که به درآمدهای حاصله از انتقال گاز نیازمند است و دوم این که نقش ترکیه فقط یک ترانسفورماتور و انتقال دهنده است و نه مالک گاز و صاحب اختیار باز و بسته کردن شیرفلکه اصلی!

انتهای پیام/