تأکید بر لزوم توجه به جهاد تبیین و جنگ نرم در نشست هم‌اندیشی فرهیختگان با سازمان تبلیغات اسلامی
در نشست هم‌اندیشی بانوان فرهیخته با رئیس سازمان تبلیغات اسلامی موضوعات و پیشنهادهای اثرگذار و راهگشا در حوزه سیاستگذاری و اجرا مطرح شد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، نشست هم‌اندیشی بانوان فرهیخته زهره مجتهده صفاتی، الهام یاوری، فهیمه فرهمند، فائزه عظیم‌زاده اردبیلی، صدیقه صدیق، عزت میرخانی و معصومه صادقی با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی و حجت‌الاسلام رضا عزت‌زمانی معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی و عاطفه سعیدی‌نژاد، مدیرکل امور بانوان سازمان تبلیغات اسلامی در سالن جلسات این سازمان برگزار شد.
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی با اشاره به اهداف برگزاری این نشست گفت: در این جلسه در نظر داشتیم دستوری معین نشود و پیشنهادات و نظرات را آزاد بشنویم و طبیعتاً برای جلسات بعد با توجه به وظایفی که برای ما مشخص شده است، ظرفیت‌ها را بیشتر معرفی خواهیم کرد. انتظار می‌رود با این هم‌اندیشی‌ها بتوانیم به نتایج خوبی در حوزه تبلیغ و ساختارسازی فرهنگی دسترسی پیدا کنیم.
ضرورت ترسیم خطوط کلان سیاستگذاری تبلیغی زنان
عاطفه سعیدی‌نژاد، مدیرکل امور بانوان سازمان تبلیغات اسلامی با بیان اینکه "تاکنون گفتگوهای بسیاری در باب ضرورت رسیدگی جدی به تبلیغ و عرصه ساختارسازی فرهنگی کشور انجام شده است"، گفت: در سازمان تبلیغات اسلامی در دوره ریاست جدید، اداره‌کلی با عنوان اداره‌کل امور بانوان شکل پیدا کرد و در این اداره‌کل یکی از امّهات هدف‌گیری ما ایجاد شبکه مردمی پویا، فعال و پای کار انقلاب اسلامی بوده است.
او خاطرنشان کرد: در این اداره‌کل تلاش می‌کنیم ظرفیت‌های متعدد بانوان را در عرصه‌های مختلف تبلیغی و فرهنگی ناظر به ظرفیت‌های متعددشان در مسیر رسیدن به پیشرفت ایرانی ـ اسلامی فعال کنیم، در این راستا طرح کلانی با عنوان نهضت پیشرفت بانوان شکل پیدا کرده است.
سعیدی‌نژاد ادامه داد: امروز برای اینکه بتوانیم قدم مفید و مؤثری را در مسیر تبلیغ بانوان و ایجاد عرصه برای نقش‌آفرینی آنها در ساحت تبلیغ و فرهنگ در شکل‌دهی شبکه تبلیغ مردمی و ایجاد شرایط گذار تبلیغی که امروزه مؤثر باشد و بتواند ذهن و دل مخاطبان را با خود همراه کند، برداریم باید درمورد استراتژی‌ها و عرصه‌گشایی‌های جدید تبلیغی بانوان به بحث و گفتگو بپردازیم تا مشخص شود چگونه می‌توانیم در فضای فرهنگی و تبلیغی کشور به نظام مسائل بانوان رسیدگی کنیم.
سعیدی‌نژاد به محرومیت‌ها و محدودیت‌های مختلفی در عرصه تبلیغی بانوان اشاره کرد و اظهار داشت: در طول سالیان به این محرومیت دامن زده شده است و امروز برای ورود مؤثر که زن را در ساحت رهبری انقلاب تعریف کند، باید برنامه‌های مؤثر و حساب‌شده‌ای داشت چون وقتی ارزیابی می‌کنیم، می‌بینیم توان دشمن و قدرت برنامه‌ریزی و محاسبه‌گری او چندبرابر شده است، بنابراین عِدّه و عُدّه ما باید مناسب هدف‌گیری کند و راهبردی قدم بردارد و نقطه‌زنی کند.
او تصریح کرد: در نظر است با توجه به ظرفیت‌های مختلف تبلیغی سازمان تبلیغات اسلامی که وجوه بانوانه دارد، اعم از امور بانوان، مساجد، کانون‌ها و خانه‌های قرآن از محضر شما بانوان فرهیخته در ساحت ترسیم خطوط کلان سیاستگذاری تبلیغی در حوزه‌های مختلف بانوان بهره ببریم.
تقویت اعتماد به نفس دختران جوان برای رسیدن به کمال زنانه
در ادامه این نشست الهام یاوری، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس و رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان گفت: به‌نظر می‌رسد در فضای تبلیغات مؤثر در حوزه بانوان ما دو کمبود اصلی داریم؛ یکی اینکه هنوز بعد از گذشت این همه سال از انقلاب اسلامی، تعریف روشنی از مفهوم زن‌بودن و کمال زنانه وجود ندارد. ما فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی را داریم که به‌طور خیلی قاطع می‌فرمایند خانه‌داری، فرزندداری، همسرداری و حضور اجتماعی، چهار انتظاری است که از بانوان وجود دارد و می‌فرمایند؛ بندگی خدا چتری است که روی این چهار مورد پهن می‌شود و هر خانمی متناسب با نگاهش نسبت به وظیفه‌ای که دارد و مسئولیتش در قبال خداوند نسبت این‌ها را در زندگی خود تنظیم می‌کند.
وی اظهار کرد: متأسفانه این مفهوم به هیچ وجه مفهوم عمومی در جامعه ما نیست. بسیاری از گویندگان و مبلغان و حتی کتاب‌های درسی، نگاه متفاوتی از این موضوع دارند. در دوره‌های متفاوت بین نسبت ارزشی که حضور اجتماعی دارد در مقابل نسبت ارزشی که فرزندداری و شوهرداری ممکن است داشته باشد، به‌تناوب دچار افراط و تفریط شده‌ایم.
او با ابراز اینکه "به‌نظر می‌رسد در زمینه تبلیغ در حوزه بانوان ما اغلب به سرشاخه‌ها پرداخته شده است تا به مسائل بنیادی"، تصریح کرد: بسترهای کافی برای موفقیت پیدا نکرده‌ایم، موضوع این است که ما ریشه‌ها را در نظر نمی‌گیریم و دائماً به مسئله عفاف و حجاب پرداخته‌ایم. آمارها نشان داده است که به‌طرز عجیبی اعتماد به نفس دختران نسبت به پسران ضعیف است. ما متأسفانه معلول‌ها را پررنگ می‌کنیم اما به علت‌ها نمی‌پردازیم.
لزوم توجه به جهاد تبیین، جهاد فرزندآوری و فعالیت‌های جنگ نرم
فروغ نیلچی‌زاده، استاد حوزه و دانشگاه و دانش‌آموخته فلسفه و حکمت اسلامی به قاعده مدیریت که فرمول ساده‌ای به‌نام فرصت، امکانات، اهداف و موانع دارد، اشاره کرد و گفت: ما باید بدانیم؛ سازمان تبلیغات اسلامی چه امکاناتی در اختیار دارد و الآن چه ظرفیتی از این امکانات استفاده می‌شود و این فراخوان برای تکمیل، اصلاح و ارتقای چه بخشی از آنها انجام شده است و یا موانعی که شما در حیطه اثربخشی و ثمربخشی می‌بینید و ما از آنها دور هستیم چه مواردی است؟
او ادامه داد: امروزه با آسیب‌هایی از جمله جرم‌های پنهان و جرم‌خیزی بین گروه‌ها و طبقاتی که قبلاً این تبعات را نداشته‌ایم، مواجه هستیم که باید این افراد شناسایی، بالنده، پایش و معرفی شوند و زمینه‌سازی صورت پذیرد. برای اینکه این اتفاقات بیفتد نیازمند تسهیل‌گری هستیم.
نیلچی‌زاده عنوان کرد: تسهیل‌گری برای این است که این نمونه‌ها این‌قدر در کشور زیاد شود که تبدیل به یک سؤال عملی و نظری شود، مثلاً اینکه؛ آیا بین اشتغال و فرزندآوری تضاد و تعارض هست یا خیر؟ بلافاصله وقتی این سؤال در فضای مجازی مطرح می‌شود برای این موضوع جواب روشن مطرح می‌شود مبنی بر اینکه هرگز. اگر بین نخبگی و فعالیت‌هایی مثل هنر مادری و همسری تعارض در مباحث نظری مطرح شود، نمونه عملی که مبطل آن است باید ارائه شود.
وی افزود: یکی از بحث‌ها در ارتباط با بانوان، کمک به مادر و مادریاوری است، اگر قرار است مادران بیش از سه بچه داشته باشند، آیا سازمان تبلیغات برای مادرانی که می‌خواهند بارداری بر اساس موازین ناب الهی و انقلابی داشته باشند، طرح و برنامه دارد؟
نیلچی‌زاده با اشاره به جهاد تبیین و جهاد فرزندآوری و دغدغه رهبر معظم انقلاب اسلامی در بحث فعالیت‌های جنگ نرم به‌عنوان موضوعات جدی در این عرصه، اظهار داشت: عدم دقت، دغدغه و هوشمندی یک جریان فراگیر است و تا وقتی که به یک درد عمیق تبدیل نشود به‌دنبال درمان نخواهیم رفت.
توسعه مصداقی و مفهومی برای دریافت‌کننده پیام و تبلیغ‌کننده
فهیمه فرهمندپور، کارشناس فلسفه، کارشناس الهیات و دکترای تاریخ و استاد دانشگاه تهران گفت: به‌نظر می‌رسد رسالت سازمان تبلیغات اسلامی این است که توصیه‌های دین را تبلیغ و ترویج کند که اگر این‌طور باشد ما دچار مشکل تاریخی در این زمینه هستیم که متأسفانه محورهای رفتارهای دینی را محدود کرده‌ایم، حقیقت این است که توصیه‌های دینی، مفهوم فراخی دارد چه‌بسا اینکه ما جاهای دیگر را خالی گذاشته‌ایم که باعث ناکامی ما در قسمت‌هایی شده‌اند که خالی نگذاشته‌ایم.
او ادامه داد: رهبر معظم انقلاب اسلامی می‌فرمایند؛ «امر به ورزش امر به معروف است»، اگر قرار است سازمان تبلیغات اسلامی رسالتش تبلیغ هر آنچه توصیه دین است، باشد، حتماً باید محورهای تبلیغ دین را به‌لحاظ مفهومی و مصداقی توسعه دهیم. خوشبختانه پس از مطرح کردن مکرر این موارد، مثلاً در سال‌های اخیر در حرم رضوی(ع) مشاهده می‌کنیم که وعاظ به این سمت رفته‌اند که در مورد روابط خانوادگی و روابط همسران و... سخنرانی می‌کنند.
فرهمندپور بر ضرورت توسعه مصداقی و مفهومی برای دریافت‌کننده پیام و تبلیغ‌کننده تأکید کرد و ادامه داد: باید این موضوع را مد نظر قرار دهیم که شبکه‌سازی یاوران در امر تبلیغ خیلی امر مهمی است. کار بسیار اثرگذاری که آیت‌الله رئیسی وقتی مسئولیت آستان قدس رضوی را به‌عهده گرفتند، انجام دادند، توسعه خدمت رضوی بود یعنی مفهوم خدمت رضوی را توسعه دادند و تجربه فوق‌العاده در بحث خادم‌یاری‌های استانی اتفاق افتاد، یا نذر فرهنگی که در زمانی که آقای قالیباف شهردار بودند صورت پذیرفت، چرا ما از این تجربیات استفاده نمی‌کنیم؟
فرهمندپور تصریح کرد: باید مفهوم و مصداق مبلّغ مذهبی را توسعه دهیم، وقتی مفهوم مبلغ را توسعه دادیم خیلی اتفاقات مهمی می‌افتد، نکته دیگر توسعه محل و عرصه تبلیغ است، رهبر معظم انقلاب اسلامی در سیاست‌های ابلاغی خانواده بر مسجدمحوری تأکید کردند که خیلی امر باشکوهی است، اما باید در نظر داشته باشیم که مسجدمحوری به‌معنی محدودشدن به مسجد نیست، یعنی مسجد، محور فعالیت‌های کل محل قرار گیرد.
استاد دانشگاه تهران گفت: ما متأسفانه عادت کرده‌ایم دین کنار زندگی‌مان باشد در حالی که دین، متن زندگی است، تا وقتی درک درستی از این مفهوم نداشته باشیم بعید است که اتفاقات جدی در این زمینه روی دهد.
فعالیت سازمان تبلیغات اسلامی به‌مثابه قرارگاه جهادی
فائزه عظیم‌زاده اردبیلی، دانشیار دانشگاه امام صادق علیه السلام و عضو شورای‌عالی تحقیقات و فناوری وزارت علوم با اشاره به همکاری خود از سال 60 با سازمان تبلیغات اسلامی گفت: اینکه سازمان تبلیغات اسلامی یک ارگان است که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شکل می‌گیرد، یعنی انقلاب این ارگان را که در خدمت دین است، می‌زاید.
او تصریح کرد: بدیهی است که رسالت اصلی این مجموعه، تبلیغ دین و تبیین جهان‌بینی و ایدئولوژی اسلام و سیره اهل‌بیت علیهم السلام است.
عظیم‌زاده اردبیلی بر ضرورت تفکر عملیاتی تأکید کرد و گفت: اولین کاری که به‌نظر می‌رسد باید برای نسل جدید انجام داد این است که عرصه‌ها و ساحت‌های تبلیغ باید مشخص باشد و سازمان تبلیغات اسلامی باید مثل یک قرارگاه جهادی عمل کند، لذا پیشنهاد این است که عرصه‌های تبلیغ تبیین شود، تبلیغ دین در عین حال که جزء لاینفک حیات بشری است اما آنچه امروز مهم است، ساحت فرهنگی، اقتصادی و ساحت‌های بومی و منطقه‌ای است.
عظیم‌زاده اردبیلی عنوان کرد: جامعه ما به‌سمت سالمندی حرکت می‌کند که زنگ خطر است و سازمان تبلیغات اسلامی باید کلیدواژه‌هایی با عنوان سالمندی داشته باشد، مثل مواجهه با سالمند، نگهداری از سالمند، احترام به سالمند، درمان سالمند و... که کل جامعه باید در این زمینه آموزش ببیند و مسئولیت این آموزش به‌عهده سازمان تبلیغات است که مرکز توسعه تبلیغ است و در این زمینه باید گلوگاه‌ها را حسب عرصه‌های بومی، منطقه‌ای و بین‌المللی بشناسد.
لزوم شبکه‌سازی و افزایش سطح آگاهی مبلّغان
در ادامه این نشست صدیقه صدیق، مدیرکل سابق امور بانوان استانداری قم و رئیس دانشکده حکمت و تاریخ جامعة المصطفی(ص) قم درباره نقش‌آفرینی بانوان در عرصه تبلیغ دین و امور فرهنگی اظهار داشت: مهمترین رسالت ما در حوزه خانواده، نقش زنان است، چون خیلی از مشکلات که امروز به وجود می‌آید این است که زن را از خانواده خارج می‌کنیم و می‌خواهیم جداگانه بررسی کنیم.
او ادامه داد: ما انتظار داشتیم با تشکیل دولت مردمی و انقلابی شاهد یک سیاستگذاری قوی در حوزه خانواده و ساختارسازی مناسب در این حوزه باشیم اما متأسفانه در حوزه زنان برنامه جدی راهبردی تاکنون وجود نداشته است.
رئیس دانشکده حکمت و تاریخ جامعة المصطفی، یکی از مشکلات اصلی در بحث موضوع زن و خانواده را تکثر نهادهای متولی عنوان کرد و تصریح کرد: این روند باعث موازی‌کاری و عدم مسئولیت‌پذیری می‌شود و نکته این است که هیچ الزامی برای پاسخگویی از طرف نهادها وجود ندارد، مثلاً در حوزه عفاف و حجاب مجموعه‌های متعدد کارگروه‌های مختلف در حوزه عفاف و حجاب تشکیل داده‌اند که معمولاً هم از افراد مشابه تشکیل شده‌اند و فقط برگزارکننده جلسات متفاوت هستند.
صدیق ابراز عقیده کرد: در سازمان تبلیغات اسلامی باید برنامه جامع راهبردی و ساختار چابک و تأثیرگذار داشته باشیم. خرسندیم از اینکه نگاه برنامه‌محور در دوره جدید ریاست سازمان تبلیغات اسلامی حاکم شده است و امیدواریم برسیم به جایی که مسئولیت الزام‌آور برای خود ایجاد کرده باشیم.
او موضوع اول در تبلیغ را شبکه‌سازی مبلغان برای جریان‌سازی دانست و تصریح کرد: شبکه‌سازی قوی که بتواند جریان‌سازی کند، نداریم و هنوز منابع ما جلسات خانگی و سخنرانی در مؤسسات و دانشگاه‌هاست، البته این‌ها هم مؤثر هستند، اما چون شبکه‌سازی مؤثر انجام نشده است هیچ‌وقت نتوانسته‌ایم جریان‌سازی کنیم، حتی نظارت هم نمی‌توانیم داشته باشیم.
او ابراز عقیده کرد: سطح آگاهی مبلغان نسبت به مسائل روز و پاسخگویی به شبهات قابل قبول نیست. موضوع دیگر که باید مورد توجه قرار گیرد این است که باید در شیوه‌های نوین تبلیغ، فعالیت جدی‌تری داشته باشیم. نکته مهم دیگر اینکه باید در زمینه تصمیم‌گیری‌ها برای بانوان جایگاه لحاظ کنیم.
لزوم پرورش سیاستگذارانی در عرصه‌های مختلف تبلیغات
سخنران دیگر این جلسه عزت میرخانی، استاد حوزه و دانشگاه بود که طی سخنانی اظهار داشت: برای زن، یک غربتی وجود دارد و آن، ایجاد شکاف بین اندیشه حضرت امام خمینی(ره) نه‌تنها در فقه سیاسی، فقه تمدن‌ساز و فقه نظام‌ساز بلکه در اندیشه جرم‌گرفته مرتبط با زنان است.
او ادامه داد: رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند؛ «عصر ما خیلی به عصر حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام شبیه است». مقام معظم رهبری در رابطه با اجتهاد در مسائل زنان فرمودند؛ «اگر ما تجزّی در اجتهاد را حتی از مبنای فقهی قبول نداشته باشیم، باید گره فقه زنان توسط زنان باز شود.»
میرخانی اضافه کرد: باید بگوییم متأسفیم از اینکه سازمان تبلیغات اسلامی به‌تازگی و در دوره ریاست جدید، اداره‌کل بانوان را راه‌اندازی کرده است. مدیریت بسیاری از مسائل مربوط به زنان هنوز به‌دست مردان است.
او همچنین عنوان کرد: در عرصه بین‌الملل در هامبورگ، 80 مرکز اسلامی داریم، اما ما چند مبلّغ زن در عرصه بین‌الملل تربیت کرده‌ایم؟ چقدر نخبه‌شناسی صورت پذیرفته است؟ چرا اطلاعات در جلسات عمومی ناقص به مردم داده می‌شود؟ مقصر کیست؟ چرا تنگ‌نظری و عدم اعتماد به زنان متبحر و متخصص مانع از این شده است که رسالت‌های معرفی نظام چه در تبلیغات خارج از کشور و چه داخل کشور به زنان سپرده شود؟ چقدر برای خوابگاه‌های دانشجویی نیرو پرورش داده‌ایم؟ بسیاری فارغ‌التحصیل فقه و فلسفه داریم و از حضور آنها بهره نمی‌بریم.
این استاد حوزه و دانشگاه بر لزوم پرورش افرادی برای سیاستگذاری در عرصه‌های مختلف تبلیغات تأکید کرد و گفت: ارتباط حوزه‌های علمیه، نخبه‌پروری و پرورش مبلغ باید مورد توجه قرار گیرد. باید اهل قلم پرورش دهیم و دوره‌های تبلیغی و تربیتی برای فارغ‌التحصیلان حوزه برگزار شود.
پیش‌نویسی به‌عنوان مانیفست شورای سیاستگذاری
در ادامه نشست صادقی، استاد حوزه علمیه و پژوهشگر پیشنهاد داد: پیش‌نویسی به‌عنوان مانیفست شورای سیاستگذاری تهیه شود و موضوع کاری مشخص شود و بدانیم موضوع کار چیست و چه برنامه‌هایی باید تنظیم و اجرا شود. مسلماً بحث ساختار زنان در جمهوری اسلامی به‌وسیله غیر از تشکیل مرکز عالی فراقوه‌ای زنان که دستور رهبر معظم انقلاب اسلامی در سال 92 و 93 است، محقق نخواهد شد. اگر به زنان کرامت بخشیدیم این اقدام می‌تواند خیلی از معضلات فرهنگی را برطرف کند.
او عنوان کرد: در حکمی رهبر معظم انقلاب اسلامی خطاب به حجت‌الاسلام والمسلمین قمی این نکته مطرح شده بود که در مقابله با هجمه‌هایی که به جامعه وارد می‌شود، سازمان تبلیغات اسلامی یکی از وظایفش این است که دین را با شیوه‌های نوین برای جامعه تبلیغ کند، وقتی از تبلیغ می‌گوییم حتماً منظور ما مبلّغ نیست بلکه عرصه‌های متفاوت دارد.
ضرورت توجه به حوزه اقتصاد و ارتباط جوانان
مجتهده زهره صفاتی، از بنیانگذاران حوزه علمیه در قم گفت: تبلیغات در صورتی مؤثر خواهد بود که در تمام حوزه‌های ارتباط جمعی محقق شود. حوزه‌های مختلف وظیفه تبلیغی دارند و ما تنها اگر به حوزه محدود اکتفا کنیم نتیجه این خواهد بود که تأثیر تبلیغی کمتر را شاهد خواهیم بود.
او اظهار کرد: در بحث تبلیغات، باید شگردهای اصلی را در نظر بگیریم، اگر کسی واقعاً اهل تقوا باشد در مخاطب تأثیر می‌گذارد، بنابراین به آنچه می‌گوییم باید عمل کنیم. متأسفانه از مسائل دیگر مثل حوزه اقتصاد و ارتباط جوانان غافل هستیم و معتقدم به زیرساخت‌ها باید توجه داشته باشیم.
انتهای پیام/+
