نگاهی به اهداف پهپادفروشی ترکیه در آفریقا

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، تلاش برای نفوذ بیشتر در قاره آفریقا، به یکی از مهم ترین اهداف سیاست خارجی ترکیه تبدیل شده است.

حالا در کنار صادرات کالا به کشورهای آفریقایی و تامین بخش قابل توجهی از سوخت مورد نیاز ترکیه از این کشورها، موضوع صادرات پهپاد نیز جدی شده است. ترکیه در ماه های گذشته به چند کشور آفریقایی پهپاد فروخته و شواهد نشان می دهد که به دست آوردن سودهای مالی، تنها بخش کوچکی از این اقدام ترکیه در قاره سیاه است.

صادرات پهپادهای مسلح مارک بیرقدار ترکیه به آفریقا، توجه غربی ها را به سوی خود جلب کرده و به نظر می رسد که ترکیه در آفریقا، در پیگیری اهداف و برنامه های ترکیبی خود، به دنبال دست یافتن به نفوذ اطلاعاتی و برخورداری از شراکت و همکاری دفاعی به منظور رصد هوایی مداوم است.

از 4 برابر شدن سفارتخانه های ترکیه در آفریقا تا فروش پهپاد

ترکیه در مدیترانه، در نقطه جغرافیایی مقابل چندین کشور شمال آفریقا قرار گرفته و دیگر کشورهای این قاره نیز برای آنکارا اهمیت فراوانی دارند و بزرگترین پایگاه نظامی برونمرزی ترکیه در سومالی قرار گرفته است.

قبل از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه در ترکیه، تعداد سفارتخانه های این کشور در قاره آفریقا فقط 10 مورد بود، اما حالا این تعداد به 43 سفارتخانه رسیده و با احتساب تعداد کنسولگری ها و نمایندگی های اقتصادی و فرهنگی، دستگاه دیپلماسی ترکیه بیش از یکصد نمایندگی در آفریقا دارد.

ترکیه از بازار آفریقا سود کلانی به دست آورده و میزان صادرات کالاهای تولیدی این کشور به آفریقا در سال 2021 میلادی به 19 میلیارد و 400 میلیون دلار رسید و پیش بینی می شود که این میزان در پایان سال جاری میلادی از 25 میلیارد دلار، فراتر برود.

علاوه بر این، صدها پیمانکار ترک در کشورهای آفریقایی، تاکنون بیش از 30 میلیارد دلار پروژه عمرانی را به فرجام رسانده اند. حالا در کنار همه سودهای مالی، ترکیه در آفریقا به دنبال نفوذ دفاعی نیز هست و رسیدن محموله های پهپادی ترکیه به چند کشور آفریقایی، توجه انگلیسی ها را به سوی خود جلب کرده است.

پل ملی از کارشناسان امنیتی – دفاعی چاتم هاوس و مشاور این اندیشکده در برنامه آفریقا، به تازگی تحلیلی در مورد اهداف پهپادی ترکیه در آفریقا، منتشر کرده است.

او می گوید: «ادوات هوایی بدون سرنشین (پهپاد) ساخت ترکیه در درگیری ها در مناطق مختلف جهان موثر بوده اند و حالا تقاضا برای خرید این پهپادها در کشورهای آفریقایی نیز در حال افزایش است. قبل از اینکه تسلیحات سنگین و راکت‌اندازهای غربی به اوکراین برسند، دولت کی یف تنها یک سلاح مهم داشت: پهپاد ترکیه ای موسوم به Bayraktar TB2. این سلاح ساخت ترکیه کارایی خود را در آذربایجان به اثبات رساند و نیروهای زرهی ارمنی را شکست داد. در نتیجه باکو توانست سرزمین های بزرگی را در جنگ قره باغ کوهستانی در سال 2020 پس بگیرد. به همین خاطر بود که در دریای سیاه و کشورهای شرق اروپا هم مشتری پیدا کرد. با این حال، فروش بیرقدار به اروپای شرقی و قفقاز محدود نمی شود. در هفته‌های گذشته، محموله‌های Bayraktar TB2 به کشور آفریقایی توگو رسید. یعنی همان  کشور غرب آفریقا که در تلاش برای جلوگیری از نفوذ گروه‌های جهادی در حال پیشروی به سمت جنوب از بورکینافاسو است.»

در ادامه تحلیل مشاور چتم هاوس آمده است: «نیجریه نیز از کشورهای آفریقایی خریدار پهپاد ترکیه است و در ماه می، برای عملیات نظامی خود علیه گروه های شورشی در منطقه ساحل در جنوب صحرا و اطراف دریاچه چاد، 6 فروند پهپاد مدل بیرقدار TB2 خریداری کرد. سایر مشتریان آفریقایی Bayraktar شامل اتیوپی، مراکش و تونس هستند و گفته می شود که  در حالی آنگولا نیز علاقه مندی خود را برای خرید ابراز کرده و مذاکرات اولیه صورت گرفته است.»

اگر چه مشاور چتم هاوس، بر روی فروش های اخیر پهپادهای بیرقدار به کشورهای آفریقایی تمرکز کرده، اما واقعیت این است که بیرقدار، قبلاً هم به آفریقا راه یافته است. این سلاح های نظارتی و تهاجمی قدرتمند برای اولین بار در اوایل سال 2019 در قاره آفریقا و در جریان حمایت از اخوانی های تحت حمایت آنکارا در برابر حملات ژنرال حفتر در لیبی مورد استفاده قرار گرفت.

نیروهای دولتی مستقر در طرابلس که توسط سازمان ملل به رسمیت شناخته شده اند، با کمک این سلاح ها، دو ستون متعلق به شورشیان تحت امر ژنرال خلیفه حفتر را در شرق متوقف کردند.

انگیزه آفریقایی ها چیست؟

اغلب کشورهای آفریقایی، هنوز هم با مشکلات اقتصادی بزرگی روبرو هستند و نمی توانند بودجه و اعتبارات لازم برای تجهیز و آموزش نیروی هوایی و استفاده از هواپیماهای جنگنده را تامین کنند.

در نتیجه، هر جور که حساب کنیم، خرید پهپاد برای حمله به ستون های مهاجم افراطی، کم هزینه تر و مقرون به صرفه تر از به کارگیری اسکادران نیروی هوایی و استفاده از جت و آموزش خلبان است. لذا خرید پهپادهای نسبتاً ارزان بیرقدار، برای کشورهای فقیر آفریقایی، پهپادها این فرصت را فراهم می‌کند که ابزار هوایی کارآمد و قابل توجهی را بدون هزینه تجهیزات زیاد و دوره آموزشی طولانی مورد نیاز برای ساخت یک نیروی حمله هوایی متعارف، در اختیار داشته باشند. این موضوع به ویژه برای کشورهایی مانند نیجریه و توگو جذابیت مالی بالایی دارد.

علاوه بر مساله تفاوت مالی استفاده از پهپاد و نیروی هوایی سنتی، موضوع مهم دیگر، این است که خرید پهپاد از آمریکا، انگلیس، چین و فرانسه برای کشورهای آفریقایی، تقریباً ناممکن است. چرا که اولاً با قیمت گزاف این وسیله تهاجمی را می فروشند و دوم این که پروتکل مذاکره و توافق، نزد آنها بسیار طولانی است و برای فروش پهپاد، ملاحظات امنیتی و حقوقی فراوانی دارند. اما خرید پهپاد از ترکیه، ظاهراً روند طولانی و موانع خاصی ندارد!

مبارزه با گروه های تروریستی موسوم به جهادی در شمال و غرب آفریقا، اهمیت فراوانی پیدا کرده است. افراطی ها و شبه‌نظامیان جهادی معمولاً در گروه های کم شمار و واحدهای متحرک با موتورسیکلت به نیروهای امنیتی، پست های ژاندارمری، گذرگاه های مرزی و جمعیت غیرنظامی حمله می کنند. ارتش نیجریه سال هاست با این مشکل دست و پنجه نرم می کند و در مرز بین بورکینافاسو و مالی، تحرکات تروریستی فراوانی روی داده است. نیروهای دولتی برای دفاع از جنوب شرق کشور در برابر حملات بوکوحرام و داعشی های غرب آفریقا (ISWAP) می جنگند. ولی در کشور توگو، تهدید جهادی نسبتاً جدید و البته نگران کننده است.

در طول دهه گذشته، فعالیت‌های گروه‌های افراطی و حملات آنان به ساحل مرکزی (مالی، بورکینافاسو و نیجر) و گسترده شدن حملات به سوی ساحل عاج، غنا، توگو و بنین، نشان داده که نمی توان از کنار این تحرکات گذشت. تروریست ها در این مناطق، علاوه بر مامورین امنیتی و شهروندان عادی، به تجار، توریست ها و نگهبانان حیات وحش نیز حمله می کنند و به نظر می رسد که استفاده از پهپاد، تا حدودی مانع از گسترش حملات خواهد شد.

آیا ترکیه در آفریقا آسوده خاطر خواهد بود؟

حزب عدالت و توسعه و دولت برآمده از این حزب، تولید و فروش پهپاد را به یک ابزار کاملاً سیاسی و تبلیغاتی تبدیل کرده و تلاش می کند تا با بزرگ نمایی درباره تاثیرات پهپادهای ترکیه، زهر اخبار مربوط به بحران اقتصادی و ناکارآمدی سیاست های مالی اردوغان را بگیرد.

جم کوچوک از تحلیل گران روزنامه ترکیه که از مهمترین روزنامه های تحت امر حزب عدالت و توسعه است، در اظهار نظری اغراق آمیز، اعلام کرده که فروش پهپادهای ترکیه به آفریقا، به معنی پایان یافتن هژمون غربی ها در آفریقا و نفوذ تاریخی ترکیه در این قاره است.

اما واقعیت این است که ترکیه در قاره آفریقا و در حوزه دفاعی و امنیتی، با چند دغدغه و مشکل مهم روبرو است: اول این که آمریکا و فرانسه پایگاه های پهپادی فراوانی در قاره آفریقا دارند و بارها در اتیوپی و کشورهای دیگر، در حمله به گروه های افراطی، جان غیرنظامیان را نیز گرفته اند.

دوم این که چین و امارات متحده عربی در حوزه اقتصادی و رژیم صهیونیستی در حوزه اطلاعاتی – امنیتی، از مهم ترین رقبای ترکیه در آفریقا هستند. سوم این که ترکیه در سوریه و عراق، در استفاده از پهپادهای نظامی خود، درست مانند آمریکا، بارها غیرنظامیان را نیز مورد هدف قرار داده و با انتقادات فراوانی روبرو شده است. در نتیجه، تضمینی وجود ندارد که در آفریقا نیز استفاده از پهپادهای ترکیه ای، منجر به چنین رویدادهایی نشود.

انتهای پیام/