ماراتن نابرابر آثار اصیل سفال و سرامیک با آثار بازاری

راما هوشمند وزیری در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم ضمن اشاره به قدمت طولانی هنر سفال و سرامیک در ایران، از ابقای این هنر در جامعه امروزی به دلیل استفاده از تکنولوژی و هنر معاصر روز دنیا در فرآیند تولید و خلق آن خبر داد و از نبود دسته‌بندی و مرزبندی‌های لازم در انجام صدور مجوزهای لازم جهت تفکیک و تمییز کار اصیل و غیراصیل در این حوزه گلایه کرد. 

وی با اشاره به قدمت بسیار بالای سفال و سرامیک در ایران و امکان مشاهده رد پای آن در محوطه‌های باستانی و قدیمی همچون شوش، چغازنیل و موزه‌های سراسر ایران گفت: با توجه به کاربردی بودن این هنر به نظر می‌رسد سفال و سرامیک قدمتی برابر با زندگی بشر دارد.

رئیس کارگروه صنایع دستی و گردشگری انجمن زنان کارآفرین با بیان اینکه به دلیل پیشرفت تکنولوژی و صنعتی شدن بسیاری از امور امروزه استفاده از سفال و سرامیک در زندگی جوامع بشری رنگ باخته و اساساً اصالت کاربردی بودن خود را تا حد زیادی از دست داده است، بیان کرد: با این وجود خوشبختانه هنرمندان صنایع دستی در برخی از نقاط کشور همچون لالجین همدان، یزد و ... با استفاده از تکنیک‌های اصیل و سنتی تلاش زیادی در راستای احیا و زنده نگاه داشتن این هنر در حوزه تزئینات به عمل آورده‌اند.

این هنرمند صنایع دستی با بیان این مطلب که متأسفانه امروز بسیاری از صنایع دستی و هنرهای سنتی کشورمان در سایه نبود نگاه ایجابی و حمایتی از سوی حاکمیت و از سوی دیگر عدم تطبیق ویژگی‌های ظاهری و کاربردی آن با سبک و سیاق زندگی امروزی در معرض سپرده شدن به دست فراموشی قرار دارد، تصریح کرد: این در حالی است که به صورت مشخص در حوزه سفال و سرامیک به عنوان یکی از رشته‌های مهم صنایع دستی همواره تلاش شده تا مؤلفه‌ها و نمادهای باستانی ایرانی به کار گرفته شود و در عین حال از تکنولوژی و هنر معاصر روز دنیا نیز بهره گرفته شود.

آثار بازاری و غیراصیل سفال سرامیک جای آثار با اصالت را گرفته است

وزیری نوآوری، داشتن طرحی جدید و تلفیق طرح‌های سنتی با مدرنیته را یکی از اصول مهم و اساسی برای بقای این رشته هنری عنوان و اظهار کرد: دنیای سفال و سرامیک همگام با پیشرفت‌های دنیای امروزی گام به گام پیش آمده و در زندگی روزمره امروز بشر از ظروف مصرفی تا ابزار زینتی و تزئینی کاربرد فراوان دارد.

وی فرآیند تولید و خلق یک اثر سفال و سرامیکی که از گذشته‌های دور به نسل امروزی ارث رسیده است را دارای پیچیدگی‌ها و مراحل بعضاً زمان‌بر و هزینه‌بری دانست و عنوان کرد: امروزه با توجه به ترویج نسبی این هنر در جای جای ایران مشاهده می‌شود که به منظور کاهش هزینه‌های تمام شده و مختصر کردن زمان و فرآیند آماده‌سازی بعضاً تکنیک‌هایی وارد بازار شده است که به نوعی فاقد اصالت بوده و سلسله مراتب مورد نیاز برای خلق یک اثر منطبق با هنر اصیل سفال و سرامیک را حفظ نکرده و دربرندارد.

رئیس کارگروه صنایع دستی و گردشگری انجمن زنان کارآفرین ادامه داد: به عنوان نمونه برای ساخت و خلق یک هنر اصیل سفال و سرامیک اصولاً انجام مراحلی مانند اکسید کردن رنگ‌های مختلف به منظور به دست آوردن رنگ مورد نظر، ساخت شیء اولیه و خام توسط دستگاه مربوطه، چندین مرحله پخت در کوره و انجام اقداماتی از این دست ضروری است، اما امروزه بسیاری از تولیدکنندگان ضمن عدم انجام مراحل موصوف، صرفاً با استفاده از رنگ‌های موجود در بازار که بعضاً وارداتی است و در نهایت انجام‌ یکی دو مرحله دوغاب، محصولی را تولید می‌کنند که از نظر ظاهر و شکل و شمایل تفاوت چندانی با اثری که با استفاده از تکنیک‌های اصیل خلق شده است، ندارد.

این هنرمند صنایع دستی این موضوع در حالی دانست که قیمت تمام شده محصولی که با تکنیک و متود جدید تولید شده است بسیار کمتر از اثری است که منطبق با تکنیک‌های اصیل ساخته شده، بنابراین متأسفانه خریداران نیز بدون توجه به اصالت آثار، صرفه اقتصادی را خرید محصول غیراصیل می‌دانند؛ در حالی که این دو محصول از نظر کیفیت و دوام اثر به هیچ وجه قابل مقایسه با یک دیگر نیستند.

مجوز کارگاه‌های صنایع دستی برای هنرمندان اصیل و غیراصیل در سفال سرامیک یکسان است

وزیری در ادامه صحبت‌های خود افزود: باید در نظر داشت که هم‌اکنون فرآیند و نحوه صدور مجوز برای یک شخصی با تجربه چند دهه و مهارت فراوان در حوزه کار با چرخ و کوره کاملاً مشابه و یکسان با شخصی است که صرفاً بعد از گذراندن یک دوره آموزشی محدود چند ماهه و با داشتن تجربه و مهارتی کاری مختصر و اندکی از این رشته شده است که این موضوع قاعدتاً باعث عدم‌ امکان تفکیک اثر اصیل از غیراصیل می‌شود.

وی با بیان این مطلب که امروزه در سایه حذف بسیاری از فیلترها و سختگیری‌ها امکان دریافت مجوز بهره‌برداری از کارگاه برای افراد فاقد تجربه کافی نیز فراهم شده است، اذعان کرد: این موضوع باعث عدم ایجاد امکان تفکیک و تمییز کار هنری از تولیدی می‌شود و در نهایت به دلیل نبود هیچگونه الگو و درجه‌بندی در صدور مجوزهای مربوطه در این رشته و امکان تشخیص اصالت توسط خریداران، هنرمندان با تجربه که خالق آثار اصیل و ماندگار هستند، متضرر می‌شوند.

رئیس کارگروه صنایع دستی و گردشگری انجمن زنان کارآفرین با تأکید بر اینکه از این طریق برای این رشته هیچ الگو و دسته‌بندی و مرزبندی متصور نخواهد بود، یادآور شد: باتوجه به اینکه قیمت تمام شده آثار غیر اصیل قاعدتاً کمتر از قیمت تمام شده و هزینه‌های تولید یک کالای اصیل می‌شود، کالاهای غیراصولی با قیمت کمتر و زودتر به فروش می‌شود و همین امر دستاویزی می‌شود تا با درخواست ارائه تسهیلات ازسوی هنرمندانی که صادقانه به تولید آثار اصیل و بادوام می پردازند با یک مقایسه غلط و به این بهانه که فروش لازم انجام نشده است، موافقت نمی‌شود.

نهاد متولی هیچگونه حمایتی از هنرمندان اصیل و فارغ‌التحصیلان صنایع دستی انجام نمی‌دهد

مطابق با گفته‌های این هنرمند صنایع دستی، از سوی دیگر وزارت میراث فرهنگی برای فارغ التحصیلان این رشته و هنرمندانی که سالیان زیادی در این عرصه تلاش کرده‌اند هیچگونه تمهیدات حمایتی و تسهیلات جبرانی در نظر نگرفته است و تنها امکان در نظر گرفته شده اعطای غرفه‌هایی در نمایشگاه‌های شهرداری در پارک‌های مختلف است که قاعدتاً دون از شأن و شخصیت هنرمندان اصیل این رشته بوده و به نوعی با تکریم این هنرمندان مغایر است.

وزیری همچنین در پایان صحبت‌های خود خاطرنشان کرد: افزون بر تمامی مشکلات فوق در عین مهم بودن حوزه صنایع دستی در کشور ما هیچگونه اتحادیه و تشکلی خاصی برای بیان مطالبات این صنف وجود ندارد و صرفاً در حال حاضر با تجمیع بیش از 20 رشته مختلف صنایع دستی در قالب یک اتحادیه، شخصی خارج از بدنه هنرمندان و بدون هیچگونه تجربه و سابقه‌ای مرتبط به عنوان رئیس این اتحادیه انتخاب شده که اساساً نمی‌تواند زبان گویای احتیاجات و مطالبات این حوزه مهم در وزارت میراث فرهنگی و دیگر نهادهای حاکمیتی باشد.

انتهای پیام/