فراوانی نهاده‌های دامی در اصفهان؛ محدودیتی در عرضه نداریم
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان گفت: شرایط تخصیص نهاده بعد از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها همچنان از سامانه بازارگاه در حال عرضه است ولی در شرایطی کنونی، میزان عرضه بیش از گذشته است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، حدود 70 درصد تولیدات دامی در ایران هنوز در دامداری‌های کوچکی موسوم به سنتی تولید می‌شود و باتوجه به تغییرات اقلیمی و کاهش چشمگیر ظرفیت مراتع در ایران، حفظ دامداری‌های بسته هم از لحاظ امنیت غذایی و هم از لحاظ بازار اشتغال در این بخش بسیار اهمیت پیدا کرده است.
تا پیش از حذف ارز ترجیحی که به نهاده‌های دامی تعلق می‌گرفت، حضور دلالان و تغییرات شدید قیمتی باعث شده بود دامداران نتوانند هزینه‌های خودشان را در این بخش مدیریت کنند، اما اکنون با کاهش واسطه‌گری در این حوزه و تعدیل قیمت خوراک دام، دامداران سنتی با مشکلات دیگری مانند کیفیت خوراک دام، قیمت خرید شیر یا گوشت و نحوه دریافت هزینه، دست و پنجه نرم می‌کنند که می‌توانند یک دامدار را تا مرز ورشکستگی پیش ببرند.
حسین ایراندوست در این خصوص با اشاره به وضعیت نهاده و قیمت آن اظهار داشت: خوراکی که در بخش دام مصرف می‌شود، دارای دو بخش اصلی است، بخش علوفه‌ای که شامل یونجه و سیلو یا سیلاژ ذرت می‌شود و بخش کنسانتره‌ای یا متراکم جیره که عمدتاً از دانه جو، ذرت و کنجاله سویا تشکیل شده است. بخش علوفه‌ای هیچ‌گاه مشمول یارانه نبوده و تابع عرضه و تقاضا و وابسته به میزان بارندگی سال‌های مختلف زراعی و تولید بود. کنسانتره که از سه ماده اصلی تشکیل شده، هم تابع قیمت ارز و مباحث سیاست‌های وارداتی بوده و هم بسته به وضعیت تولید در سال‌های مختلف زراعی متفاوت است.
وی با اشاره به وضعیت قیمتی و شرایط تخصیص این دانه‌ها افزود: شرایط تخصیص بعد از اجرای طرح همچنان تغییری نکرده و از سامانه بازارگاه در حال عرضه است ولی در شرایطی کنونی، میزان عرضه بیش از گذشته است، به گونه‌ای که در سامانه بازارگاه به میزان قابل توجهی کنجاله سویا، دانه ذرت و جو داریم. شرایط خرید متفاوت شده است؛ قبلاً دامدار خرید را نقداً انجام می‌داد تا بعداً نهاده در اختیارش قرار گیرد، اما بعد از اجرای طرح تمهیداتی اندیشیده شده تا دامدار به صورت نقد و یا اعتباری خرید کند و نهاده را زودتر دریافت کند و وجه آن را تا دو ماه بعد پرداخت کند.
به دلیل فراوانی نهاده، براساس تعداد دام و نیاز دامدار، نهاده تعلق می‌گیرد
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان بیان کرد: از هفته گذشته نیز بعضی از واردکنندگان تعدیل قیمت انجام دادند؛ به عنوان مثال قیمت مصوب دانه جو یا دانه ذرت 11 هزار و 300 تومان است که در بازارگاه 10 هزار و 500 تومان عرضه کرده بودند. شرایط توزیع نهاده همچنان مانند سابق است و تعداد دام تعیین‌کننده است. ما در سال گذشته نهاده را براساس شاخصی که در اختیار استانها قرار داده بودند، یک ماهه بارگزاری می‌کردیم ولی تفاوتی که اخیر به وجود آمد آن است که در بخش طیور 5 برابر و در بخش دام دو برابر بارگزاری کردیم؛ در واقع در بارگزاری اخیر در مرداد به جای تخصیص 31 روزه سهم مردادماه، 62 روزه نهاده تخصیص دادیم تا حجم بار بیشتر شود تا کرایه به ازای دریافت هر واحد نهاده کمتر شود. به دلیل اینکه فراوانی در نهاده داریم، محدودیتی در عرضه وجود ندارد و براساس تعداد دام، هر میزان نهاده که بخواهند، در اختیارشان می‌گذاریم.
ایراندوست در خصوص علت میزان نهاده کمتر به گاو در دامداری‌های سنتی نسبت به صنعتی تصریح کرد: آنچه که در اصفهان انجام می‌شود، تابع مقرراتی است که در کل کشور ابلاغ می‌شود، گاوداری‌ها را به دو گروه صنعتی و سنتی تقسیم شده است. ملاک در این تقسیم‌بندی پروانه بود؛ یعنی هر گاوداری که دارای پروانه صنعتی است، یک شیوه نهاده در اختیارش قرار گیرد و هر گاوداری که پروانه صنعتی ندارد، با روش دوم برخورد شود. در استان اصفهان بسیاری از گاوداری‌ها به صورت فشرده و در فاصله کمی از هم قرار گرفتند، امکان اینکه پروانه صنعتی به آن‌ها تعلق گیرد، وجود نداشت، هرچند شرایط از لحاظ تولید و نژاد، صنعتی بود. در واقع مشکل قانونی وجود داشت، اما با رایزنی‌هایی که با وزارتخانه جهاد کشاورزی صورت گرفت، توانستیم متقاعدشان کنیم که اجازه دهند بخشی از گاوداری‌های ما با پروانه سنتی که شرایط صنعتی حاکم است، مشمول دامداری‌های صنعتی شوند؛ لذا ملاک را روی تعداد دام گذاشتیم.
وی اضافه کرد: براساس قانون گاوداری‌های کوچک روستایی دامداری‌های 19 راس مولد به پایین هستند، در واقع حداکثر 40 راس دام در مجموعه دارند. نهایتاً توانستیم وزارتخانه را متقاعد کنیم که 50 راس به بالا را صنعتی و 50 راس به پایین را سنتی تلقی کنیم. به دامداری‌های با 50 راس به بالا روزانه حدود 5 کیلو 400 نهاده خام تعلق می‌گیرد و دامداری‌های سنتی 3 کیلو و 500 گرم نهاده و خوراک تعلق می‌گیرد. مشکلی که در دامداری‌های سنتی داشتیم، این است که آمار دام مرتب تغییر می‌کند.
مشکلات دامداری‌های سبک و سنتی قبل از حذف ارز ترجیحی
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان در خصوص مشکلات دامداری‌های سنتی قبل از اجرای طرح حذف ارز ترجیحی گفت: در سال گذشته و قبل از آزادسازی به دلیل محدودیت‌های منابع ارزی و تحریم‌ها، منابعی از نهاده که در اختیار می‌گذاشتند برای گاوداری‌های شیری، مرغداری‌های گوشتی و تخم‌گذار براساس فرمول اختصاص می‌یافت . برای دام سبک و دامداری‌های سنتی یک نهاده کلی در اختیار استانها قرار می‌دادند.
ایراندوست خاطرنشان کرد: در استان اصفهان برای اینکه سهم نهاده دامداری‌های سبک و سنتی را افزایش دهیم، کل سبوس تولیدی استان را وارد جیره کردیم تا حجم خوراک را افزایش دهیم و بر این اساس عدد 3 کیلو و500 گرم را به استانها اعلام کردند ولی سهمی که در اختیار استان می‌گذاشتند، به ازای 30 روز نبود و انتظار دامدار که انتظار به حقی بود را نمی‌توانستیم برآورده کنیم. این موضوع مربوط به قبل از آزادسازی ارز ترجیحی بود، اما بعد از اجرای طرح، در مورد میزان خوراک محدودیتی نداریم و هر میزان نهاده مورد نیاز در اختیارشان قرار می‌گیرد.
وی اظهار داشت: البته تصور بر این است که گاوداری‌های صنعتی هم شیر بیشتری می‌دهند و نیاز بالاتری دارند و هم به ترکیب جیره ثابت‌تری وابسته هستند و دامداری‌های سنتی چون تلفیقی از تغذیه دستی و تغذیه از مزرعه برایشان مطرح است، قانون‌گذار تصورش بر این است که بخشی از نیاز را از طریق نهاده‌ها و بخشی را از باقیمانده مزارع و در واقع از علوفه‌های غیر معمول استفاده کند. بنابراین انتظار می‌رود اگر تولید گاو صنعتی 35 کیلو به بالا باشد، گاو سنتی 20 تا 25 کیلو تولید داشته باشد.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان با بیان اینکه نهاده اکنون آزاد نشده، بلکه با ارز نیمایی است، افزود: وقتی نهاده را آزاد تصور کنیم، یعنی اگربه فرض مثال ارز 32 هزار تومان است، نهاده‌ها با این ارز توزیع شود. چون اکنون نهاده‌ها با ارز ثابت نیمایی 24 هزار تومان توزیع می‌شود، پس محصول نیز تابع قیمت‌گزاری قرار می‌گیرد. قیمت نیز در وزارتخانه و ستاد تنظیم بازار تصویب می‌شود. بعد از آزادسازی ارز چه نهاده خام و چه خوراک به اندازه مورد نیاز در اختیار گاوداری‌ها قرار می‌گیرد.
کارخانجات تولید نهاده تحت نظارت اداره دامپزشکی هستند
ایراندوست در خصوص کیفیت نهاده‌ها بیان کرد: کارخانجات دو نوع خوراک را در اختیار دامدار قرار می‌دهند، یکی خوراکی که ما به صورت یارانه‌ای در اختیارشان می‌گذاریم و فرمول مشخصی به آن‌ها می‌دهیم و براساس فرمول قیمت ثابتی را به دست می‌آوریم که در کل استان اصفهان این خوراک با یک فرمول شیمیایی و با یک قیمت توزیع می‌شود. این کارخانجات همگی تحت نظارت اداره دامپزشکی هستند و هر کارخانه یک ناظر و یک دکتر دامپزشک دارد که هم نهاده وارد شده به کارخانه و هم محصول تولیدی آزمایش داده می‌شود و از سلامت نهاده اطمینان حاصل می‌شود. لذا خوراکی که در قالب خوراک یارانه‌ای توزیع می‌شود، هم از لحاظ کیفی، کمی و قیمت تحت کنترل است. هر شکایت یا ادعایی در دو سال گذشته انجام شد، تیم‌های نظارت و بازرسی ورود پیدا کردند و نمونه‌های خوراک را در آزمایشگاه بررسی شد و هیچ کدام از ادعاهای مطرح شده مبنی بر کیفیت پایین نهاده‌ها یا وجود اوره در ترکیب آن، اثبات نشد.
وی ادامه داد: بحث اوره دو جنبه دارد؛ در تغذیه دام استفاده از اوره در جیره‌ها امر معمولی و به عنوان منبع ازتی غیر پروتئینی است که در دستگاه گوارش می‌تواند توسط میکروب‌ها به پروتئین میکروبی تبدیل می‌شود. برای اینکه این شائبه ایجاد نشود، به هیچ عنوان استفاده از اوره را در جیره‌ها نمی‌دهیم.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان با اشاره به گلایه دامداران نسبت به کیفیت پایین سبوس تصریح کرد: سبوس نیز ماهیانه تولید و توزیع می‌شود. کارخانجات سبوس در اختیار اداره کل غله است که آمار سبوس تولیدی کارخانجات را اعلام می‌کند. براساس خوراک سهمیه‌ای که به کارخانجات نهاده می‌دهیم، سبوس نیز در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد و همان خوراک یک ماهه توزیع می‌شود و اصلاً قرار نیست در انبار بماند
وی ادامه داد: در نهاد‌هایی که به کارخانه می‌دهیم، الزام قانونی داریم. ستاد تنظیم بازار مکلف کرد که بخشی از نهاده به کارخانجات برود و خوراک آماده شود. منابع علمی نیز تایید می‌کند که خوراک آماده 10 تا 15 درصد بهره‌وری بالاتری دارد و صرفه‌جویی در مصرف نهاده‌ها می‌کند. برای نقش حمایتی در دامداری‌های سنتی، سبوسی که تا هفته گذشته با قیمت یک هزار و 400 تومان عرضه می‌شد، سبوس را وارد خوراک کردیم تا قیمت آن را پایین بیاوریم. یعنی اگر خوراکی که 10 هزار و 800 تومان توزیع می‌کنیم، سبوس آن را از منابع آزاد بگیریم، قطعاً قیمت به 12 تا 13 هزار تومان برسد. کیفیت آن نیز اکنون مشکلی ندارد.
در دو سال گذشته هیچ ادعای تایید و اثبات شده‌ای را در خصوص بی کیفیت بودن نهاده‌ها نداشتیم
ایراندوست گفت: نهاده تولید شده در کمتر از یک ماه در اختیار تعاونی‌ها و دامداران قرار می‌گیرد و معمولاً مدت نگهداری خوراک شش ماه است و هیچ ایرادی به شرایط تولید و بسته‌بندی شان نیست. اگر دامداران مشکلی در کیفیت نهاده داشتند، می‌توانند به سرعت به دامپزشکی شهرستان خود مراجعه کنند و بخواهند که نظارت صورت گیرد. تمام هزینه‌های آزمایش، از طرف خود کارخانه تامین خواهد شد. در صورت تایید، کارخانه باید خسارت وارد شده به دامدار را پرداخت کند و در صورت رد ادعا، پرداخت هزینه به عهده مدعی خواهد بود.
یک قانونی نیز در این مورد گذاشتیم که اگر خوراک توزیع شده، از لحاظ کیفی مشکل یا خسارتی برای دامدار داشته باشد، تمام هزینه را باید کارخانه تولید نهاده پرداخت کند. در دوسال گذشته هیچ ادعای تایید و اثبات شده‌ای را در خصوص بی کیفیت بودن نهاده‌ها نداشتیم.
برنامه‌های جهاد کشاورزی برای حمایت از دامداران
وی با بیان اینکه سه کالای شیر خام، گوشت مرغ تخم مرغ مشمول قیمت‌گذاری است، خاطرنشان کرد: گوشت قرمز تابع عرضه و تقاضا است و مشمول قیمت‌گذاری نیست. به دلیل اینکه عرضه گوشت قرمز بیش از تقاضای بازار انجام شده، قیمت آن در بازار پایین‌تر از قیمت تمام شده است. برای اینکه ما از دامدار حمایت کنیم چند برنامه را در دستور کار خود قرار دادیم؛ یکی از این برنامه‌ها خرید از بخش عشایری، روستایی و صنعتی توسط شرکت پشتیبانی امور دام است که خرید گوشت گوساله از سه هفته قبل و خرید گوشت گوسفند از دو هفته قبل آغاز شده است. بحث دوم در مورد صادرات دام است که عملیاتی می‌شود.اکنون بره نر پرواری، بزغاله نر پرواری از عشایر و بره نر روستایی و صنعتی خریداری انجام می‌شود.
انتهای پیام/163/
