هزینه سنگین تأمین گاز طبیعی برای دولت ترکیه؛ رژیم اسرائیل رؤیای آنکارا را بر باد داد؟
اصرار وزیر انرژی ترکیه برای داشتن روابط گازی با رژیم صهیونیستی در حالی بیان شده است که اخیراً اتحادیه اروپا با امضای یک توافق، کاری کرده است که عملاً ترکیه از این چرخه حذف شود.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها در ترکیه، قبض ماهانه گاز طبیعی منازل مسکونی و واحدهای تجاری، به تمام معنی کلمه دست مصرف‌کننده را می‌سوزاند، چرا که در عرض یک سال و نیم گذشته، دست‌کم 8 بار قیمت گاز طبیعی برای شهروندان ترکیه بالا و بالاتر رفته و حالا به سطحی رسیده که تحمل آن برای میلیون‌ها شهروند، دشوار است.
مردم ترکیه به قیمت بالای گاز طبیعی اعتراض دارند و خیلی‌ها به‌خاطر ناتوانی در پرداخت قبض، با مشکل قطع کنتور و بستن شیر اصلی گاز روبه‌رو می‌شوند، اما مقامات دولت ترکیه اعلام کرده‌اند، همین قیمت بالا که مردم به آن اعتراض دارند، در حد یک‌چهارم پولی است که دولت برای واردات و انتقال گاز پرداخت می‌کند.
فاتح دونمز، وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه در مورد اعتراض مردم به قبوض گاز گفت: «ما هنوز هم یارانه‌های سنگینی برای گاز پرداخت می‌کنیم، به‌عنوان مثال اگر ماهیانه 500 لیره بابت قبض گاز طبیعی پرداخت کنید، بدانید که در واقع یک قبض 2هزارلیره‌ای بوده است و دولت 1500 لیره آن را پرداخت کرده است و فقط 500 لیره را به شما منعکس می‌کند.»
مصرفی که بیشتر و بیشتر می‌شود
ترکیه کشوری است فاقد منابع گاز و نفت غنی؛ در نتیجه احتیاجات این کشور به منابعی همچون نفت، گاز و زغال‌سنگ، از راه واردات تأمین می‌شود. مصرف 60 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی وارداتی در ترکیه، هزینه سنگینی بر دست دولت و مردم گذاشته است و بخش عظیمی از منابع ارزی این کشور را از بین می‌برد.
مرور اجمالی آمار و ارقام اطلس مصرف انرژی در ترکیه، گویای این واقعیت است که ترکیه در آغاز قرن جدید و در سال 2000 میلادی، در طول سال، تنها 14 میلیارد مترمکعب گاز سوزانده است، اما با توجه به رشد جمعیت و افزایش مصرف در بخش مسکونی و همچنین توسعه اقتصادی و افزایش مصرف سوخت در تولید و بخش برق، این رقم چند برابر شده و در سال 2021 میلادی به رقمی نزدیک به 60 میلیارد مترمکعب رسیده است.
ترکیه و گاز اسرائیل
فاتح دونمز، وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه درباره پافشاری آنکارا بر انتقال گاز از سرزمین‌های اشغالی به‌سوی اروپا گفته است: «اسرائیل با بسیاری از کشورهای همسایه مشکل دارد، آنها اخیراً روابط خوبی با مصر ایجاد کرده‌اند. اسرائیل می‌تواند گاز خود را به بازارهای مصر ارسال کند، اما حجم زیادی نیست. انجام اکتشافات جدید در مدیترانه شرقی یک امید برای همه بود. کوتاه‌ترین و مقرون به صرفه‌ترین مسیر انتقال، عبور گاز اسرائیل از خاک ترکیه است. آنها در ادامه تلاش‌هایشان برای کنار گذاشتن ترکیه از بازی، پروژه‌ای طراحی کردند که گاز اسرائیل و مصر را به اروپا انتقال دهد، مسافت لازم برای انتقال گاز اسرائیل از مسیر ترکیه، تنها 500 کیلومتر است، اما مسیری که روی آن کار می‌کنند، بین 1 هزار تا 1 هزار و 500 کیلومتر است.»
اصرار وزیر انرژی ترکیه برای داشتن روابط گازی با رژیم صهیونیستی در حالی بیان شده است که اخیراً، اتحادیه اروپا با امضای یک توافق، کاری کرده است که عملاً ترکیه از این چرخه حذف شود، چرا که گاز از اسرائیل به مصر میرود و در آنجا پس از میعان، با کشتی‌های عظیم به اتحادیه اروپا منتقل می‌شود.
مقایسه مصرف گاز در ایران و ترکیه
ایران پس از روسیه، ثروتمندترین کشور گازی جهان است و این نعمت و موهبت ارزشمند، موقعیت سیاسی و اقتصادی ویژه‌ای در اختیار جمهوری اسلامی ایران گذاشته است، اما متأسفانه، آمار و ارقام نشان می‌دهد که مصرف بی‌رویه گاز طبیعی در ایران، باعث شده است که بخش اعظم آن در داخل مصرف شود و منابع چندانی برای صادرات باقی نماند.
گفتیم که ترکیه در سال 2021 میلادی رقمی نزدیک به 60 میلیارد مترمکعب واردات گاز داشته است، این در حالی است که در ایران و در روزهای سرد پاییز سال 1400 هجری شمسی، برخی روزها، میزان گاز مصرفی در یک شبانه‌روز، به عدد 1 میلیارد مترمکعب نزدیک شده و رقم 850 میلیون مترمکعب را ثبت کرده است! جریان گازرسانی و تعریف مصارف جدید در ایران ادامه دارد، بدون آنکه اقدامی برای بهینه‌سازی مصرف گاز انجام شود.
در سال 1399 مصرف به 232 میلیارد و 749 میلیون مترمکعب رسید. بخش قابل‌توجهی از گاز 17 فاز استاندارد میدان مشترک گازی پارس جنوبی که وارد شبکه سراسری گاز کشور شده بود، در منازل یا همان بخش مسکونی سوخت.
به‌عبارتی روشن، مصرف گاز در ایران، 4 برابر ترکیه است. آمارها نشان می‌دهد که رشد سالانه مصرف گاز در ایران و در بخش خانگی از 7 الی 8 درصد در ابتدای دهه 90 به رقمی معادل 15 الی 20 درصد در پایان این دهه رسیده است.
این رشد مصرف هر سال نسبت به سال قبل، با عدم مراعات مقررات ملی ساختمان و عایق‌کاری حرارتی خانه‌ها و بهینه‌سازی موتورخانه‌ها، اعمال نشدن تعرفه‌های بازدارنده مصرف و عدم فرهنگ‌سازی اوج گرفته است.
بخش عظیمی از گازی که می‌تواند به‌راحتی به عراق و ترکیه صادر شود و تبدیل به پول نقد شود، بر اثر سوءمصرف از بین میرود.
علاوه بر اسراف و مصرف غلط گاز در بخش مسکونی، در بخش نیروگاهی نیز راندمان 38 درصد ثبت شده است که این رقم در کشورهای توسعه‌یافته بیش از 55 درصد است.
متوسط سرانه مصرف گاز در ایران 6.7 برابر سرانه مصرف دنیاست، یعنی بیش از 6 برابر متوسط دنیا گاز مصرف می‌کنیم.
تحقیقات شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی شانا نشان می‌دهد که شاخص میزان مصرف انرژی در ایران به‌ازای هر مترمربع در سطح زیربنا به‌‌طور میانگین سه تا چهار برابر دنیاست و تلفات انرژی در بخش خانگی بسیار بالاست.
این موضوع سبب می‌شود ظرفیت‌های صادراتی، در بخش ارزش افزوده صنعت و دیگر بخش‌ها محدود شود.
یارانه‌ای که به حامل‌های انرژی پرداخت می‌کنیم بر اساس آخرین آمار ترازنامه هیدروکربوری سالانه حدود 82 تا 83 میلیارد دلار است که قسمت عمده این یارانه به گاز طبیعی مربوط می‌شود.
ترکیه و عراق به‌عنوان دو مشتری مهم گازی منطقه هستند که به‌راحتی می‌توان به هر دو کشور گاز صادر کرد. در صورتی که در ایران، در همه حوزه‌های مصرف گاز یعنی در بخش مسکونی، تجاری، صنعتی و نیروگاهی، بهینه‌سازی مصرف در دستور کار قرار بگیرد، صادرات گاز طبیعی می‌تواند رونق ویژه‌ای به اقتصاد ایران بدهد.
در پایان باید گفت، تأمین منابع گران‌قیمت انرژی وارداتی برای دولت و مردم ترکیه، یک پاشنه آشیل واقعی و یک معضل جدی و بنیادین است. با وجود آنکه دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه در دو دهه اخیر تلاش کرده است دیپلماسی انرژی را در مسیر تأمین منابع ارزان‌قیمت هدایت کند، اما توفیقی حاصل نشده است و در نتیجه ترکیه هنوز هم کشوری است که در صورت بروز بحران‌هایی همچون حمله روسیه به اوکراین و یا افزایش ناگهانی قیمت نفت در بازارهای جهانی، با تورم و مشکلات اقتصادی بزرگ روبه‌رو می‌شود.
انتهای پیام/+
