چگالی و مفاهیم کتاب ریاضی بسیار زیاد است/ کدام مطالب باید حذف شوند؟
معلم منتخب شهر تهران درباره کتاب ریاضی گفت: هندسه تحلیلی یک بخش مستقل از یک فصل کتاب حسابان است و بهتر است حذف شود. همچنین بخش دنباله‌ها که در حسابان آمده نیز میتواند از حسابان حذف شود و در کتاب ریاضی پایه دهم بیاید.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ حجم بالای کتابهای درسی، دشوار بودن برخی مفاهیم برای دانش آموزان و از همه مهمتر کاربردی نبودن مطالب ارائه شده در مدارس سال‌هاست مورد انتقاد دانش‌آموزان، خانواده‌ها و کارشناسان است.
البته همین محتوای سنگین نیز کارآمدی و کیفیت لازم را ندارد و خانواده‌ها برای جبران آن باید هزینه کتابهای کمک درسی را هم پرداخت کنند.
"انتگرال" جزو موضوعاتی بود که در سال‌های گذشته از کتاب ریاضی دانش‌آموزان حذف شد و با وجود انتقاد اساتید ریاضی دانشگاه از این موضوع اما سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی اعلام کرد: این مبحث را دانش‌آموزان رشته ریاضی وقتی وارد دانشگاه می‌شوند، می‌خوانند بنابراین نیازی به آموزش آن در دوران مدرسه نیست.
اما مباحثی از این دست در کتابهای ریاضی دانش آموزان کم نیست، برخی معلمان ریاضی می‌گویند: دانش‌آموزان رشته ریاضی "مشتق" را در مدرسه می‌خوانند و همین بحث را دوباره در دانشگاه یاد می‌گیرند!
در میزگردی که با هدف بررسی حجم کتابهای درسی و ضرورت تعدیل محتوا به منظور آزاد شدن فضا برای آموزش مهارت در مدارس برگزار شد، میزبان دکتر فرهاد کریمی؛ رئیس سابق پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، دکتر حیدر تورانی عضو پژوهشگاه و پروانه کسایی دبیر نمونه شهر تهران در درس ریاضی بودیم.
سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی به عنوان متولی اصلی، کاهش حجم کتابهای درسی و تعیین معیارهای علم نافع از معرفی نماینده برای حضور در این میزگرد امتناع کرد.
در این بخش از میزگرد، نظرات پروانه کسایی دبیر ریاضی درباره کتاب ریاضی دوره دوم متوسطه تقدیم مخاطبان تسنیم می‌شود.
تسنیم: دانش آموزان و خانواده‌ها سال‌هاست نسبت به حجم سنگین کتابهای درسی گلایه دارند، تجربه شما در طول سال‌ها تدریس کتاب ریاضی درباره سنگین بودن آن چیست؟
تربیت‌محور نبودن مدارس یک معزل است چون آموزش با نگاه به کنکور ارائه می‌شود؛ کتاب درسی برای دانش‌آموزان و معلمان اهمیتی ندارد چون پاسخگوی نیاز به کنکور نیست؛ تا قبل از کنکور 1400 می‌شد با عمیق خواندن کتابهای درسی به نیازهای کنکور پاسخ داد اما کنکور امسال همه معادلات را به هم ریخت و اکنون دانش‌آموزان از معلم جزوه می‌خواهند و کتاب درسی به منبعی تبدیل شده است برای اینکه فقط سرفصل‌ها را بدانیم!
فصل‌های بدون ارتباط کتاب حسابان
کتاب درسی حسابان، 5 فصل است اما فصل نخست با سایر فصول کاملاً متفاوت است و ظاهرا مولفان مختلف که با هم ارتباطی نداشتند کتاب را تالیف کرده‌اند بنابراین فصل نخست بسیار سنگین است و دانش‌آموز هر چقدر مطالعه می‌کند، نتیجه مدنظر را نمی‌گیرد و از فصل دوم به بعد وضعیت کتاب خوب می‌شود.
در کنار حجم زیاد کتاب درسی، ساعات آموزش اندک است و معلم فقط فرصت می‌کند مطالب را با یک یا دو تمرین بیان کند و این وضعیت پاسخگوی نیاز دانش‌آموزان نیست بنابراین به سراغ معلم خصوصی یا آموزشگاه‌ها می‌روند.
تسنیم: به نظر شما می‌توان بخش‌هایی از کتاب ریاضی را حذف کرد؟
5 فصل اصلی وجود دارد که نمی‌توان آنها را حذف کرد اما از درون فصل‌ها می‌توان مطالب مختلفی را حذف کرد چرا که محتوای کتاب درسی سنگین‌تر از توان یادگیری دانش‌آموزان است و باید تعدیل شود.
این مطالب را می‌توان حذف کرد!
به عنوان مثال، هندسه تحلیلی یک بخش مستقل از یک فصل کتاب حسابان است و بهتر است حذف شود. همچنین بخش کوچکی از دنباله ها که در حسابان آمده نیز میتواند از حسابان حذف شود در ادامه ی مبحث دنباله ها در کتاب ریاضی دهم بیاید و همانجا تکمیل شود.
تسنیم: آیا محتوای کتاب درسی برای یادگیری دانش آموزان کفایت می‌کند؟
چگالی و مفاهیم کتاب ریاضی بسیار زیاد است
یادگیری ریاضی از طریق کتاب درسی اتفاق نمی‌افتد چون تمرین و تکرار در کتاب کافی نیست، تصور می‌کنم برای مولف کتاب درسی تعیین می‌کنند تا به عنوان مثال کتاب ریاضی را در 150 صفحه بنویسد بنابراین کتاب بدون تمرین است و دانش‌آموز ناچار می‌شود به سراغ کتابهای کمک آموزشی برود.
چگالی کتاب درسی از حجم مهمتر است؛ در کتاب گسسته، تمرینی داریم که درس داده می‌شود و همین یک تمرین بحث جدیدی را باز می‌کند که در درس مطرح نشده است اکنون چگالی و تعداد مفاهیم کتاب ریاضی بسیار زیاد است.
تسنیم: به نظر شما با کم شدن حجم مطالب درسی دوره متوسطه دوم چه مهارت‌هایی نیاز است تا به دانش‌آموزان ارائه شود؟
کتابهای مهارتی وارد دوره متوسطه دوم شده است، به عنوان یک معلم و مادر معتقدم این کتاب‌ها بسیار بی‌جا است؛ کتاب مهارت زندگی، مدیریت خانواده و سلامت و بهداشت بسیار خوب است اما در پایه دوازدهم که دائم دغدغه کنکور وجود دارد ارزش خود را به طور کامل از دست داده است و صرفاً تعدادی نمونه سؤال به دانش‌آموزان برای گرفتن نمره داده می‌شود.
در پایه ششم کتاب تفکر و پژوهش را داریم که بسیار خوب نوشته شده است اما آیا معلمی داریم که بتواند این کتاب را به خوبی تدریس کند؟ به نظر می‌رسد قبل از آنکه کتابی تالیف شود باید ظرفیت‌ها را بسنجیم.
تسنیم: به عنوان معلم مدارس خاص تا چه اندازه تنوع مدارس را منجر به تضعیف مدارس دولتی عادی می‌دانید؟
دخترم تا پایه نهم در مدارس دولتی تحصیل می‌کرد اما از دوره متوسطه دوم احساس کردیم دیگر مدارس دولتی عادی پاسخگو نیست.
تهدید سلامت روان دانش‌آموزان با مدارس متنوع
در دوره متوسطه دوم عمده دانش‌آموزان مستعد در مدارس خاص یا غیردولتی تحصیل می‌کنند و این باعث می‌شود که سطح مدارس دولتی عادی پایین بیاید هم‌اکنون معلمان باتجربه در مدارس دولتی عادی حضور می‌یابند، اگر روند تنوع مدارس اصلاح شود سلامت روان دانش‌آموزان بهبود می‌‌یابد.
گزینش معلمان هم اشکال دارد وقتی می‌خواهند فردی را به عنوان معلم استخدام کنند تنها چیزی که پرسیده نمی‌شود، علاقه به شغل معلمی است یا اینکه از فرد بخواهند تدریس کند تا بررسی شود مناسب شغل معلمی است یا خیر بنابراین از همان ابتدا روند اشتباه است.
یک اقیانوس به عمق یک سانت یاد بگیرید!
تسنیم: محتوایی که دانش آموزان در کتابهای درسی می‌آموزند تا چه اندازه به درد دانش‌آموز می‌خورد؛ آیا نمی‌توان مهارت‌های عمومی مانند تقویت اعتماد به نفس را در مدارس آموزش داد؟
معلم فرصت نمی‌کند و فقط میتواند محتوای کتاب درسی را آموزش دهد، دست معلم برای توجه به مهارت‌های عمومی بسته است.
مولفان کتابهای درسی یک اصطلاح دارند مبنی بر اینکه به جای آنکه دانش‌آموز یک دریاچه با عمق یک متر را بداند بهتر است به اندازه اقیانوس اما به عمق یک سانت فرا بگیرد بنابراین ما مطالب مختلف را در کتابهای درسی بیان می‌کنیم و اگر دانش‌آموز به برخی مباحث علاقه داشته باشد، خودش به دنبال آنها می‌رود!
گفت‌وگو از: فاطمه امیرقهرمان
انتهای پیام/
