استفاده از ظرفیت‌های افغانستانی‌ها برای تأسیس مدارس خودگردان
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به فعال‌سازی ظرفیت‌های فعالان افغانستانی برای تأسیس مدارس خودگردان با نظارت آموزش و پرورش پرداخت.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان "تحصیل کودکان مهاجر در ایران چالش‌های تقنینی، نظارتی و اجرایی و راهکارهای پیشنهادی" به بررسی تحصیل دانش‌آموزان اتباع در ایران پرداخته است.
در این گزارش آمده است: تعداد دانش‌آموزان غیرایرانی ثبت‌نام شده در مدارس کشور ایران از سال 1385، با شیبی ثابت رو به افزایش بوده است. در سال تحصیلی 1398-1399 بیش از 503 هزار دانش‌آموز اتباع غیرایرانی در بیش از 28 هزار مدرسه ایرانی سراسر کشور ثبت‌نام شده بودند.
این در حالی است که همواره سیاست‌های متفاوتی در طول 40 سال اخیر درخصوص نحوه مواجهه با دانش‌آموزان اتباع، اعم از پذیرش یا عدم پذیرش آنها، رایگان بودن تحصیل آنها، شرایط تحصیل کودکان اتباع نسبت به مسائل اقامتی ایشان و مانند آن، اتخاذ شده است.
سیاست‌های پیرامون مسئله تحصیل اتباع همواره متأثر از سیاست‌های کلی دولت درخصوص اتباع افغانستانی (به دلیل غلبه تعداد اتباع این کشور نسبت به سایر کشورها در ایران) بوده است. از یک سو، در ایران خدمات آموزشی به اتباع قانونی به شکلی سخاوتمندانه ارائه می‌شود و از سوی دیگر، به دلیل حضور حدود 2 میلیون نفر مهاجر غیرقانونی، موانع متعددی پیش روی این کودکان قرار دارد.
پیش از انتشار فرمان مقام معظم رهبری مبنی بر حق تحصیل همه کودکان مهاجر حاضر در ایران در سال 1394 تنها دانش‌آموزان دارای مدرک اقامت قانونی با پرداخت هزینه‌های تحصیل حق تحصیل در مدارس ایران را داشتند.
این فرمان نقطه عطفی در تاریخ تحصیل کودکان مهاجر در ایران بود که سه تغییر زیر را موجب شد:
1. رایگان شدن حضور دانش‌آموزان مهاجر در مدارس دولتی ایران.
2. فراهم شدن امکان تحصیل کودکان مهاجر غیرقانونی و بدون مدرک.
3. تعیین تکلیف مدارس خودگردان (مدارسی که مهاجران حاضر در ایران ایجاد و مدیریت می‌کردند).
اما تحصیل کودکان مهاجر در مدارس ایران با چالش های مختلفی روبه‌رو است که برخی از این چالش‌ها عبارتند از:
چالش‌های قانونی و اجرایی
نبود روال مشخص و پایدار در آیین‌نامه‌های داخلی پیرامون ثبت‌نام کودکان بدون مدرک و عدم ثبت‌نام آنان در برخی موارد.
اجرای سلیقه‌ای قوانین و آیین‌نامه‌ها در مدارس و عدم نظارت کافی.
تبدیل شدن نقصان قانونی به ناکارآمدی اجرایی در زمینه ورود و اقامت مهاجران و تبدیل حق تحصیل کودکان به دستاویز و مدرکی جهت اقامت خانواده.
چالش‌های فرهنگی
مطالبه جداسازی کلاس‌های درس در سطوح بالای تصمیم‌گیری کشور.
نبود محتوای آموزشی متناسب با همزیستی کودکان ایرانی و مهاجر در کنار هم در مدارس.
عدم بازآموزی کادر آموزشی و اجرایی مدارس.
عدم اهتمام به تحصیل دختران مهاجر در برخی مناطق.
این گزارش پیشنهادهای تقنینی، نظارتی و اجرایی زیر را ارائه داده است:
پیشنهادهای تقنینی
تدوین قانون ادغام اجتماعی اتباع و تأکید بر یک سرفصل ذیل آن درخصوص تحصیل کودکان.
پیشنهادهای نظارتی
پیگیری نظارتی از دولت در مورد کیفیت و کمیت وضعیت اجرای فرمان رهبری درخصوص تحصیل کودکان مهاجر برای جلوگیری از تفسیرهای شخصی و پایدارسازی روند اجرای آن.
پیگیری نظارتی از دولت برای در اولویت قرار دادن برگزاری سریع و گسترده دوره‌های آموزشی برای مدیران، کادر و معلمان مدارس پذیرنده مهاجران با هدف اشاعه پروتکل‌ها و استانداردسازی رفتار با مهاجران و کودکان مهاجر در قالب آیین‌نامه‌های داخلی آموزش و پرورش.
پیشنهادهای اجرایی
تدارک تشکیل کمیته یا کارگروه ویژه در ادارات کل آموزش و پرورش استان‌ها برای بررسی موارد خاص تحصیل مهاجران و جلوگیری از اعمال سلایق شخصی در موارد گوناگون.
فعال‌سازی ظرفیت‌های فعالان افغانستانی برای تأسیس مدارس خودگردان به‌ویژه به عنوان اولین پایگاه ادغام دانش‌آموزان مهاجر برای ورود به مدارس ایرانی با محتوای درسی استاندارد و تحت نظارت مستقیم وزارت آموزش و پرورش.
عدم جداسازی اجباری دانش‌آموزان ایرانی و افغانستانی در مدارس و جلوگیری از جدا کردن اجباری شیفت دانش‌آموزان مهاجر از شیفت دانش‌آموزان ایرانی در مدارس دو شیفته و اولویت تحصیل این دو گروه در کنار هم و در کلاس‌های مشترک و در شیفت‌های یکسان در قالب آیین‌نامه‌های داخلی آموزش و پرورش.
توسعه آموزش مجازی برای کودکان اتباع بازمانده از تحصیل.
تولید محتوای آموزشی در کتاب‌های درسی جاری کشور با موضوع توجه به مهاجران و پذیرش اختلاف‌ها و دعوت به وحدت کودکان ایرانی با مهاجران با محوریت تعمیق فرهنگ اخوت اسلامی.
برقراری ارتباط سازمانی میان خیریه‌ها و مدارس با هدف رفع کمبودهای ضروری دانش‌آموزان مهاجر.
توجه به آموزش‌های مهارتی، فنی و هنرستانی در مدارس دارای سرانه بالای مهاجران با هدف توسعه اشتغال سالم.
سرمایه‌گذاری در حوزه بازنمایی رسانه‌ای حضور دانش‌آموزان مهاجر در ایران و روایت داستان‌های واقعی تحصیل آنان در مدارس ایران در سطح بین‌المللی، جهت ایجاد تصویر مثبت از ایران در جهان و افزایش جذب کمک‌های بین‌المللی.
مشروح این گزارش را اینجا بخوانید.
انتهای پیام/
