بررسی تجربه ۳ کشور در پیاده سازی سامانه پایانه‌های فروشگاهی/ تعیین زمان و مشوق‌های مناسب ضروری است

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، قانون پایانه‌های فروشگاهی در سال 1398 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. از آن زمان اقدامات زمینه‌ای برای ایجاد سامانه مربوط به پایانه‌های فروشگاهی آغاز شد اما به عقیده بسیاری از کازشناسان سرعت لازم را نداشت.

طی ماه‌های اخیر و با ایجاد برخی زمینه‌های لازم مانند ساماندهی دستگاه‌های کارتخوان، اجرای این قانون سرعت گرفته است و به گفته رئیس سازمان امور مالیاتی در تیر ماه از سه زیر سامانه اصلی پایانه‌های فروشگاهی رونمایی و فراخوان عضویت فعالان اقتصادی صادر خواهد شد.

در این میان اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی با نگرانی‌هایی رو به رو است. استفاده از تجربیات دیگر کشورها در این زمینه از اهمیت بالایی رو به رو است. امروزه بسیاری از کشورها اجرای پایانه‌های فروشگاهی را در دستور کار خود قرار داده‌اند.

لازم به ذکر است که جمهوری کره از سال 2005، پرتغال از سال 2012، آرژانتین از سال 2013، بلژیک از سال 2014، اتریش 2016روسیه و ترکیه از سال 2017 و هند نیز از سال 2021 اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی را لازم الاجرا کرده‌اند.

جدول سال لازم الاجرا شدن قانون پایانه‌های فروشگاهی در کشورهای مختلف به شرح زیر است:

گفتنی است هر یک از کشورها گاها با با چالش‌های متفاوتی در اجرای پایانه‌های فروشگاهی مواجه شده‌اند که بررسی این موارد می‌تواند نقش بسیار خوبی در کاهش نگرانی‌ها از اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی در ایران داشته باشد. برای این منظور به تجربیات سه کشور در این گزارش اشاره می‌شود.

1.پایانه‌های فروشگاهی در مجارستان

از جمله مهم‌ترین اهداف تصویب قانون پایانه‌های فروشگاهی در مجارستان کشف فروش پنهان(گزارش نشده)، توسعه گزارش درآمد و پرداخت مالیات توسط کسب و کارهایی که به قانون تمکین نمی‌کنند، کاهش اقتصاد سایه(بازار سیاه) و ترویج رقابت منصفانه ذکر شده است.

مجارستان برای اجرای پایانه‌های فروشگاهی از کشورهای دیگری نظیر بلغارستان، کرواسی و گرجستان الگو برداری کرد. در کنار این موارد تجربیات کشورهای بلژیک، سوئد و پرتغال نیز مورد بررسی قرار گرفت.

از جمله ویژگی‌های مهمی که در مجارستان به کارگیری شد می‌توان به بهره‌گیری از واحد کنترل مالی(FCU) برای ثبت، ذخیره‌سازی و انتقال اطلاعات فروش(اطلاعات غیر قابل تغییر یا حذف)، انطباق پایانه‌های پرداخت (POS) با استانداردهای پایانه‌های فروشگاهی و دریافت مجوز توزیع از سازمان مالیاتی، ارائه صورتحساب الکترونیکی چاپی به مصرف‌کنندگان نهایی توسط خرده‌فروشی‌ها، تجزیه و تحلیل ریسک داده‌ها و تخصیص بهتر منابع حسابرسی و حمایت مالی از مودیان برای تهیه پایانه‌های فروشگاهی (160 یورو برای حداکثر 5 واحد صنفی هر مودی با گردش مالی سالانه کمتر از 1.6 میلیون یورو) اشاره کرد.

باید توجه داشت که استفاده از صندوق فروش در مجارستان از سال 1993 الزامی شده بود. شروع برنامه‌ریزی برای طراحی سیستم جدید از سال 2012 آغاز و قانون آن در فوریه سال 2013 تصویب شد. در ادامه اولین مجوز پایانه فروشگاهی آنلاین در جولای 2013 توسط برای بخش خصوصی صادر شد.

پس از گذشت حدود دو ماه (سپتامبر 2013) اجرای پایلوت پایانه‌های فروشگاهی برخط آغاز و رونمایی از اولین پایانه فروشگاهی برخط انجام شد. پس از رونمایی از این سامانه و به منظور نصب پایانه‌های فروشگاهی با حمایت مالی تا آوریل 2014 زمان در نظر گرفته شد.

گفتنی است، آخرین مهلت ثبت پایانه‌های فروشگاهی توسط مشاغل تحت پوشش نیز آگست 2014 (18 ماه پس از لازم الاجرا شدن قانون) تعیین شد. همچنین الزام فعالیت‌های شغلی جدید از جمله تاکسی‌ها، خدمات ماساژ، مراکز تعمیر خودرو و دوچرخه، مشاغل صرافی و ... به استفاده از پایانه‌های فروشگاهی از ژانویه سال 2017 انجام شد.

از جمله تجربیات اجرای قانون در مجارستان می‌توان به نیاز به اصلاح قانون به منظور ارتقای نظام پایانه‌های فروشگاهی، افزایش کارآیی با استفاده از یک شبکه تلفن همراه برای تبادل داده که از ارتباط برخط پشتیبانی می‌کند، برقراری ارتباط و تعامل با ذی‌نفعان و همچنین ارائه برخی مشوق‌ها به منظور تشویق مودیان، بهره‌گیری از داده‌های پایانه‌های فروشگاهی به عنوان پایگاه اطلاعاتی موثق برای حسابرسی و تجزیه و تحلیل و هدایت منابع به سمت کسب و کارهایی که بیشترین توجیه را دارد و کاهش بار تمکین مودیان اشاره کرد.

2.پایانه‌های فروشگاهی در کره جنوبی

شناسایی درآمد واقعی اشخاص، افزایش سطح تمکین و درآمد مالیاتی، ردیابی پرداخت‌ها به ویژه پرداختهای نقدی به شکلی نظام‌مند و کاهش اندازه اقتصاد سایه (بازار غیر رسمی/سیاه) به عنوان اهداف اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی در این کشور ذکر شده است.

اجرای پایانه‌های فروشگاهی در جمهوری کره با طی مراحل زیر اجرا شد:

- تحقیق و طراحی در مورد مکانیسمهای موثر به منظور افزایش گزارش دهی برای اهداف مالیاتی بر اساس سیستم جمع آوری اطلاعات کارت اعتباری موجود( 2002- 2001)

-تدوین قانون با در نظر گرفتن نظرات انجمنهای کسب و کار (2004 – 2003)

-هزینه های بیش از حد احتمالی تجهیزات برای مودیان و همچنین لزوم پرداخت هزینه به اپراتورهای واسطه

-ارائه اعتبار مالیاتی به شرکتهای ارائه کننده خدمات (اپراتورهای واسطه) بر اساس تعداد پایانه‌های نصب شده و صورتحساب صادره با هدف کاهش هزینه‌های اجرا

-ارائه مشوق مودیان و مصرف کنندگان با ارائه بخشی از اعتبار مالیاتی یا کسر درآمد مشمول بابت هزینه های شخصی طی یک فرآیند قرعه کشی (2010-2005)

-اجرای تدریجی قانون بر اساس نظام طبقه بندی مودیان برقراری ارتباط نزدیک با انجمن های صنفی و کسب و کار کره در مراحل اجرای قانون

-اخذ تاییدیه اپراتورهای واسطه از سازمان مالیاتی

اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی در این کشور نتایجی از جمله افزایش سالانه 5 درصدی نسبت پرداختهای کارت اعتباری و نقدی به کل پرداختهای بخش خصوصی ( از 37.7 درصد در سال 2004 به 96.5 درصد در سال 2016)، افزایش نسبت فروشگاه‌های ملزم به استفاده از پایانه فروشگاهی به سایر فروشگاه‌ها در سال 2016 (96.5 درصد)، افزایش 11 برابری تعداد صورتحسابها برای فروشهای نقدی (5 میلیارد رسید نقدی در سال 2016)، اجرای پایانه های فروشگاهی توسط بیش از 3 میلیون مودی، فعالیت 43 شرکت اپراتور واسطه در نظام پایانه‌های فروشگاهی و افزایش سطح تمکین مالیاتی و درآمد ملی پایدار به وسطه راه اندازی نظام پایانه‌های فروشگاهی به دنبال داشته است.

گفتنی است، از جمله تجربیاتی که سبب شده تا نتایج فوق در کشور کره دست آید، تشویق مودیان به استفاده از پایانه فروشگاهی با ارئه مشوقهای مالیاتی شامل کسر مالیات بر درآمد و ارائه اعتبار مالیاتی، تشویق مصرف کنندگان در خصوص مطالبه صورتحساب الکترونیکی از فروشندگان کالا و خدمات با ارائه مشوقهای مختلفی همچون برنامه قرعه کشی، بهره گیری از زیرساختهای موجود نظیر سیستم پرداخت کارت اعتباری و استفاده اپراتورهای واسطه OCR برای اعتبارسنجی صورت حسابها، ایفای نقش فعال سازمان امور مالیاتی در راستی آزمایی و ارائه خدمات به مشاغل و مشتریان، تعامل با مشاغل و برگزاری کارگاه های آموزشی برای مودیان، پاسخ به سوالات متداول عموم در برنامه های تلویزیونی و رادیویی و افزایش آگاهی مشتریان از طریق برگزاری کمپینهای عمومی بوده است.

3. پایانه‌های فروشگاهی در روسیه

پایانه‌های فروشگاهی در روسیه نیز اجرا شده که مهم‌ترین دستاوردهای آن خروج بخش عمده ای از خرده فروشیها از اقتصاد غیر رسمی، افزایش 38 درصدی درآمد مالیاتی در سال اول اجرای قانون، ایجاد یک بازار جدید و رقابتی در حوزه پایانه های فروشگاهی (بیش از 52 تولید کننده داخلی)، خلق چشم انداز و تجزیه و تحلیل جامع از جریانات مالی و محصولات در کشور و کاهش بار اداری مالیات ستانی و عدم الزام برخی از مودیان خاص تسلیم اظهارنامه مالیاتی بوده است.

همانطور که در تجربیات دیگر کشورها نیز شاهد هستیم، معمولا یک بازه زمانی چند ساله برای اجرای تشویقی و سپس الزامی شدن اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی در نظر گرفته می‌شود.

با در نظر گرفتن اینکه در کشور ما نیز این قانون در آستانه اجرا قرار دارد، لازم است به این نکته توجه شود که این قانون نباید به صورت عجولانه به اجرا گذاشته شود بلکه باید یک بازه زمانی مشخص چند ساله برای مودیان و فعالان اقتصادی همراه با مشوق

انتهای پیام/