یادداشت| قدرت ایمانی در انقلاب اسلامی؛ نظریه‌ای معطوف به آینده

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم، جعفر علیان‌نژادی دانشجوی دکترای علوم سیاسی در دو یادداشت قبلی خود با عنوان «ریشه‌های استحکام یک نظام دینی چیست؟» و «تمهیدی بر نظریه قدرت انقلاب اسلامی»، با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار با اعضای مجلس خبرگان و سخنان ایشان پیرامون قدرت ملی، نوشت "ایجاد نظام سیاسی اسلامی نتیجه منطقی دوام و بقای جامعه ایمانی بااراده قوی است. نظام سیاسی اسلامی عالی‌ترین لایه نهادی قدرت ملی است".

در این یادداشت پایانی، نگارنده می‌خواهد از قوت منطقی قدرت ایمانی در آینده داری، آینده خوانی و آینده سازی دفاع کند. برای این کار بایست اولا اثبات کرد این مفهوم پردازی از قدرت ناظر به آینده ( آینده دار) است، ثانیا توان تغییر حوادث و رخدادهای آینده (آینده بینی) را دارد و ثالثا در آینده تغییرات مطلوب(آینده ساز) ایجاد می کند.

1. آینده داری قدرت ایمانی

همانطور که قبلا معلوم شد، ایمان دینی، به عنوان موتور حرکت و سرچشمه جوشان اراده معطوف به قدرت، هم موجب استحکام ساخت درونی فرد و جامعه و هم  استحکام ساخت درونی نظام اسلامی می شود. ایمان به واسطه ایجادانگیزه، اراده معطوف به قدرت را موجب می شود. این انگیزه های اسلامی و اخلاقی است که اراده ها را ساخته و روحیه ها را پرنشاط می کند. اراده‌ای که انگیزه مومنان را در تماس با دنیا و دیگر مومنان، پر کرده و تغذیه می‌کند، ارزش هایی است که فراسوی ذهن و عین آنهاست. روی آوردن هر مومن به سوی چیزی نه صرفا به دلیل ارزش ذاتی آن چیز و نه صرفا متکی به ذهن آنان است. ارزش های والاتر که از اراده ای والاتر نشات می گیرد، انگیزه ها را پرکرده، اراده ها را به حرکت در می‌آورد و مومنان را برای روی آوردن به سوی چیزها جهت می‌بخشد. این آگاهی ایمانی در صورت پایدار شدن، نوعی اراده ایمانی ایجاد می کند که زمینه عمل مسئولانه را در مومنان بوجود می‌آورد(1).

عمل مسئولانه در نسبت با دیگران مومنان و امورات دنیوی معنا پیدا می‌کند، ماهیتی اجتماعی دارد و حرکتی جامعه محور را ایجاد می‌کند. به تعبیری دیگر، معلوم می‌شود، چیزی که  در ابتدا برای فرد فرد مومنان ناممکن می نماید، چگونه در ادامه ممکن می‌شود(2). یک وجه مهم آینده داری اراده ایمانی معطوف به قدرت در همین انرژی نهفته ای است که شرح داده شد. به بیان دیگر اگر اراده مردم در طول اراده الهی قرار گرفت، نوعی برانگیختگی(بعث) حاصل می‌شود که ناممکن را ممکن می‌سازد.(3)

 وقوع انقلاب اسلامی مهم ترین مصداق این برانگیختگی است، ماندگاری و قدرت یابی روزافزون چهل و چند ساله نظام جمهوری اسلامی با وجود تزاحمات بی سابقه داخلی و خارجی مهم ترین نتیجه و ثمره قدرت ایمانی است. (4)افق داری قدرت ایمانی در همین انرژی نهفته ای است که موجب برانگیختگی مومنان و تبدیل امور ناممکن به ممکن، می شود.

2. آینده بینی قدرت ایمانی

قدرت حاصل از اراده ایمانی، در صورت جریان یابی عمومی و بهره گیری مردمی، نه تنها در برابر حوادث و رخدادهای آتی، متحمل ضعف و کاهندگی نخواهد شد، بلکه نوعا از این پدیده ها، انرژی گرفته و جهت حوادث را به نفع خود تغییر می دهد. حضور مردم در صحنه که ناشی از اراده ایمانی آنان است و از اعتماد به وعده های الهی سرچشمه می‌گیرد، عامل اصلی تغییر سرنوشت حوادث بوده است.(5)

 فرمان امام (ره) به شکستن حکومت نظامی در رزوهای بیست و یکم و دوم بهمن ماه، یکی از عالی ترین مصادیق آینده بینی دارندگان قدرت ایمانی است. اگر آن فرمان صادر نمی شد، وضع به گونه ای دیگر رقم می خورد. دو مقوله "حضور مردمی" و "مجاهدت بی وقفه"، مهم ترین پیامدهای عینی قدرت ایمانی است که توان تغییر حوادث و رخدادهای آینده را به نفع نظام اسلامی ممکن می سازد. به بیان دیگر وقتی همه دنیا احساس کنند، یک ملت هوشیار، بیدار، سرِپا، عازم و پرانگیزه است، نوعی هیبت و اقتدار در چشم همگان ایجاد می کند.(6)

مجاهدت در راه خدا که ناشی از همان اراده ایمانی است، علاوه بر آثار اخروی، دارای آثار آینده داری در همین دنیا است. عالی ترین اثر، تولید عزت  و اقتدار و سربلندی یک ملت است.(7) به بیان دیگر مجاهدت بی وقفه، درصد بروز موفقیت و پیشرفت را چند برابر کرده و این مساله به خودی خود، عزت آفرین است. اصرار مجاهدانه بر یک مسیر درست که با اراده ایمانی معطوف به قدرت جهت پیدا کرده است، از یک طرف احتمال بازگشت از مسیر را کم کرده و از طرف دیگر از قدرت و شدت مسیرهای بدیل و انحرافی می‌کاهد.

اگر مردمی با قدرت ایمانی، موفقیت مضاعفی را در یک مسیر تجربه کنند، امکان بازگشت به نقطه اول یا دست یازیدن به مسیرهای دیگر، منطقا پایین می آید. این قدرت ایمان چرخه حوادث و رخدادهای آتی را نیز جهت داده و تغییر می دهد. شرارت های دشمنان و موانع مسیر، منطقا حرکت خود تقویت شونده و جوشان مردمی را سریع تر ساخته (8) و امکانات نظام را برای مقابله و رفع تهدید بیشتر می‌کند.(9)

3. آینده سازی قدرت ایمانی

با جود اینکه شاید تفاوت ماهوی چندانی بین این ویژگی با ویژگی دوم وجود نداشته باشد، در عین حال نقطه اتکای ما در این بخش می تواند تا حدودی متفاوت از بخش قبلی باشد. بنابراین قدرت ایمانی در کنار توان تغییر حوادث و رخدادهای آینده به نفع خود (متناسب سازی آینده ممکن)، به نحوی فاعلانه توان ایجاد آینده ای مطلوب را نیز دارا می‌باشد. اگر وقوع انقلاب اسلامی با بعثت و برانگیختگی قدرت ایمانی مردم حاصل شد و نشانه اصلی آینده داری ابتناء به قدرت ایمانی توسط مردم محسوب شود، ماندگاری این انقلاب و قدرت یابی روزافزون آن، زمینه حصول آرمان‌های انقلاب و آینده‌های مطلوب ترسیم شده فراهم شده و می‌شود. "روحیه و امید"،  "اعتماد به نفس ملی" و "مقاومت و ایستادگی"(10)، عالی ترین خصوصیات حرکات آینده ساز قدرت ایمانی است.

امید به وعده صادق الهی، انگیزه و اراده ایمانی کافی برای ایجاد تغییر در آینده ممکن را فراهم می‌آورد، پس از حصول موفقیت در تغییر آینده ممکن، اعتماد به نفس ملی حاصل می شود و ایستادگی روی حس اعتماد به نفس ملی، آینده مطلوب را حاصل می‌کند. در عین حال این زنجیره، مجددا حس امید، اعتماد به نفس و ایستادگی را بازتولید می‌نماید. برای تاکید بر منطق آینده سازاته قدرت ایمانی، این یادداشت را با نقل قولی مستقیم از مقام معظم رهبری، پایان می‌دهیم: "نسخه آینده همین است؛ همه ملت ایران این را می دانند و باید بدانند و شما باید بدانید و میدانید. راه پیروزی نهایی و کامل ملت ایران این است که این خط مستقیم، خط ایمان، ایمان به خدا، ایمان به خود، ایمان به قدرت ملی، اعتماد به نفس ملی و راه حرکت و مجاهدت در همه اشکالش؛ مجاهدت علمی، مجاهدت عملی و آنجایی که لازم است، مجاهدت نظامی و ایمان و جهاد را از دست ندهند".(11)