شبیخون به قصر اَبونصرِ/ روایت تسنیم از حال و روز اسفناک تخت سلیمان/ از سکونتگاه پادشاهان اشکانی تا زباله‌دانی در شیراز
گروه استانها- استاندار فارس با اشاره به اینکه مجموعه قصر ابونصر و برم دلک از خاستگاه‌های اولیه شکل‌گیری شیراز است، خواستار ارائه طرح اساسی برای احیای آن شد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، در 5 کیلومتری شرق شیراز بر فراز تپه‌ای تاریخی باقی مانده قصری وجود دارد که در میان مردم به تخت سلیمان معروف شده است. این قصر که به‌گفته پژوهشگران متعلق به دوران اشکانی و ساسانی است در زمان دیلمیان و توسط عضدالدوله دیلمی بازسازی شده بود.
امروزه حریم این قصر با ساخت وسازهای مسکونی که از دهه 60 آغاز شده درهم شکسته و نبود نگهبان و حصارکشی این اثر تاریخی را در معرض آسیب جدی قرار داده است. در یکی دو سال اخیر قصر ابونصر که سکونتگاه دو دوره تاریخی مهم اشکانیان و ساسانیان بود، مورد توجه مسئولان شهرداری قرار گرفت و بناست که در این محل یک سایت گردشگری احداث شود.
سایت برم دلک و قصر ابونصر به عنوان یکی از پروژه‌های در دست اجرا در کلان شهر شیراز در حوزه احیا بناهای میراث و گردشگری است که مورد توجه محمدهادی ایمانیه استاندار فارس نیز قرار گرفته است و وی در دیدار با معاون وزیر میراث فرهنگی بر تکمیل سایت برم دلک و قصر ابونصر تاکید کرد.
به گفته وی این منطقه تاریخی نیازمند تملک مسیر، احیا و بازسازی است و اهمیت آن از این جهت است که از 30 کتیبه سنگی نقشه برجسته در کوه در استان 3 کتیبه با تاریخچه دوران ساسانی در شهر شیراز و در مجموعه برم دلک در محور جنوب غرب کلان شهر شیراز قرار دارد.
این در حالی است که در کل کشور 36 کتیبه سنگی نقشه برجسته در کوه وجود دارد که 30 کتیبه در استان فارس است بنابراین طرح احیا این محور توسط میراث فرهنگی نیازمند تایید است.
استاندار فارس معتقد است که رفع مشکلات معادن فعال در اطراف این محور میراثی و گردشگری امری مهم است که باید به آن توجه کرد و این محور گردشگری و تاریخی به یک طرح اساسی برای بهبود و احیا نیاز دارد.
براساس صحبت‌های ایمانیه این مجموعه از خاستگاه‌های اولیه شکل‌گیری شیراز است که بیش از 30 هکتار زمین است که حدود 10 هکتار در تملک شهرداری و پارکی با مساحت حدود 7هکتار در حال ساخت است.
این تاکید استاندار فارس در حالی است که در تاریخ 19 بهمن ماه امسال محمد فرخ‌زاده، معاون گردشگری استاندار فارس که آن زمان هنوز رئیس کمیسیون گردشگری شورای شهر بود از ساخت سایت گردشگری برم دلک و قصر ابونصر پس از تملک خبر داد.
وی با بیان اینکه تملک و احداث سایت گردشگری برم دلک و قصر ابونصر در برنامه‌های ویژه کمیسیون گردشگری و زیارت شورای اسلامی شهر قرار دارد، از توجه ویژه بودجه 1401 به پروژه‌های محور شمال شرق شیراز خبر داد.
به گفته فرخ‌زاده پروژه‌هایی چون دهکده اقدام، ساماندهی ورودی‌های شهر، پروژه قصر ابونصر، پروژه سوکان، ساماندهی قلعه بندر از مواردی است که در بودجه 1401 شهر شیراز به آن توجه شده است.
قصر ابونصر و برم دلک؛ یادگارانی از تاریخ
اما قصر ابونصر و برم دلک کجاست و اهمیت آن از چه جهت است؛ در 5 کیلومتری شرق شیراز بر فراز تپه‌ای تاریخی باقی مانده قصری وجود دارد که در میان مردم به تخت سلیمان معروف شده است.
این قصر که به‌گفته پژوهشگران متعلق به دوران اشکانی و ساسانی است در زمان دیلمیان و توسط عضدالدوله دیلمی بازسازی شده بود اما امروزه حریم این قصر با ساخت وسازهای مسکونی که از دهه 60 آغاز شده درهم شکسته و نبود نگهبان و حصارکشی این اثر تاریخی را در معرض آسیب جدی قرار داده است.
بررسی‌های خبرنگار تسنیم در سال‌های اخیر نشان از این داشت که قصر ابونصر که سکونتگاه دو دوره تاریخی مهم اشکانیان و ساسانیان بود مورد بی‌توجهی جدی و مکانی برای زباله‌های مردم تبدیل شده بود.
بر اساس کاوش‌های انجام شده در این محل نمونه‌های سفال با سکه‌ها و آثاری دیگر از عهد سلوکی، اشکانی و ساسانی کشف کرده‌اند. بر پایه این کشفیات معلوم شد که در عهد اشکانیان بنایی محکم و محصور در آنجا احداث شده و در زمان ساسانیان هم مورد استفاده کامل بوده‌است.
این قصر, زمانی تجارت بسیار پر رونقی داشته و احتمالا در مسیر یک شاهراه تجاری در جنوب ایران بوده‌است حتی چند سکه و مهر چینی و یونانی هم در مجموعه کشفیات تخت ابونصر به چشم می‌خورد.
در چهار کیلومتری آثار باستانی قصر ابونصر تالابی وجود دارد که به نام برم دلک معروف است. آب این برم(چشمه) از چند شکاف کوه خارج می‌شود و در دامنه کوه تالابی را تشکیل می‌دهد، در بدنه کوه مشرف برتالاب سه طاقچه منقش از عهد ساسانی به جامانده است.
در نقش سمت چپ در برابر شاهزاده خانم ساسانی تصویریکی از بزرگان ساسانی است و در زیربازوی این مرد کتیبه‌ای چهاریا پنج سطری به خط پهلوی است. کتیبه به قلم ریزی نوشته شده و اغلب حروف آن محو شده است. این اثردر تاریخ 15 دی 1310 با شماره ثبت 71 به عنوان یکی از آثارملی به ثبت رسیده است.
هم قصر ابونصر و هم منطقه برم دلک همواره از دغدغه مهم فعالان و دوستداران میراث فرهنگی بوده است، شهرداری نیز در سال‌های گذشته از لزوم اقداماتی برای بهبود این منطقه و احیای آن سخن گفته اما به نظر می‌رسد که هیچ یک به نتیجه نرسیده که این بار شورای ششم به این مسئله پرداخته است.
وعده‌ها برای احیا و مرمت قصر ابونصر
سعید معصومی، شهردار وقت منطقه 7 در آبان ماه 94 از تهیه طرحی در دو فاز برای محوطه‌سازی و حریم‌بندی این اثر باستانی خبر داد که در ن زمان فاز نخست طرح در میراث فرهنگی به تصویب رسیده و شهرداری در حال تهیه فاز دوم بود که بنا بر این بود با تائید فاز دوم عملیات اجرایی برای حریم‌بندی این اثر باستانی آغاز شود.
در خرداد 95 علی راستگو، رئیس کمیسیون گردشگری شورای چهارم شهر شیراز از مرمت قصر ابونصر و اختصاص مبلغ 13 میلیارد ریال برای این امر خبر داد و تصریح کرد که شهرداری منطقه 7 نیز بر انجام این کار اهتمام دارد.
در تیرماه 95 رضا مسعودی، شهردار وقت منطقه هفت شیراز نیز دوباره از احیا و مرمت مجموعه‌های تاریخی قصر ابونصر و برم‌دلک خبر داد و اعلام کرد که شهرداری منطقه هفت شیراز تمام توان و تلاش خود را برای احیا و مرمت این مجموعه‌های ارزشمند تاریخی به کار گرفته است.
به گفته وی برم‌دلک و این مجموعه تاریخی زادگاه شیراز است که اجرای پروژه کوه‌راه از بوستان نماز در بلوار رسول اعظم تا سرتل‌حسین‌آباد و امتداد آن تا قصر ابونصر و برم‌دلک می‌تواند پای گردشگران را به این منطقه باز کند.
مسعودی در آن زمان گفته بود که برای ساخت و احیای مجموعه‌های تاریخی قصر ابونصر و برم‌دلک که تحت‌الشعاع حاشیه‌نشینی و آسیب‌های مختلف ناشی از آن قرار گرفته‌اند مطالعات علمی و کارشناسی بسیاری انجام شده و برای اجرای این طرح‌های مطالعاتی تملک‌های لازم صورت گرفته است.
حال دوباره خبر از راه‌اندازی سایت گردشگری قصر ابونصر در صورت تملک‌ها است اینکه همت شورای ششم و توجه به این منطقه در بودجه 1401 به اندازه‌ای است که بتوان قصر ابونصر و منطقه برم دلک را از این وضعیت کنونی خارج کند؛ موضوعی است که نیاز به بررسی و زمان بیشتری دارد.
انتهای پیام/424/ش
