زرشناس: باید انقلاب را به اقتصاد ببریم

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نهمین قسمت از ویژه ‌برنامه «زاویه» شب گذشته 19 بهمن‌ماه با حضور شهریار زرشناس استاد دانشگاه به صورت زنده از شبکه 4 سیما پخش شد.

زرشناس در این قسمت از ویژه‌برنامه دهه فجر که با موضوع «ایده انقلاب» روی آنتن رفت، گفت: هنگامی که از ایده انقلاب سخن می‌گوییم یعنی از حقیقت و ماهیت وجودی آن حرف می‌زنیم.

وی در ادامه با بیان این که انقلاب‌ها در فضاهای اجتماعی، سیاسی اقتصادی و عوالم تاریخی شکل می‌گیرند، گفت: حقیقت انقلاب یک حقیقت تحولی است چرا که انقلاب‌ها هنگامی شکل می‌گیرد که جامعه دچار مشکلات، انسداد و یا تضادهای حاد شده باشد.

زرشناس ادامه داد: تاریخ دو قرن اخیر ما که در آن دوران سیطره شبه مدرنیته بر ایران به ویژه از اواسط قاجار به بعد خودنمایی می‌کند و فصل تازه‌ای آغاز می‌شود. در این دوران عالم ایرانی اسلامی ما به دست نظام سلطه جهانی به کنار رانده می‌شود و تلاش می‌کند تا صورت بندی تجدد مآبی را پیاده‌سازی کند.

این استاد دانشگاه در همین راستا افزود: تجددمآبی یعنی مدرنیته ناقص، بیمار و معلول که ایران را اسیر شبه مدرنیته می‌کند. شبه مدرنیته استقلال، هویت ایرانی، توانایی و ظرفیت‌های بومی را از ما سلب می‌کند و ایران را به یک ملت اقماری و پیرامونی تبدیل می‌کند که در مسیر تعیین شده کشورهای متروپل حرکت می‌کند.

زرشناس افزود: شبه مدرنیته هیچ رهاوردی برای ایران ندارد و موجب اقتصاد وابسته، افزایش فاصله طبقاتی و گسترش فقر می‌شود.

وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی ایران در سال 57 در حالی شکل می‌گیرد که شبه مدرنیته بیش از 100 سال در ایران پیاده سازی شده است، گفت: تجربه مدرنیته در ایران تجربه‌ای کاملا شکست خورده است که تونل وحشتی را در تاریخ معاصر ما ایجاد کرده است. ایران پیش از سیطره شبه مدرنیته آرمانی نیست اما حداقل دارای فضای فرهنگی و ادبی ایرانی اسلامی است و به برپایی دولت‌های قدرتمند مثل صفویه منجر شده بود. ایران پیش از شبه مدرنیته دارای استقلال نسبی با روی کار آمدن دولت‌های توانمند بود و از نوعی هویت و استمرار تاریخی بهره داشت.

ایده انقلاب رستاخیر ظرفیت‌های ایرانی اسلامی است
زرشناس با تاکید بر این که شبه مدرنیته انسداد تاریخی در ایران ایجاد کرد و جامعه ایرانی راهی برای مقابله با آن پیش روی خود نداشت، گفت: ملت ایران در چنین شرایطی با تکیه بر ظرفیت‌های ایرانی اسلامی خود تلاش کرد تا سیطره شبه مدرنیته را عقب براند و بشکند که موفق هم بود.

وی در ادامه افزود: انقلاب اسلامی ایران رستاخیز عالم ایرانی اسلامی مقابل سیطره ظالمانه تجدد مآبی وابسته بود. ملت ایران رهبری انقلاب را به دست روحانیون که بیشترین فاصله را با شبه مدرنیته دارند می‌سپارد.

گمشده دو قرن اخیر ایران پیش از انقلاب، اسقلال است
زرشناس در ادامه گفت: وضع و شرایط پیش از انقلاب اسلامی ایران غیرقابل اصلاح بود و هیچ راهی جز انقلاب و دگرگونی وجود نداشت چرا که ایران دچار استعمار فراگیر و وابستگی تمام شده بود.

زرشناس در ادامه با طرح مسئله‌ای در مورد سرنوشت اشخاص و گروه‌های حاضر در انقلاب‌ها گفت: نظریه‌ای عنوان می‌شود که انقلاب‌ فرزندان خود را می‌خورد و از بین می‌برد و انقلاب اسلامی ایران هم از این قاعده مستثنی نیست اما اصلا چنین نگاهی واقعیت ندارد چرا که همه انقلاب‌ها از این قاعده پیروی نمی‌کنند. انقلاب‌ها و  همه تحولات اجتماعی ممکن است به سوی تصفیه شدن و غربال‌گری حرکت کنند.

وی افزود: اگر انقلاب‌ها را از تاریخ بگیریم هیچ باقی نمی‌ماند. به عنوان مثال اگر فرانسه انقلاب نمی‌کرد فرانسه‌ای باقی نمی‌ماند یا همین انگلیس که در حال حاضر حرف‌های ضد انقلابی می‌زند اگر دچار انقلاب نمی‌شد حرفی برای گفتن نداشت؛ یا چین که بسیار مورد توجه دنیای امروز است بدون انقلاب به چنین موفقیت‌ها و توفیقاتی نمی‌رسید.

زرشناس افزود: فعالیت‌های ضدانقلابی در حالی از سوی کشورهایی که خودشان بر اثر انقلاب سر بلند کرده‌اند بیان می‌شود که جوامع گوناگون جهان عزم مبارزه علیه استعمار حاکم از سوی همین کشور‌های انقلابی را دارند. کشورهای استعمارگر همانند انگلیس برای خلع سلاح جریان انقلابی کشورهای پیرامونی انواع تئوری‌های ضد آرمان‌گرایی و انقلابی را راه اندازی می‌کنند.

وی افزود: ناتو فرهنگی در سال‌های 1950 به بعد تلاش می‌کند تا انقلاب‌ها و آرمان‌گرایی و استقلال طلبی را خلاف عقلانیت و نادرست جلوه دهد. به عنوان مثال جورج اورول برای نوشتن «قلعه حیوانات» پول می‌گیرد و اثری سفارشی در راستای اهداف ضد آرمانگرایانه دیگر ملت‌های دنیا خلق می‌کند.

وی تصریح کرد: ناتوی فرهنگی تلاش دارد تا انقلاب‌ها، آرمان‌گرایی‌ها، حق طلبی‌ها و عدالت خواهی‌ها را به وسیله خلق تئوری‌های سیاسی و آثار ادبی مساوی با بی‌خردی، خشک مغزی و افراطی‌گری نشان دهد. در حالی چنین فعالیت‌هایی از سوی برخی کشورهای توسعه یافته شکل می‌گیرد که خودشان در قرن 18 انقلابی بودند و امروزه از ثمرات همان انقلاب بهره می‌برند.

جامعه ایرانی با انقلاب اسلامی ایران، استقلال یافت
وی افزود: سلطه بیگانه و نظام جهانی از دستیابی هر ملتی به استقلال ممانعت می‌کند چرا که استقلال پیش شرط هر چیزی است و تا استقلال نباشد اراده ملی غیرممکن خواهد بود. جامعه ایرانی با انقلاب اسلامی ایران، استقلال یافت و خودش تصمیم گیرنده سرنوشت خود شد.

زرشناس ادامه داد: با پیروزی انقلاب اسلامی ایران جریان تهاجم فرهنگی و نفوذ ایدئولوژیک در بسیاری از مواقع بدنه رای دهنده کشور را تحت تاثیر قرار داد. البته ما نیز از نظر تئوریک کم کاری‌های بسیاری داشتیم.

وی افزود: با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، اقتصاد انقلابی را جایگزین اقتصاد سرمایه‌داری شبه مدرنیته استثماری ظالمانه ایران پیش از انقلاب نکردیم. به همین دلیل همان نوع اقتصاد پیش از انقلاب تداوم پیدا کرد و مشکلات اقتصادی قبل از انقلاب را بار دیگر تکرار کرد.

زرشناس ادامه داد: اقتصاد انقلاب مستلزم آوردن ایده انقلاب در متن اقتصاد است. ما باید اقتصاد را از حالت ساخت اقتصاد سرمایه‌داری شبه مدرن خارج کنیم.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: مشکلات امروز ما از جمله تورم، بیکاری، فاصله طبقاتی، رانت خواری و مدیران نجومی بگیر همه نتیجه نظام اقتصادی شبه مدرن حاکم بر ایران است. نتایج فاجعه‌بار این اقتصاد شبه مدرن با نسخه نئولیبرالی که در سال‌های 68 و 69 بر ایران حاکم شد تشدید یافت.

باید انقلاب را به اقتصاد ببریم
وی افزود: برای برون رفت از این شرایط باید انقلاب را به اقتصاد ببریم و ساخت اقتصادی‌مان را انقلابی کنیم. یعنی بخش تولیدی را با بخش مصرفی هماهنگ کنیم. اقتصاد انقلابی باید عدم توازن تولید و مصرف را از بین ببرد و آن را متعادل کند.

زرشناس با تاکید بر اینکه انقلابی‌گری یعنی وارد کردن تفکر انقلابی به حوزه‌هایی که تاکنون وارد نشده است، گفت: برای رفع موانع اقتصادی باید به انقلابی‌گری نزدیک شویم. اقتصاد انقلابی تولید را قوت، بیکاری را کاهش و تورم را کم می‌کند. تورم ما ناشی از کمبود تولید است اما اقتصاددان‌های نئولیبرال ما روی انباشت سرمایه تاکید دارند.

وی در ادامه گفت: انقلاب اسلامی ایران ساخت سیاسی شبه مدرنیته را به کل نابود کرد اما ساخت اقتصادی و فرهنگی آن همچنان کم و بیش باقی ماند.

زرشناس با تاکید بر اساس شبه مدرنیته بر وابستگی افزود: انقلاب اسلامی ایران و ظرفیت‌های آن در تقابل با ظرفیت‌های فرهنگی شبه مدرنیته‌ای قرار گرفته است که بخشی از آن توسط بیگانگان مدیریت می‌شود.

وی در ادامه در مورد استقلال فرهنگی گفت: هر عالم تاریخی و حوزه تمدنی دارای هویتی است که استقلال فرهنگی نماد و پاسدار آن هویت فرهنگی است و اساسا عوالم تاریخی بدون این هویت‌های فرهنگی وجود نخواهد داشت.

زرشناس افزود: هنگامی که استقلال فرهنگی را از دست بدهیم استقلال هویتی‌مان را از دست می‌دهیم  یعنی مفاخر ادبی و فرهنگی خود را از جمله حافظ، سعدی و فردوسی و امثال آن را به عنوان نمایندگان استقلال هویتی ایران از دست داده‌ایم.  جای استقلال هویتی از دست رفته را مفهوم لیبرالی آزادی می‌گیرد. مفهومی که تنها به دنبال آزادی سود و سرمایه است و اخلاق را کنار بگذارد و جای همه تفکرات و نظریه های موجود را بگیرد.

وی در پایان گفت: ایده انقلاب، آرمان‌گرایی، انقلابی‌گری، باز تولید عادلانه ثروت، استقلال و بازگشت به هویت انسانی است.

گفتنی است، ویژه برنامه «زاویه» به مناسبت دهه فجر از نهم تا بیستم بهمن‌ماه، به مدت ده شب ساعت 22 از شبکه‌ چهار سیما پخش خواهد شد. در این ویژه برنامه‌ها، موضوعات مرتبط با رویداد انقلاب اسلامی از نگاه اندیشمندان علوم انسانی مورد واکاوی قرار می‌گیرد.

انتهای پیام/