آیا قطر از ترکیه دور می‌شود؟
هدفگذاری های جدید قطر در حوزه اکتشاف، استخراج و صادرات گاز در کنار برخی تحولات سیاسی جدید، شرایطی فراهم آورده که می‌تواند بین دوحه و آنکارا فاصله بیاندازد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، سفر شیخ تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی امیر قطر به واشنگتن و دیدار او با جو بایدن رئیس جمهور آمریکا، بازتاب گسترده ای در رسانه های ترکیه پیدا کرد. از آنجایی که قطر روابط نزدیکی با ترکیه دارد و به نوعی متحد منطقه ای این کشور به شمار می آید، سیاست خارجی قطر برای آنکارا از اهمیت بالایی برخوردار است.
مرور اجمالی اخبار و تحولات چند سال گذشته و جستجوی عبارت آمریکا – قطر در موتورهای جستجو، عکس هایی را نشان می دهد که سفر امیر جوان قطر به واشنگتن رویداد عجیبی نیست و تصاویر فراوانی از دیدارهای او با اسلاف بایدن یعنی دونالد ترامپ و باراک اوباما دیده می شود. اما چه چیزی باعث شده که این بار، سفر امیر قطر به آمریکا، برای ترکیه اهمیت بیشتری پیدا کند؟
برای دستیابی به پاسخ این سوال، لازم است به این نکته توجه کنیم که قطر در یک سال گذشته در حوزه دیپلماسی نفتی و تلاش برای صادرات گاز، تحرکات فراوانی داشته که از چشم ترکیه دور نمانده است؟
متحد خارج از ناتو
بیاینه کاخ سفید درباره دیدار جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا و شیخ تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی امیر قطر در واشنگتن، به چند نکته مهم اشاره کرده است:
1. تاکید رهبران دو کشور بر افزایش امنیت و رفاه در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه.
2. تضمین ثبات منابع انرژی جهانی.
3. حمایت از افغانستان و افزایش همکاری‌های تجاری و سرمایه گذاری مشترک و اشاره به اهمیت نقش قطر در باز نگه داشتن فرودگاه کابل.
4.امضای توافق‌نامه 20 میلیارد دلاری بین شرکت هواپیماسازی بوئینگ مستقر در آمریکا و خطوط هوایی قطر.
5.ارسال طرحی برای کنگره به منظور معرفی قطر به عنوان «متحد اصلی خارج از ناتو» به عنوان نشانه‌ای از مشارکت استراتژیک بین قطر و ایالات متحده که در 50 سال گذشته عمیق تر شده است.
علاوه بر دیدار امیر قطر با جو بایدن، نشست او با لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا نیز توجه رسانه های ترکیه را به سوی خود جلب کرد. آستین در حضور خبرنگاران در پنتاگون اعلام کرده که با افزایش تهدیدات ناشی از حملات موشکی و هواپیماهای بدون سرنشین، ایالات متحده و قطر وارد دوره مشارکت جدید برای عملیات یکپارچه تر در برابر این حملات شده‌اند.
آستین مدعی آن است که معرفی قطر به عنوان «متحد اصلی خارج از ناتو»، به مثابه قدم برداشتن در عصر جدیدی از مشارکت است.
نکات جای گرفته بین سطور سفید این دیدارها برای ترکیه به این شرح است:
1.ترکیه عضو اصلی و قدیمی ناتو و متفق آمریکا است، اما نه تنها به اندازه قطر مورد توجه تیم بایدن قرار نگرفته بلکه مورد تنبیه و تحریم نیز قرار گرفته است.
2.بایدن و آستین در سخنان خود درباره فرودگاه قطر به ترکیه اشاره ای نکردند.
3.توسعه روابط امنیتی و دفاعی قطر و آمریکا، به معنی محدود شدن دایره فعالیت های پایگاه ترکیه در قطر نیز خواهد بود.
4. شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر اعلام کرد که کشورش در تلاش است تا دیدگاه های آمریکا و ایران را به ویژه در موضوع توافق هسته‌ای به یکدیگر نزدیک‌تر کند. چنین چیزی به معنی آن است که نزدیک ترین دوست منطقه ای ترکیه، در حال تلاش برای سبکبال تر شدن قدرتمندترین رقیب منطقه ای ترکیه است.
5.همکاری قطر با آمریکا و اروپا در حوزه صادرات گاز، بخشی از منافع مهم روسیه و آذربایجان گازفروش و ترکیه گاز رسان را با مشکل روبرو می کند.
6.آل ثانی در حالی به واشنگتن سفر کرد که اردوغان نیز چمدان می بندد تا به اوکراین برود. اردوغان به دنبال میانجی گری بین روسیه و اوکراین است تا جنگی در نگیرد و منافع ترکیه به ویژه امکان استخراج گاز در دریای سیاه به خطر نیفتد، در همین حال، قطر به آمریکا دعوت شده تا اگر روسیه گاز را بر اروپا بست، بشود فکری به حال متحدین ناتو کرد.
البته موارد دیگری را نیز می توان افزود اما در شرایط فعلی، می توان چنین گفت که هدفگذاری های جدید قطر در حوزه اکتشاف، استخراج و صادرات گاز در کنار برخی تحولات سیاسی جدید، شرایطی فراهم آورده که می تواند بین دوحه و آنکارا فاصله بیندازد.
به عنوان مثال، امضای قرارداد رسمی بین قطر و قبرس، از آن اتفاقات عجیبی بود که ترکیه را با یک وضعیت پیچیده روبرو کرد. این تابلو را باید چنین توصیف کرد: ترکیه در تلاش است تا جزیره قبرس را تجزیه کند و دولت ترک های قبرس را به رسمیت بشناسد و در سواحل بخش ترک نشین، گاز استخراج کند و در این چهارچوب، در برابر قبرس روم نشین و یونان، شمشیر به دست گرفته است.
اما قطر، یعنی دوست نزدیک ترکیه، فارغ از آن که ترکیه چه دیدگاهی نسبت به جزیره دارد، با دولت رسمی قبرس پیمان توافق امضا کرده و عملاً در جبهه ای ایستاده که نه با آنکارا بلکه علیه آنکارا است. جبهه ای که در ظاهر فقط قطر و قبرس در آن جای دارند اما در واقع، آمریکا، یونان، اروپا و رژیم اسرائیل نیز، حامی این جبهه هستند.
علاوه بر موضوعاتی همچون گاز که می تواند بین ترکیه و قطر، فاصله به وجود آورد، تصمیم ترکیه برای عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی و مصر نیز، منجر به آن شده که در جریان حمایت از اخوان المسلمین، عملاً بار سنگین تری بر دوش قطر بیفتد و خود را در شرایطی ببیند که همراهی سابق ترکیه را از دست داده است.
یکی از کمترین تبعات چنین اتفاقی این است که صدها تن از فعالان سیاسی و رسانه ای مصری و فلسطینی، از آنکارا و استانبول به قطر می روند و چنین چیزی برای دوحه، خوشایند نیست.
در پایان باید گفت، در دوران اقتدار حزب عدالت و توسعه، روابط ترکیه و قطر از هر نظر توسعه پیدا کرده و این ارتباط تا جایی پیش رفته که حساسیت و واکنش احزاب مخالف اردوغان را نیز برانگیخته است. با آن که در حوزه سیاست خارجی و مداخلات منطقه ای، همکاری های وسیعی بین ترکیه و قطر در سوریه، لیبی و مناطق دیگر مشاهده شده، اما حالا می توان چنین پیش بینی کرد که بر اساس نگرش عملگرایانه و عادت رئیس جمهور ترکیه به چرخش های گهگاهی، امکان آن وجود دارد که رقابت بر سر بازار انرژی، قطر را از ترکیه دور کند.
انتهای پیام
