آیا جامعه ایران، "تاب‌آور" است؟/ تشریح مختصات جامعه با تابآوری اجتماعی بالا
رئیس دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاد گفت: موضوع "تابآوری اجتماعی" موضوعی است که به نسبت تابآوری فردی، کمتر بر روی آن کار شده است و جامعه تاب‌آور، جامعه‌ای است که "مدارای اجتماعی" در آن نهادینه شده باشد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ مجموعه نشست‌های تخصصی دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز با عنوان "دوشنبه‌های سوهانک" این هفته با موضوع "تابآوری اجتماعی" با حضور "حسن موسوی‌چلک" رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران، "مجید صفاری‌نیا" عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور و "امیرمسعود امیرمظاهری" دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد و "اکبر نصرالهی" رئیس دانشکده ارتباطات دانشگاه آزاد برگزار شد.
دکتر "اکبر نصرالهی" در این برنامه گفت: در سال 1398 شعار سال انجمن مددکاران اجتماعی ایران، "مددکاری اجتماعی و تابآوری اجتماعی" بود که در ایران نیز کنگره بین‌المللی را برگزار کردیم و نزدیک به یکسال به طور خاص همکاران ما روی این موضوع کار کرده بودند اما واقعیت این است که موضوع تابآوری اجتماعی به نسبت تابآوری فردی موضوعی است که کمتر روی آن کار شده است چراکه عمدتاً متمرکز روی مهارت‌های فردی برای تابآوری بوده‌ایم.
نصرالهی ادامه داد: زمانی که از تابآوری اجتماعی صحبت می‌شود به این معناست که قدرت جامعه برای انطباق با بحران‌های مختلف از جمله اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، روان‌شناختی، زیست‌محیطی و ... به گونه‌ای صورت گیرد که آن جامعه و مردم بتوانند به کارکردهای قبل برسند که این در واقع برداشتی است از مجموعه تابآوری اجتماعی دارم.
رئیس دانشکده ارتباطات دانشگاه آزاد تصریح کرد: برای مقایسه این امر که آیا جامعه ما جامعه تابآوری است یا خیر، به یکسری از ویژگی‌ها اشاره می‌کنم که این ویژگی‌ها نشان خواهد داد آیا جامعه ما از منظر اجتماعی "جامعه تاب‌آور" است یا خیر؟! نخستین ویژگی این است که جامعه باید در مواجهه با بحران‌های مختلف، آمادگی لازم را داشته باشد به گونه‌ای که آسیب‌پذیر نباشد چون جامعه‌ای که تابآوری بالایی دارد، پیامدهای بحران‌ها و عوارض منفی آنها بسیار کمتر خواهد بود.
نصرالهی ادامه داد: نکته بعدی "همبستگی اجتماعی" یا مسئولیت اجتماعی یا مشارکت‌پذیری اجتماعی است. اگر نیم‌نگاهی به شاخص‌های سرمایه اجتماعی در کشور داشته باشیم، نشان می‌دهد که ما در مؤلفه‌ها حال و روز خوبی نداریم. جامعه تاب‌آور، جامعه‌ای است که "مدارای اجتماعی" در آن نهادینه شده باشد. چند سال قبل با همکاری دانشگاه آزاد تهران مرکز، کنفرانس ملی درباره موضوع "مدارای اجتماعی" داشتیم، در واقع در جامعه‌ای که 13 یا 14 میلیون پرونده قضائی دارد و جامعه‌ای که خشونت در 10 جرم دارای فراوانی بالا، بالاترین فراوانی را دارد، نمی‌توانیم بگوییم که "مدارای اجتماعی" در این جامعه بالا است.
نویسنده کتاب مدیریت پوشش اخبار بحران در رسانه‌های حرفه‌ای گفت: موضوع بعدی که نشان‌دهنده تاب‌آور بودن یا نبودنِ جامعه است، عملکرد سازمان‌ها یا کارکردهای نهادهای اجتماعی مختلف در این شرایط است. به عنوان مثال در بحران کرونا، بسیاری از سازمان‌ها عملاً موفق به ارائه و انجام عملکرد جاری خود را نشدند. نگاهی که جامعه در شرایط بحران به افراد دارای نیازهای خاص دارد، نشان می‌دهد این جامعه، تاب‌آور نیست که بخشی از آن به سیاست‌گذاری‌ها بازمی‌گردد. در دوران کرونا، ناکارآمدی حوزه اقتصاد چقدر عوارض به همراه داشته است لذا سیاست‌گذاری‌ها در حوزه‌های مختلف، بسیار تاثیرگذار خواهند بود.
رئیس دانشکده ارتباطات دانشگاه آزاد گفت: یک نکته بسیار مهم، آموزش مهارت‌های فردی تابآوری اجتماعی است. آیا سازمان‌دهی درستی در این شرایط داریم؟ در چند روز گذشته وزیر آموزش و پرورش اعلام کرد که مدارس بازگشایی نخواهد شد و همان شب نظرش به صورت کاملاً عکس شد! یا در زمان کنکور دو وزیر اعلام کردند برای برگزاری کنکور اقدامی صورت نگیرد در حالی که بلافاصله رئیس‌جمهور اعلام می‌کند که کنکور باید برگزار شود! سیاست‌گذاری‌ها در حوزه‌های مختلف نشان‌دهنده نحوه هماهنگی و سازمان‌دهی و مدیریتی است که در حوزه‌های مختلف کشور انجام می‌شود.
نصرالهی ادامه داد: آیا واقعاً زیرساخت‌های لازم برای بحران‌های مختلف داریم که جامعه به آن اعتماد کند؟ زیرساخت‌ها بسته به نوع بحران، می‌توانند متفاوت باشند. پاسخگویی دولت‌ها در شرایط بحران می‌تواند بر تابآوری یا عکس آن در جامعه تاثیرات خود را بگذارد. یک موضوع مهم دیگر نیز که کمتر به آن پرداخته شده است نقش و جایگاه سازمان‌های غیردولتی و ظرفیت‌های محلی است. تجربه بنده نشان می‌دهد ما هیچ برنامه‌ای برای اینکه بتوانیم با بالا بردن ظرفیت‌های محلی، تابآوری را در محلات افزایش دهیم، نداشتیم.
رئیس دانشکده ارتباطات دانشگاه آزاد تصریح کرد: سبک زندگی نیز در این حوزه بسیار تعیین‌کننده است. اعتماد اجتماعی دیگر مسئله‌ای است که شامل اعتماد به نهادها یا سازمان‌ها است. بحث بعدی "تعلق" است و اینکه چقدر به جامعه تعلق داریم یا خیر؟! یا چه مقدار به صورت داوطلبانه در گروه‌های غیردولتی قادر به فعالیت هستیم.
انتهای پیام/
