بررسی "چرایی حضور کم‌رنگ اقتصادی ایران در عراق و سوریه" در مناظره زارعی و علایی/ چه زمانی می‌توان از عراق غرامتِ جنگ گرفت؟
بهره‌گیری از قدرت میدانی و حضور اقتصادی در کشورهای منطقه به خصوص عراق و سوریه موضوع مورد مناظره سعدالله زارعی و حسین علایی در یکی از رسانه‌های کشور بود.
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم، در روزهای گذشته مناظره‌ای با عنوان "چرا نفوذ منطقه‌ای ایران منجر به نفوذ اقتصادی نمی‌شود؟" باحضور سعدالله زارعی و حسین علایی در رسانه "اکو ایران" برگزار شد. در آن گفتگو موضوعاتی در خصوص چرایی تفاوت حضور اقتصادی ایران و ترکیه در عراق و سوریه، معاهده 1975، چرایی عدم دریافت غرامت جنگ تحمیلی از عراق، عدم حمایت روسیه از ایران در سوریه و... تحت این سوال که "چرا نفوذ منطقه‌ای ایران منجر به نفوذ اقتصادی نمی‌شود؟" مطرح شد که بخش‌هایی از آن را در ادامه می‌خوانید.
زارعی در ابتدای این گفتگو اظهار داشت که بحران سوریه جغرافیای ایران را تحت تاثیر قرار داده بود و بازیگران منطقه‌ای نیز در آن نقش داشتند. از این رو ایران نمی‌توانست نسبت به این بحران بی‌تفاوت باشد. بنابراین ورود ایران به جنگ سوریه بر مبنای انتخاب و اختیار نبود، بلکه اجبار بود و باید این بحران به نفع جمهوری اسلامی ایران تمام می‌شد و اگر نمی‌شد، با سقوط دولت سوریه شاهد بحران‌های مرزی و داخلی بسیاری در کشور می‌بودیم؛ کمااینکه در مقطعی شاهد نفوذ تروریسم داعش به تهران و کشته شدن چند نفر بودیم.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال که ایران چه مقدار در سوریه هزینه و چه مقدار فایده به دست آورده است، گفت: ابتدا باید به این سوال پاسخ داد که قیمت جبهه مقاومت که شامل چند کشور است، چه مقدار می‌باشد؟ آن وقت هزینه‌ها و فایده‌ها را باید در بستر زمان مورد بررسی قرار داد. ضمن اینکه هنوز پرونده بسته نشده که هزینه و فایده کنیم. جبهه مقاومت برای ما منافع امنیتی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و... دارد که در یک دوره زمانی طولانی مدت رخ خواهد داد. این جبهه تشخصی برای ایران در عرصه بین‌الملل ایجاد می‌کند و ایران در درازمدت می‌تواند تمدن ایران اسلامی را به وجود آورد؛ امنیت ایران را عمیق کند و همچنین منافع پایدار اقتصادی به وجود آورد که بسیار قیمت دارد.
این کارشناس مسائل غرب آسیا در ادامه به منافع اقتصادی ایران از جبهه مقاومت در دوره کنونی اشاره کرد و گفت: اکنون دولت به طور نسبی و نیم‌بند وارد شده که به همان میزان هم منافع اقتصادی برده است. در خصوص عراق 12 میلیارد دلار آورده داشتیم که یک پنجم کل آورده کشورمان را در سال گذشته شامل می‌شود.
** علایی: چرا در عراق و سوریه حضور اقتصادی نداریم؟/ زارعی: دولت کامل پای کار نیامده است
اما در ادامه حسین علایی استاد دانشگاه تهران انتقاداتی نسبت به عملکرد ایران بیان کرد. وی جنگ در سوریه را در ادامه بهار عربی در کشورهای مصر و تونس دانست و گفت: در سوریه قدرت‌ها مداخله کردند و ایران برای اینکه فضا به نفع رژیم صهیونیستی پیش نرود و جبهه مقاومت تضعیف نشود، به درخواست‌های بشاراسد پاسخ داد و وارد جنگ سوریه شد.
وی در ادامه عنوان کرد: ما باید با کشورهای عراق و سوریه توافقات مستحکم امنیتی و اقتصادی منعقد بکنیم. اگر بدون قرارداد وارد عمل بشویم، ممکن است هزینه‌هایی بکنیم، اما آن‌ها تعهداتی نداشته باشند. عراق بابت جنگ تحمیلی هزینه‌ای به ما نداد، اما اکنون باید آن‌ها را وادار کرد تا معاهده 1975 را اجرایی کنند. بنابراین برای مقابله با داعش باید قرارداد مستحکمی می‌بستیم و هزینه آن را می‌دادند.
علایی همچنین گفت: در حوزه اقتصاد نیز همین است. ما باید با آن‌ها قراردادهایی ببندیم که بازارهای عراق را در اختیار ترکیه، اردن و... قرار ندهند. یک بازرگان خرمشهری می‌گفت که عراق از ما عوارض می‌گیرد، اما از اردنی‌ها نمی‌گیرد. در خصوص سوریه نیز سهم ایران از بازار آن کشور سه درصد است. ما به اقلیم کردستان کمک کردیم، اما اکنون آنجا پایگاه اسرائیلی‌هاست. چگونه است که این همه به آن‌ها کمک کردیم، اما توافقی با آن‌ها امضا نکردیم؟ ایران در ماجرای آذربایجان نیز از آن کشور دفاع کرد، اما چرا قبل از اینکه این حمایت علنی شود، قرارداد امضا نشد که پای اسرائیلی‌ها به آن کشور باز نشود و منافع اقتصادی‌مان تهدید شود؟
البته علایی توسعه حوزه امنیتی توسط ایران و حمایت از کشورهای منطقه را درست دانست، اما بر لزوم بهره‌گیری از ظرفیت‌های اقتصادی این کشورها پیش از حمایت‌ها با امضای قراردادها تاکید کرد تا بر اساس آن قراردادها، هزینه‌ها را دریافت کنیم.
در ادامه این مناظره زارعی گفت: سوریه برای رفع مایحتاج مردم، نیازمند اقلامی است. سوریه اگر در کشور ایران ظرفیت‌هایی ببینید، طبیعی است که از ایران خریداری خواهد کرد، اما اگر وضعیت به دلایل مختلفی به گونه‌ای دیگر باشد، کشور سوم فرصت حضور در بازار سوریه پیدا می‌کند.
وی ادامه داد: این موضوع در عراق نیز مطرح است. ترکیه در عراق، دولت محبوبی برای گروه‌های مختلف مردم و دولت نیست، اما حضور بیشتری در آن کشور دارد. با این وجود بیش از 80 درصد تاسیسات کردستان عراق توسط ایران ایجاد شده است. عراق اکنون نیازمند برق است، اما وضعیت ما به‌گونه‌ای نیست که تامین کنیم. ساز و کارهای دولتی در ایران پاسخگو نیست.
** چه زمانی می‌توان از عراق غرامت جنگ دریافت کرد؟
زارعی با انتقاد از عدم حمایت دولت از بخش خصوص برای فعالیت اقتصادی در کشور سوریه، عملکرد دولت ایران را با دولت ترکیه مقایسه کرد و گفت: قرارداد 1975 علی‌رغم اینکه قراردادی منفی برای عراق است، توسط عادل عبدالمهدی امضا شد. اکنون اصلاح لایروبی از سوی ایران انجام نمی‌گیرد. آن‌ها بر این موضوع تاکید دارند. در خصوص قطعنامه 598 و دریافت غرامت هم باید گفت که در آن قطعنامه عراق مسئول جنگ شناخته نشده است. معلوم است که دولت عراق قبول نمی‌کند و سازمان‌های بین‌المللی هم کمکی نخواهند کرد. باید این موضوع را در چارچوب حقوقی و توافقی برد، اما لازمه آن ایجاد ثبات در کشور عراق و دولت عراق است.
علایی در ادامه سخنان زارعی بیان داشت: اگر اروند لایروبی شود و مورد بهره‌برداری قرار بگیرد، بسیاری از مشکلات استان خوزستان حل می‌شود.
** زارعی: ادعای اسرائیلی‌ها مبنی بر حمله به کشتی‌های ایرانی دروغ است
وی همچنین گفت: صهیونیست‌ها ادعا می‌کنند که تاکنون 12 کشتی نفتی ما را مورد حمله قرار دادند. روس‌ها نیز در سوریه حضور دارند و پایگاه داشتن آن‌ها به پشتوانه قدرت میدانی ایران بود. آیا روس‌ها نمی‌توانند به اسرائیلی‌ها بگویند که به کشتی‌ها ما حمله نکنند یا اینکه به نیروها و مراکز ما در سوریه حمله نکنند؟ آیا نمی‌توان چنین توافقی با روس‌ها ایجاد کرد؟
زارعی در این خصوص گفت: ما در خصوص تامین امنیت نیروهایمان مشکلی نداریم. آنچه اسرائیلی‌ها می‌گویند ادعاست و تنها در یک مورد و در ماجرای "تی-فور" توانستند به ما ضربه بزنند که ایران مدتی بعد با حمله به جولان ضربه سنگین‌تر به آن‌ها وارد کرد و پس از آن اسرائیل هیچ حمله‌ای به نیروها و مراکز ایران در سوریه نکرد. اسرائیل نه در دریا و نه در خشکی به محموله‌های نفتی ما حمله‌ای نکرده است.
وی عنوان کرد: ما ظرفیت‌های اقتصادی بسیاری در کشور داریم، اما ساماندهی وجود ندارد. زارعی در این رابطه به نمونه‌های مختلفی اشاره کرد که از سوی روسیه، کشورهای عربی خلیج فارس، عراق و سوریه درخواست‌هایی ارائه شده، اما پاسخی درستی داده نشده است.
** هزینه گروه‌های مقاومت بر دوش یکدیگر است
علایی در این مناظره همچنین گفت: تا زمانی که آن کشورها مساله دارند باید قراردادهای طویل مدت ببندیم؛ همان کاری که آمریکایی‌ها کردند. در موقع ضعف عراق، آمریکایی‌ها قوی‌ترین قراردادها را بستند. اکنون باید با طالبان قرارداد ببندیم. قطر که از سوی ایران در برابر عربستان حمایت شد، در دوره تحریم یک میلیارد دلار به ما کمک نکرد.
وی ادامه داد: اگر اقتصاد مشکل دارد، باید این مشکل را درست کرد. ما ظرفیت عظیمی داریم که برای امنیت دیگر کشورها استفاده کردیم. این ظرفیت باید نقد شود و مردم ایران از آن اقدامات حمایت کنند. مردم اگر حس کنند که روابط ما با یک کشور موجب تحرک اقتصادی شود، خوشحال می‌شوند.
زارعی نیز بیان کرد: نفوذ به معنای این نیست که برگه سفید امضا از دیگران دریافت کنیم. دولت‌های منطقه ملاحظاتی دارند که نمی‌توانیم نادیده بگیریم. در عراق دویست سال حکومت‌های ضدایرانی حضور داشتند. سال‌ها پس از مدتی، دولتی پدید آمده که همه می‌خواهند این دولت را سقوط کنند. این دولت باید پا بگیرد تا منافع صد ساله را روی آن سوار کرد.
وی ادامه داد: ما مانند آمریکا نیستیم که در بدو ورود هزینه بگیریم. اول اینکه این کار اسلامی نیست. دوم اینکه این سیاست آمریکا در منطقه شکست خورده است. البته ما توجه داریم که اگر یک دلار در جایی هزینه می‌شود، حداقل همان هزینه برگشت داده شود. اکنون هزینه گروه‌ها و جریان‌ها مقاومت بر دوش یکدیگر و نه برعهده جمهوری اسلامی ایران است.
انتهای پیام/
