اردوغان در سوچی چه امتیازی گرفت؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، بحث بر سر نتایج دیدار روسای جمهوری ترکیه و روسیه، هنوز هم پایان نیافته است.

بسیاری از روزنامه ها، پایگاه های خبری - تحلیلی و شبکه های تلویزیونی نزدیک به حزب حاکم ترکیه، ادعا کرده اند که بین اردوغان و پوتین، توافق کامل شکل گرفته و اختلافی وجود ندارد اما نظر تحلیلگران چیز دیگری است.

رسانه های تحت امر آکپارتی، اعلام کرده اند که در دیدار بین رجب طیب اردوغان و ولادیمیر پوتین در شهر سوچی روسیه، توافق کاملی بر روی تمام موارد وجود داشت و طرفین به نتایج بسیار مثبتی رسیده اند. با این حال، در دیگر رسانه ها و همچنین در خانه میزبان، اخبار و مطالبی منتشر شده که ادعای رسانه های نزدیک به آکپارتی را زیر سوال می برد.

همه این موارد در حالی است که اردوغان، در بیانی اغراق آمیز و بدون ملاحظه و بدون توجه به آداب حسن همجواری و اهمیت شراکت سه جانبه تهران، مسکو و آنکارا در روند آستانه، مدعی شد که صلح و ثبات در سوریه، وابسته به روابط صلح آمیز دوطرفه ترکیه و روسیه است.

دو تابلوی مهم و متناقض

برای درک تداوم اختلافات ترکیه و روسیه در پرونده سوریه، باید به دو گوشه از یک تابلوی مهم اشاره کرد: اول، بیانیه شورای عالی امنیت ملی ترکیه و دوم، بیانیه سخنگوی کرملین.

اردوغان، پس از بازگشت از سوچی، نشست ماهانه شورای عالی امنیت ملی را برگزار کرد و نکته جالب اینجاست که در بیانیه پایانی این نشست، به مساله سوریه و ادلب، اشاره شده است. در بیانیه پایانی اعلام شد: «هدف قرار دادن غیرنظامیان و آسیب رساندن به به ثبات، تعادل منطقه در سوریه را مختل کرده و از دستیابی به راه حل دائمی جلوگیری می ‌کند».

منظور اصلی ادبیات محافظه کارانه و محتاطانه متن بیانیه شورای عالی امنیت ملی ترکیه، اعتراض به بمباران مواضع و قرارگاه های معارضین افراطی سوری در خاک ادلب و عفرین، توسط نیروی هوایی ترکیه است.

نه تنها اردوغان و شورای عالی امنیت ملی، بلکه ژنرال خلوصی آکار وزیر دفاع ترکیه نیز، از این اقدام روسیه گلایه کرده و آن را نگران کننده قلمداد کرده است. چرا؟ روشن است.

به این دلیل که حمله به معارضین مسلح سوری که از حلب و جاهای دیگر به ادلب منتقل شده اند، دست ترکیه را در استفاده از ابزارهای چانه زنی و امتیازگیری ضعیف می کند.

ترکیه برای تسلیح این گروه ها، میلیون ها دلار صرف کرده و نتیجه خاصی به دست نیاورده است. در همین حال، بارها از سوی دو شریک اصلی آستانه یعنی روسیه و ایران، مورد انتقاد قرار گرفته است.

سوال اینجاست: اگر ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در دیدار با اردوغان در سوچی، در مورد ادلب به او اطمینان خاطر می داد، آیا باز هم لازم بود که این بند، در بیانیه گنجانده شود؟ خیر. می توان چنین پیش بینی کرد که پوتین در سوچی، آشکارا به اردوغان گفته است که حمله به معارضین در ادلب، متوقف نخواهد شد. در ادامه، با بررسی اظهارات سخنگوی کرملین نیز، می توان ابعاد روشن تری از این قضایا را دریافت.

دیمیتری پسکوف چهره متنفذ اکیپ پوتین و سخنگوی کاخ کرملین در مورد دیدار روسای جمهوری روسیه و ترکیه گفت:«در دیدار سوچی، موضوع منطقه ادلب سوریه مطرح شد. بر اهمیت اجرای توافقات مربوط به این منطقه و پایبندی به توافق ها تاکید شد. هر دو رهبر در مورد سوریه دیدگاه های خود را به تفصیل رد و بدل کردند و در مورد مسائل افغانستان، لیبی و قره باغ بحث شد. طرف روسی تاکید کرد که طرفین باید به دنبال راه حل های سازش در تعیین مرزها و توسعه زیرساخت های حمل و نقل باشند.

پسکوف در ادامه افزود: پوتین و اردوغان درباره کار در مورد گاز طبیعی و موضوع حمل و نقل گفتگو کردند. پوتین از تصمیمات به موقع دولت ترکیه در مورد پروژه ترک استریم قدردانی کرد. چرا که تصمیمات به سرعت گرفته شد و همه چیز به موقع اجرا شد. ادامه همکاری های فنی نظامی و گسترش تماس ها در مورد سامانه های موشکی پدافند هوایی اس -400 در دستور کار دو رهبر قرار دارد و احتمال تولید برخی از قطعات اس -400 در ترکیه مورد بحث قرار گرفت. ادامه و خاتمه ساخت اولین واحد نیروگاه هسته ای آک کو یو مورد بحث قرار گرفت. ما در مورد ساخت واحدهای جدید و آنچه باید در رابطه با همکاری در توسعه بخش انرژی اتمی صلح آمیز در ترکیه انجام دهیم، صحبت شد. دو رهبر همچنین بر همکاری در زمینه فضایی و  آماده سازی فضانوردان ترکیه نیز تاکید کردند و این موضوعی بود که از سوی پوتین مطرح شد.

دیمیتری لارو در روزنامه ایزوستیا معتقد است:«روابط دو کشور در مقایسه با سال 2015 زمانی که ترکیه هواپیمای جنگی روسیه را سرنگون کرد، وضعیت بسیار بهتری دارد. با این حال، اختلاف نظرها در مورد برخی مسائل همچنان ادامه دارد».

رولان بیدژامف نیز در مورد اهمیت مساله ادلب گفته است:«درگیری ها در منطقه ادلب سوریه، یکی از مهم ترین مشکلاتی است که در آن، مذاکره با ترک ها همیشه مطابق خواسته پیش نمی رود. با این حال، طرفین یکدیگر را درک می کنند و امتیازاتی در این زمینه گرفته می شود».

میخائیل روستوسکی، ستون نویس روزنامه مسکواسکی کومزولتس هم بر این باور است: «دو کشور در موضوعاتی مانند قفقاز، سوریه، کریمه و آسیای مرکزی، اختلاف نظر و تنازع منافع دارند و به همین خاطر مسکو و آنکارا در جبهه های متفاوتی قرار دارند. بنابراین در برخی حوزه ها، هنوز پتانسیل بزرگی برای تنش وجود دارد و طرفین باید مراقب باشند. چرا که روابط ترکیه و روسیه را می توان به بازی پوکر تشبیه کرد که در آن، همه احتمالات همچنان باقی است».

آمور گادجیف، محقق موسسه مطالعات خاور نزدیک بر این باور است که روسیه و ترکیه در مواجهه با احتمال خروج غرب از افغانستان و سوریه با یک کار دشوار روبرو هستند. در چنین شرایطی، روسیه و ترکیه باید فوراً قدم های مشترک بردارند و نحوه پاسخگویی مشترک به تهدید مشترک در آینده را مورد بررسی قرار دهند».

گنارد پتروف نیز به روزنامه نزاویسیمایا گازتا گفته است که بر اساس اظهارات پوتین، دو کشور در مسائل مختلف از لیبی گرفته تا قفقاز اختلاف نظر دارند.

عادت اردوغان به بیان گلایه

رجب طیب اردوغان در بازگشت از سوچی، گلایه هایی را در مورد آمریکا و روسیه مطرح کرد.

او در مورد اف 35 گفت: «ما کشوری نیستیم که به راحتی پول به دست بیاوریم و آن را پخش و پلا کنیم. این پولها را راحت به دست نیاورده ایم. یا جنگنده های اف 35 را تحویلمان دهند یا یک میلیارد و چهارصد و پنجاه میلیون دلار ما را پس بدهند. من می دانم که این حرف من بعضی ها را نگران می کند اما برث مک گورک عملاً هدایت گروه حامی تروریست ها است و من فعالیت او را نمی پذیرم».

اردوغان در ادامه از روسیه نیز گلایه کرده و از این که نهادهای اقماری پ.ک.ک در مسکو دفتر دارند و چند بار هیات های دیپلماتیک آنها به روسیه رفته و با مقامات این کشور دیدار کرده اند، اظهار ناخشنودی کرد.

بررسی سخنان مقامات و رسانه های روسیه و پرهیز از انتشار بیانیه مشترک و خودداری از برگزاری کنفرانس مطبوعاتی و عدم دیدار هیات ها، مجموعاً نشان دهنده این است که روسیه، گستره روابط همه جانبه خود را با ترکیه پیش برده و با دادن وعده همکاری در ساخت قطعات موشک و زیردریایی و آموزش به فضانوردان ترکیه و ساخت واحدهای جدید نیروگاه هسته ای، ترکیه را وابسته تر می کند اما مواضع خود را در مورد ادلب و آینده سوریه، به ترکیه نزدیک نمی کند.

در چند سال گذشته، ترکیه در چندین حوزه سیاسی و اقتصادی به روسیه وابسته شده و واقعیت این است که نه تنها بر اساس معادلات قدرت، بلکه با توجه به ماهیت نیازهای اقتصادی آنکارا به مسکو، در چانه زنی بر سر مسائل مختلف منطقه، این روسیه است که در برابر ترکیه از دست بالا و ابزارهای کارآمدتری برخوردار است. در نتیجه تلاش برای وارونه سازی این معادله در رسانه های آکپارتی و ادعای امتیازگیری مداوم ترکیه از روسیه، تنها نوعی واکنش روانی و تبلیغاتی است و بر روی ارض واقع، ما به ازای عینی ندارد.

انتهای پیام/