قربانی شدن سلامت توده مردم و سالمندان کشور به پای بحران "کمبود پزشک" + نمودار و جداول آماری

به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان باشگاه خبرنگاران پویا؛ برنامه‌های هفته جهانی سالمند همه ساله با هدف توجه به مسائل و مشکلات سالمندان در سراسر جهان، برگزار می‌شود.

پنجشنبه امسال، به عنوان روزی برای حمایت‌های اجتماعی، رفاهی و اقتصادی نامگذاری شده است.

یکی از عوامل تعیین کننده وجود رفاه در یک جامعه، بحث دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی است؛ برای بررسی وضعیت دسترسی افراد جامعه به خدمات بهداشتی و درمانی، می‌توان نگاهی به سرانه پزشک در ایران انداخت.

آمارهای موجود از تعداد پزشک به ازای جمعیت در کشورمان، نشانگر پایین بودن میزان دسترسی افراد جامعه به پزشکان است.

بر اساس نمودار زیر، در ایران به ازای هر 10 هزار نفر جمعیت، تنها 11.7 نفر پزشک وجود دارد؛ آماری که در مقایسه با کشورهایی نظیر ترکیه، لهستان، سوریه، فلسطین، گرجستان، آذربایجان و ... بسیار پایین‌تر است.

سرانه پزشک در ایران حتی در مقایسه با کشورهای دارای درآمد سرانه مشابه نیز بسیار پایین است؛ کشور کوبا با حدود 11 میلیون نفر جمعیت، به ازای هر 10 هزار نفر جمعیت خود، 84 پزشک دارد!

چند روز پیش بود که احمد دلبری؛ رییس انجمن سالمندشناسی ایران با اشاره به اینکه "در کشورهای توسعه‌ یافته مدت زمان دو برابر شدن جمعیت سالمندان 100 سال طول کشیده، اما در کشور ما این افزایش جمعیت فقط 20 سال زمان دارد، هشدار داد که در سال 1435 جمعیت سالمند ایران به 33 میلیون و 400 هزار نفر می‌‌رسد.

هشداری که اگر امروز به آن توجه نشود در آینده نزدیک گریبان نظام سلامت کشور را خواهد گرفت زیرا بررسی‌ها نشان می‌دهد که با افزایش سن افراد به بالای 60 سال، نیاز به خدمات پزشکی تا چندین برابر افزایش می‌یابد.

این هشدارها در حالی است که نظام سلامت ایران کماکان با معضل کمبود شدید پزشک دست و پنجه نرم می‌کند و تدبیری برای رفع این مشکل اندیشیده نشده است.

عدم تناسب در پذیرش دانشجویان پزشکی با نیاز جامعه از یکسو و خروج پزشکان از چرخه خدمت‌رسانی از سویی دیگر، معضل کمبود پزشک برای درمان بیماری‌های سالمندان در سال‌های آتی را تشدید می‌کند.

نمودار پراکندگی سنی پزشکان موجود در کشور، حاکی از آن است که اکثر پزشکان فعلی، در بازه سنی 45 تا 60 سال هستند و در 15 سال آینده، حدود 50 هزار پزشک از چرخه خدمت‌رسانی خارج می‌شوند که این خود نیاز به تربیت پزشک را چند برابر می‌کند.

البته مسئله کاهش کیفیت خدمات درمانی ناشی از کمبود پزشک تنها به همین جا ختم نمی‌شود؛ آمارهای موجود نشان می‌دهد که حتی همین تعداد اندک پزشک در کشور نیز به طور متناسب در شهرها و استان‌های مختلف ایران توزیع نشده‌اند که این مسئله امر دسترسی عادلانه به خدمات درمانی را دچار خدشه می‌کند.

این آمارها نشان می‌دهد که توزیع پزشکان در پایتخت، بیش از دو برابر شهرستان‌های دارای دانشکده پزشکی است و در سایر شهرستان‌ها این رقم بسیار پایین‌تر است.

چرا تعداد پزشکان در ایران کم است؟

پایین بودن ظرفیت پذیرش پزشک و دندانپزشک در دوره‌های عمومی مهمترین عامل در بروز وضعیت فعلی است.

اگرچه در سال‌های اخیر تعداد بسیار زیادی از داوطلبان آزمون سراسری خواستار پذیرش در رشته پزشکی بوده‎‌اند اما این ظرفیت سال به سال در حال کاهش یا تقریباً ثابت بوده است.

وضعیت کمبود پزشک در رشته‌های تخصصی به مراتب بدتر است به طوری که به ازای هر 10 هزار نفر جمعیت در کشورمان، تنها حدود 6 پزشک متخصص وجود دارد که این امر ناشی از وجود "تعارض منافع" در بحث آموزش پزشکی در میان سیاستگذاران نظام سلامت است.

وضعیت کمبود پزشک عمومی و متخصص در مناطق محروم اسف‌بارتر است؛ اخیراً علی خضریان سخنگوی کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی، با اشاره به موضوع کمبود پزشک اظهار کرده است: "متأسفانه در حالی‌که مردم بسیاری از مناطق کشور به‌ویژه مناطق محروم از کمبود پزشک به‌ویژه پزشک متخصص رنج می‌برند، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی طی سال‌های گذشته در اقدامی برخلاف قانون، سهمیه قانونی این مناطق را در پذیرش دانشجوی پزشکی و دندانپزشکی به صورت تعهدی نادیده گرفته است. بر اساس قانون اصلاح بند 3 ماده‌ واحده قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی و تخصصی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است 30 درصد ورودی‌های رشته‌های پزشکی عمومی، دستیاری تخصصی پزشکی و سایر رشته‌های گروه پزشکی را از طریق جذب دانشجوی بومی با اولویت مناطق محروم پذیرش کند. اما هم‌اکنون پذیرش دانشجو با سهمیه مناطق محروم در رشته پزشکی 6 درصد و دندانپزشکی 8 درصد است که با الزام قانونی تعیین شده فاصله زیادی دارد."

لزوم افزایش ظرفیت پزشکی برای مقابله با بحران سالمندی

با افزایش جمعیت سالمندی در 20 تا 30 سال آینده، نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی از زمان فعلی نیز بیشتر می‌شود و بنابراین باید سیاستگذاران عرصه سلامت هرچه زودتر نسبت به افزایش ظرفیت پزشکی در مقاطع عمومی و تخصصی اقدام کنند تا در سال‌های آتی شاهد بروز مشکل در خدمت‌رسانی به سالمندان نباشیم.

انتهای پیام/