زمزمه جنگ-۸|وقایع جنگ در سال ۶۱؛ از آزادسازی خرمشهر تا ورود به خاک عراق

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، دفاع مقدس گنجینه‌‌ای از ایستادگی، استقامت و ایثار و از خودگذشتگی مردان و زنان غیرتمند و متعهد ایران در برابر حمله ناجوانمردانه دشمن به این مرز و بوم است. همزمان با هفته دفاع مقدس،‌ مهمترین وقایع سال‌های دفاع و حماسه را روایت می‌کنیم. بخش سوم این روایت را بخوانید:

* وقایع جنگ در سال 1361

هنگامی که مردم ایران اسلامی، حلول بهار و آغاز سال 1361، را به جشن نشسته بودند و در تدارک مراسم‌های آیینی و ملی بودند، فرماندهان جنگ، در تدارک حمله‌ای گسترده در جبهه‌های جنوب بودند، تا با آزادسازی مناطق اشغال شده غرور ملی را به مردم بازگردانند. پس از حمله به تنگه‌ی چزابه توسط نیروهای دشمن، شورای عالی دفاع با تصمیمی که در آن استفاده از ثانیه‌ها و دقایق پیش‌بینی شده بود، اقدام به طرح‌ریزی عملیاتی کرد تا فرصت لازم برای تصمیم‌گیری، تجدید قوا و سازمان‌های نظامی و تقویت مواضع از دشمن گرفته شود.

انجام جلسات متعدد با نخبگان نظامی و چهره‌های انقلابی به طراحی عملیات فتح‌المبین انجامید که در آن حضور گسترده‌ی نیروهای مردمی، افزایش همکاری‌های سپاه و ارتش، استفاده از تجارب نظامی بر پایه‌ی تاکتیک‌های جدید به عینه مشاهده می‌شد.

عملیات فتح‌المبین با رمز یا زهرا (س) در دومین روز از نوروز سال 1361  آغاز شد. وسعت حمله در آغاز فتح‌المبین تا حدی بود که رژیم بعث، صحنه‌ی جنگ را ترک کرد تا نیروهای کمتری از آن به اسارت سپاه اسلام درآید. با این حال تعداد اسرای دشمن و غنایم جنگی به دست آمده توسط نیروهای خودی، نشانگر توان نظامی ایران و ضعف و زبونی ارتش بعثی بود. این عملیات، پیروزی‌های ایران، تجدید قوای نیروهای مسلح، حضور نیروی انسانی پرشمار و هماهنگی بین ارتش و سپاه را به جهانیان اثبات کرد و کارشناسان نظامی در جای جای دنیا، بر تفوق رزمندگان ایران در جبهه‌های جنگ صحه گذاشتند.

اولین مرحله از فتح‌المبین، عراق را بر آن داشت تا در سرتاسر خط جبهه، در طول مرز ایران و عراق عقب‌نشینی کند و اجرای فتح‌المبین و پیروزی‌های ابتدایی آن، نتایجی هم برای داخل ایران داشت. موقعیت سیاسی و نظامی ایران چهره‌ای خاص و نوین به خود گرفت. تلاش سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در برقراری نظم در داخل کشور، به ویژه در تهران، نتایج مثبتی به همراه داشت. اطلاعات مردمی، خانه‌های تیمی منافقین را مورد شناسایی قرار داد. در فروردین و اردیبهشت سال 1361، گروهک منافقین در داخل کشور تحت کنترل درآمده و در نبردهای مسلحانه، دو تن از ارکان منافقین یعنی موسی خیابانی (نفر دوم سازمان) و اشرف ربیعی (همسر رجوی و از اعضای مؤثر سازمان) کشته شدند.

این عملیات‌های شهری، منافقین را بر آن داشت تا اعضا و نیروهای خود را از کشور خارج کند. ترک مفتضحانه‌ی کشور از سوی منافقین، اولین آثار و نتایج در خور شایان پیروزی در عملیات فتح‌المبین بود.

همچنین در این عملیات، علاوه بر لشگر 10 زرهی و لشگر 1 مکانیزه عراق، نیروهای حاضر در منطقه و اعزامیان از مناطق دیگر، کاملاً منهدم شدند و آثار و تبعات روحی عمیقی در دشمن بر جای گذاشت. تا جایی که درخواست صلح باز هم ارایه شد: «صدام حسین، امروز خواستار آتش بس و حل و فصل مناقشه با ایران، از راه‌های صلح‌آمیز که حقوق عادلانه تاریخی و قانونی را تضمین نماید، شد.» (خبرگزاری رویتر به نقل از خبرگزاری عراق، 7/1/1361)

* سخنان دلیرانه رئیس‌جمهور خطاب به غربی‌ها/ نتایج باورنکردنی عملیات فتح‌المبین

در همین حال تقلاها برای صلح بالا گرفت اما چون نشان دهنده‌ی حقانیت جمهوری اسلامی ایران نبود و تضمینی برای بازپس دادن سرزمین‌های اشغال شده نداشت، مسئولان ایران، از پذیرش آن سر باز زدند و از زبان محمدعلی رجایی، رییس جمهوری اسلامی ایران، با اطمینان و قوت قلب فراوان شنیده شد که: «ما سرنوشت جنگ را در میدان جنگ تعیین می‌کنیم».

پس از آن بود که عملاً تلاش‌های صلحی که با هدف تسلیم جمهوری اسلامی ایران طراحی می‌شد بی‌نتیجه ماند و این بار کشورهای عربی با همیاری و مساعدت آمریکا و دیگر کشورهای غربی با جلو بردن طرح‌های سیاسی به دنبال به انزوا کشاندن جمهوری اسلامی بودند. در این میان برخی کمک‌های نظامی این کشورها رنگ و بوی دیگری به خود گرفت. از جمله می‌توان به اعزام نیرو و سرباز از مصر و اردن به عراق برای جنگ علیه ایران اشاره کرد.

ایران اما، فارغ از تمام سیاسی‌بازی‌های منطقه و بین‌الملل، فکر آزادسازی دیگر مناطق اشغالی خود از جمله خرمشهر را داشت. در حقیقت با آزادسازی خرمشهر، توازن جنگ کاملاً به سود ایران می‌شد و دیگر هیچ شرط و شروطی از سوی سازمان‌های بین‌المللی به ایران ارایه نمی‌شد. با پایان یافتن سلسله عملیات‌های ثامن الائمه (ع)، طریق‌القدس و فتح‌المبین، این نتایج در میدان جنگ به دست آمده بود؛ انهدام بخش قابل توجهی از نیروی زمینی دشمن، آزادسازی بخش مهمی از مناطق اشغالی جنوب، آزادسازی نیروهای پدافندی خودی در مناطق اشغالی و افزایش توانایی طرح‌ریزی و عملیاتی ایران.

دستاورد این نتایج، طرح‌ریزی عملیاتی با وسعت بزرگ‌تر برای آزادسازی خرمشهر بود. با بیت‌المقدس که تنها 40 روز پس از فتح‌المبین آغاز شد و در آن، با چشم‌پوشی از تاکتیک‌های کلاسیک نظامی (به خاطر ایجاد پدافندهای پیش‌بینی شده‌ی ارتش عراق برای مهار تک‌های رزمندگان مسلمان) و ایجاد خلاقیت‌های عملیاتی، از جمله عبور از رودخانه‌ی کارون، نقطه‌ی عطفی در عملیات‌های نظامی متولد شد.

* آغاز عملیات غرورآفرین بیت‌المقدس

طراحی بیت‌المقدس، بلافاصله بعد از پایان عملیات فتح‌المبین و در تاریخ 10 فروردین سال 1361 آغاز شد. فرماندهان ارتش و سپاه در این روز مقرر کردند تا در مدت زمان 2 هفته، یگان‌های تحت امر به بازسازی بپردازند و مأموریت یافتند که با تک گسترده، خرمشهر و هویزه را آزاد و مرزهای بین‌المللی را تعیین کرده و از حمله‌ی مجدد ارتش عراق جلوگیری کنند.

با آغاز اردیبهشت ماه سال 1361، آخرین هماهنگی‌ها برای اجرای بیت‌المقدس انجام می‌شد. سربازان اسلام شوری وصف‌ناشدنی به خود گرفته بودند، تا رد چکمه‌ی هیچ بعثی‌ای روی خاک مقدس ایران باقی نماند. بامداد نهم اردیبهشت ماه، نیروهای سپاه اسلام (شامل بیش از 150 گردان از تیپ‌های سپاه و ارتش) که در مواضع تعیینی خود، آماده‌ی نبرد بودند، آیاتی از سوره‌ی مبارکه‌ی فتح و سپس رمز یا زهرا (س) یا مهدی (عج) را شنیدند و حمله به قلب دشمن بعثی آغاز شد. با گذشت 3 ساعت از آغاز عملیات، کلیه‌ی یگان‌های حاضر در عملیات، درگیری با دشمن را آغاز کرده بودند. دشمنی که در غافل‌گیری قرار داشت و جاده‌ی اهواز  خرمشهر را به سرعت در اختیار سپاه اسلام قرار داد. در روز اول عملیات مساحتی حدود 800 کیلومتر مربع در غرب کارون به تصرف نیروهای ایران درآمد.

با این حال، توان نظامی دشمن نیز که همه‌جانبه حمایت می‌شد، پیش‌روی برخی از یگان‌ها را با مختل مواجه کرد. در شب دوم عملیات مقرر شد؛ رخنه‌های موجود در عملیات پرشود و 5 روز پس از آغاز عملیات، تمام رخنه‌های منطقه‌ی عملیاتی شامل کیلومتر 68 تا کیلومتر 103 جاده‌ی اهواز ـ خرمشهر ترمیم شود و حالا زمان محاصره و آزادسازی خرمشهر بود. بنابراین مرحله‌ی دوم عملیات بیت‌المقدس در نیمه شب شانزدهمین روز از اردیبهشت 1361 آغاز شد که نتیجه‌ی مطلوب و دلخواه، رسیدن به مرزهای بین‌المللی بود.

به نحو احسن صرف شدن فعل خواستن در نیروهای اسلام سبب شد تا کمبودهای تجهیزاتی و مکانیزه‌ی جنگ آنها در قبال تجهیزات بی‌شمار عراقی‌ها، نکته‌ی منفی به شمار نیاید و سپاه اسلام به مرزهای بین‌المللی رسید و حتی شهر بصره را که از امکانات و استعدادهای دفاعی بی‌بهره بود را مقابل خود می‌دید. به همین دلیل دشمن برای اینکه بصره را حفظ کند، مجبور شد تا بخشی از استعدادهای نظامی و دفاعی خود را از خرمشهر و منطقه‌ی اشغال‌شده‌ی ایران خارج کند تا شاهد سقوط بخشی از خاک کشورش نباشد.

تک‌ها و پاتک‌های رد و بدل شده میان دو سپاه سرانجام به عقب‌نشینی عراق از بخشی از مناطق اشغالی منجر شد و در صبح 19 اردیبهشت منطقه‌ی بزرگی از مناطق اشغالی آزاد شد.

عملیات بیت‌المقدس تا پایان مرحله‌ی دوم خود، نتایج ارزشمندی به همراه داشت؛ رسیدن به مرزهای بین‌المللی و تشدید محاصره‌ی خرمشهر و خروج نسبی نیروهای عراقی از این شهر، آزادسازی جاده‌ی اهواز ـ خرمشهر و پادگان حمیدیه که حاصل آن آزادسازی حدود 5 هزار کیلومتر از مناطق اشغالی بود.

مرحله‌ی سوم بیت‌المقدس با هدف آزادسازی خرمشهر در ساعت ٢٢ نوزدهمین روز اردیبهشت آغاز شد؛ اما حضور پرحجم نیروهای دشمن در شلمچه و خستگی بیش از اندازه‌ی رزمندگان اسلام مانع از پیش‌روی ایرانی‌ها شد. این مرحله از عملیات تنها ٢ نتیجه در پی داشت:

1) انهدام بخشی از نیروهای دشمن

2) پی بردن به نحوه‌ی آرایش دشمن

* شکستن هیمنه دشمن در سوم خرداد 61

پس از این دوره، ترمیم و تجدید سازمان نیروهای سپاه و ارتش در دستور کار قرار گرفت. قرارگاه‌های فتح، فجر و نصر با مأموریت‌ها و وظایف مشخص شکل گرفتند و مرحله‌ی چهارم عملیات، در شامگاه 1 خرداد 1361 آغاز شد. ٢ خرداد، حلقه‌ی نبرد و محاصره تنگ و تنگ‌تر شد و در روز 3 خرداد، نیروهای عراقی که خود را مقابل ایمان و اراده‌ی سپاه اسلام مستأصل می‌دیدند، اقدام به تسلیم شدن کردند.

در حقیقت، سپاه اسلام از ساعت 13 روز سوم خرداد وارد شهر شد و پاکسازی را از همان زمان آغاز کرد تا اینکه در غروب سوم خرداد، خبر آزادسازی خرمشهر در سراسر گیتی و سرزمین ایران اسلامی پیچید و قلب امت و امام امت (ره) شاد شد. سوم خرداد، پایانی بر 575 روز اشغال خرمشهر توسط رژیم بعث عراق بود.

فتح خرمشهر که پیروزی نظام جمهوری اسلامی بر عراق و حامیان مستکبر و مرتجع‌اش، همچون آمریکا و شوروی، اروپای غربی و شرقی و کشورهای عرب منطقه بود. ضربه‌ی مهلکی هم بر پیکره‌ی از هم پاشیده‌ی ارتش بعث محسوب می‌شد. در واقع لشکرها و تیپ‌های عراق از 20 تا 80 درصد منهدم شدند و تعداد عراقی‌های بی‌شماری به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند.

با آزادسازی خرمشهر و ظهور این اندیشه که جمهوری اسلامی توانسته است، خطری بزرگ برای غرب و هم‌پیمانانش در منطقه باشد، برخی از کشورها را بر آن داشت تا باز هم پیشنهاد صلح و آتش‌بس را ارایه کنند. تا پیش از روند آزادسازی مناطق اشغالی، آتش‌بس مقدم بر عقب‌نشینی بود که مورد موافقت ایران قرار نمی‌گرفت بعد از آزادسازی خرمشهر، هرچند تلاش‌ها برای صلح میان ایران و عراق کمتر شده بود، اما هیچ‌گاه شرط ایران مبنی بر متخاصم جلوه دادن عراق پذیرفته نمی‌شد و به همین دلیل نیز، ایران نیز حاضر به گرفتن پیشنهاد صلح نبود.

* ماجرای حمله رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان/ آغاز عملیات رمضان

در این برهه، ایران باید نسبت به حمله‌ی ارتش رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان و اشغال آن واکنش نشان می داد. مسأله‌ی دیگر، نفوذ در خاک عراق برای جبران اشغال بخشی از سرزمین خود به دست ارتش عراق بود. اسراییل، برای در اختیار گرفتن سرنوشت شیعیان جنوب لبنان و فلسطینی‌هایی که در اردوگاه‌های این مناطق تبعید خود را می‌گذراندند و جلوگیری از نفوذ اندیشه‌ی انقلاب اسلامی، اقدام به حمله به جنوب لبنان کرده بود، جمهوری اسلامی نمی‌توانست نسبت به این حمله، بی‌تفاوت باشد، از سویی دیگر درگیر جنگ با عراق بود و همچنین باید شعار مبارزه با امپریالیسم به رهبری آمریکا را جامه‌ی عمل می‌پوشانید.

در همین ایام، استراتژی مهم حضرت امام (ره) بیان شد: «راه قدس، از کربلا می‌گذرد.» در بُعد دیگر، فرمایشی کردن جنگ با اتخاذ سیاست «نه جنگ و نه صلح» از سوی عراق و نادیده گرفتن حقوق ایران از سوی کشورهایی که داعیه‌ی حمایت از بلاد اسلامی را داشتند، رزمندگان اسلام را تشنه‌ی حضور در خاک عراق کرد تا به فرمایش امام (ره) رنگ حقیقت ببخشد. بر همین اساس عملیات رمضان طراحی و در 5 مرحله از 23 تیرماه تا 7 شهریور سال 1361 اجرا شد.

در مرحله‌ی اول عملیات رمضان که نیروهای ایران تا حدی به بصره نزدیک شده بودند که چراغ‌های شهر به وضوح دیده می‌شد، 85 دستگاه تانک و نفربر و 12 قبضه توپ عراق منهدم شد. 71 دستگاه تانک و نفربر به غنیمت ایران درآمد. 2 هزار و 700 تن از عناصر دشمن کشته و زخمی شدند و 850 تن از سربازان ارتش بعث، به اسارت ارتش و سپاه ایران درآمدند.

در مرحله‌ی دوم عملیات نیز تلفات نسبتاً سنگینی به دشمن وارد آمد، اما به دلیل ایجاد میدان مین در حد فاصل ورودی‌های اصلی به بصره، امکان نزدیک شدن به این شهر برای رزمندگان اسلام میسر نبود. در مرحله‌ی سوم عملیات رمضان نیز، انهدام تجهیزات مکانیزه‌ی ارتش بعث عراق، برای جلوگیری از پاتکی که احتمال آن می‌رفت، در دستور کار قرار گرفت که با موفقیت‌های بی‌شماری همراه بود.

مرحله‌ی چهارم عملیات به دلیل موانع و استحکامات نظامی دشمن، با توفیق خاصی همراه نبود؛ اما در مرحله‌ی پنجم عملیات بود که تنها در 48 ساعت، ضربات سختی به دشمن وارد ساخت و عملیات تا آستانه‌ی تثبیت پیش می‌رفت که ادامه‌ی حضور نیروها به مصلحت دیده نشد. با این نفوذ به عمق خاک عراق که خط مقدم نبرد غرب و استکبار با ایران به شمار می‌رفت، یک پیروزی بزرگ برای انقلاب اسلامی بود که مقابله با استکبار و دفاع از مستضعف را سرلوحه‌ی امور خود قرار داده بود.

انجام عملیات رمضان و عملیات‌های محدود دیگری مانند مسلم بن عقیل، اهداف خاص و نتیجه‌بخشی را در پی داشتند. ایجاد خستگی و فرسایش در جبهه‌های دشمن، ندادن فرصت برای بازسازی، تلفات نیروهای دشمن و ... از جمله‌ی این نتایج است. عملیات مسلم بن عقیل نیز با این اهداف در منطقه‌ی عملیاتی سومار و ارتفاعات مشرف بر شهر مندلی عراق انجام شد. این ارتفاعات، به منزله‌ی مانع و سدی نفوذناپذیر برای دسترسی و تصرف خاک عراق بود.

عملیات مسلم بن عقیل، بامداد 9 مهرماه سال 61 با رمز «یا ابوالفضل العباس (س)» آغاز شد. تنها دقایقی بعد، رزمندگان اسلام از میادین مین و موانعی چون سیم‌های خاردار گذر و ارتفاعات گیسکه و کله شوان را فتح کردند. پس از آن به ترتیب ارتفاعات واروالین، بخشی از تنگه‌ی مشرف به شهر مندلی و ارتفاعات مثلثی را به تصرف خود درآوردند.

در این عملیات، بیش از 150 کیلومتر مربع از خاک جمهوری اسلامی در منطقه‌ی مرزی با عراق آزاد شد که طی آن تلفات بسیاری به نیروها و تجهیزات عراقی وارد آمد.

پس از این عملیات محدود و نتایج درخشان آن برای جمهوری اسلامی ایران، نگاه فرماندهان ایران معطوف به ارتفاعات جنوب شرق دهلران و غرب عین خوش شد که متعلق به ایران و در دست‌های عراقی‌ها بود.

* توکل بر خدا و گرفتن حلقوم دشمن

عملیات محرم نیز، چند مرحله‌ای و یا زینب (س)، واژه‌ی آغازین مرحله‌ی اول این عملیات در صبح روز 10 آبان 1361 بود. ٢٢ ساعت پس از شروع حمله، بیشتر یگان‌های مأمور، توانستند اهداف خود را محقق سازند. در این مرحله از عملیات، حدود 550 کیلومتر مربع از خاک کشور اسلامی‌مان آزاد شد و تعدادی از راه‌های مواصلاتی از جمله جاده‌ی عین‌خوش ـ دهلران از دید دشمن خارج شد و همان روز، یعنی 11 آبان ماه هنگامی که شب از نیمه گذشته بود، مرحله‌ی دوم عملیات آغاز شد تا ضمن تکمیل کردن اقدامات صورت گرفته در مرحله‌ی اول عملیات، رخنه‌های موجود میان یگان‌های حاضر در عملیات ترمیم شده و بیش از 150 کیلومتر دیگر از اراضی کشور به دست رزمندگان اسلام افتاد. در این مرحله از عملیات بود که دشمن بعثی در منطقه‌ی عملیاتی محرم به محاصره‌ی کامل نیروهای اسلامی درآمد.

15 آبان ماه، آغاز مرحله‌ی سوم عملیات محرم بود که هرچند ضرباتی به دشمن وارد آمد؛ اما به دلیل مقاومت ارتش عراق، بدون پاکسازی منطقه، این مرحله از عملیات پایان پذیرفت. با این حال حدود 300 کیلومتر مربع از خاک عراق به دست رزمندگان اسلام افتاد و در آن 14 تیپ ارتش عراق بین 50 تا 100 درصد منهدم شدند. این سلسله عملیات‌ها که سبب شده بود تا حزب بعث و حامیان غربی و شرقی و عربی آن مستأصل شوند، توازن قدرت در منطقه را به سود ایرانیان چرخانده بود. حالا ایران در این جنگ تحمیلی، یک کشور و سپاه مدافع نبود و معادلات جنگ را به نفع خود تغییر می‌داد.

با پایان یافتن عملیات محرم، فرماندهان ارشد نظامی دانستند که دسترسی به شهر العماره در عراق امکان‌پذیر است و با تصرف محیط مثلثی بین فکه، چزابه و غزیله، توازن نیرو، بیش از پیش به سود ایران خواهد بود. بنابراین سلسله عملیات‌های والفجر طراحی شد که نخستین آنها والفجر مقدماتی بود. این عملیات با هدف تصرف پل غزیله و سپس تصرف شهر العماره (در صورت امکان) شامگاه 18 بهمن ماه سال 1361 و در ایام جشن و سرور چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی آغاز شد.

نتایج حاصل در شب عملیات، پاکسازی محیط وسیعی از میادین مین و شکستن خطوط دفاعی دشمن بود؛ اما وجود کانال‌های متعددی که دشمن طی چند ماه آنها را حفر کرده بود و از سوی دیگر، پایان یافتن شب، طبیعی بود که پاکسازی کامل انجام نپذیرد و اهداف به صورت کامل انجام نگیرد. مرحله‌ی دوم والفجر مقدماتی نیز به دلیل هوشیاری دشمن نتوانست اهداف کامل را به ارمغان بیاورد. با این حال استفاده از تجربیات والفجر مقدماتی، طرح‌ریزی و اجرای والفجر 1 را شامل شد تا از ارتفاعات حمرین تا فکه صورت گیرد. هدف والفجر 1 حمله به کوه‌های حمرین و تکمیل تصرف آن و دستیابی به کوه فوقی بود که در صورت تحقق، دشمن در دشت قرار می‌گرفت و امکان پیش‌روی برای سپاه اسلام میسر می‌شد.

نیمه شب 21 بهمن سال 1361، دو ساعت پس از آنکه مردم انقلابی بر فراز بام‌ها، شعار الله اکبر سر دادند، از ستاد مشترک فرماندهی، با استعانت از خدای متعال نام رمز اعلام شد تا رزمندگان اسلام حمله‌ی خود را به مواضع دشمن بعثی آغاز کنند. نیروهای ایران اسلامی شامل ٨ لشگر از سپاه پاسداران و ٢ لشگر به همراه 3 تیپ و 1 گردان از نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی بود.

بیش از یک ساعت از آغاز عملیات نگذشته بود که یگان‌های عامل با نیروهای دشمن برخورد کرده و نبرد آغاز شد. نیروها در دو جناح چپ و راست به جلو می‌رفتند و این پیش‌روی تا نزدیک طلوع خورشید ادامه داشت و چون محور وسط پاکسازی نشده بود و خطر تهدید جناحین بالقوه بود، دستور توقف پیش‌روی داده شد. مناطقی حساس و استراتژیک در این منطقه‌ی عملیاتی نصیب رزمندگان اسلام شد و در طول روز دشمن با استفاده از مناطق استراتژیک دیگری مانند ارتفاع 165 که در اختیار داشت، پاتک‌های خود را با حجم سنگین آتش انجام می‌داد. در شب دوم عملیات اما، این ارتفاع هم به تصرف نیروهای ایرانی درآمد ولی باتوجه به حجم سنگین پاتک عراق، در کنار حملات گسترده‌ی ارتش اسلام، ارتفاع 165، طی یک روز، ٢ بار میان دو لشگر دست به دست شد. روز سوم عملیات هم به پاتک دشمن از ارتفاع 165 و با پشتیبانی هلی‌کوپترهای ارتش بعثی و دفاع جانانه‌ی نیروهای ایرانی سپری شد و در روزهای چهارم و پنجم و ششم جنگ با شدت بسیاری که گاه به جنگ‌های تن به تن می‌رسید، ادامه یافت تا اینکه از شدت درگیری‌ها کاسته شد و با استقرار نیروهای ایرانی در مواضع مناسب، عملیات پایان یافت. در این عملیات که با رشادت‌های بی‌شمار ایثارگران و رزمندگان همراه بود تلفات سنگینی به ارتش بعث عراق وارد شد. کشته و مجروح شدن 850 نفر، اسارت 350 نفر، انهدام 98 دستگاه تانک، انهدام 5 فروند هلی‌کوپتر و انهدام 3 واحد 550 نفری جیش‌الشعبی (نیروهای مردمی)، 3 گردان کماندویی، 13 تیپ پیاده مکانیزه و 4 گردان مکانیزه، از جمله‌ی این تلفات بود که نشان‌گر قدرت بی‌بدیل رزمندگان اسلام در جبهه‌های حق علیه باطل بود.

عملیات‌های فتح‌المبین، بیت‌المقدس، مسلم بن عقیل، محرم، والفجر مقدماتی و والفجر 1، تحرکات و حملات ارتش اسلام در جبهه‌های جنوب بود تا ضمن آزادسازی مناطق اشغالی، بتوان به عمق خاک عراق نفوذ کرد که تقریباً تمامی اهداف محقق و ایران از حالت انفعالی و مدافع به نیروی تعیین‌کننده‌ی سرنوشت جنگ تبدیل شد.

این‌ها تمامی فعالیت‌های فرماندهان، رزمندگان، ایثارگران و بسیجیان وفادار به انقلاب اسلامی در سال 1361 بود تا به دفاع تمام قد از کیان نظام اسلامی بپردازند و تحت لوای ولایت امر، شادی و امنیت را برای جامعه‌ی اسلامی به ارمغان بیاورند. همین فعالیت‌ها بود که سبب شد تا امام امت، در دیدارهای متعدد با رزمندگان، به قدردانی از ایثارگری‌ها، فداکاری‌ها و جانبازی‌های سربازان امام زمان (عج) بپردازد.

انتهای پیام/