بنیانگذار صهیونیزم فیلمهای آخرالزمانی هالیوود را بنا نهاد/ ظرفیت‌های چهارگانه عاشورا برای تمدن نوین اسلامی در رسانه و هنر
یهودیت برای زمینه‌سازی اشغال فلسطین از سینما و هالیوود برای ایجاد انگیزه استفاده کرد. اما ما از ظرفیت عاشورای امام حسین (ع) در زمینه انگیزشی در سینما استفاده نکرده‌ایم و اساساً به این رهیافت‌ها اشاره نمی‌کنیم.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، عاشورا و فرهنگ مقاومت ظرفیت و قدرت شگرفی در ایجاد گفتمان و اندیشه‌های نوینی دارد که به‌واسطه آن زمینه‌های تمدن اسلامی را می‌توان ایجاد کرد. زیرا عاشورا کانون و مرجع تمامی ارزش‌های الهی، انسانی و اخلاقی است که با اتکا به آن مسیر دشوار رسیدن به تمدن نوین اسلامی کوتاه‌تر و سریع‌تر می‌شود.
سینما و هنر نیز جدای از آن که خود از مظاهر تمدن است، ابزار و درگاه بزرگ و شگرفی برای انتقال مفاهیم و پیام‌های مهم و حیاتی بشریت است. بنابراین ظرفیت سینما برای بازنمایی و انتقال پیام‌ها و مفاهیم مهمی که می‌تواند جامعه را به سمت این تمدن رهنمون کند، از بهترین و سریع‌ترین شیوه‌های انتقال و ایجاد گفتمان است.
در این خصوص حجت‌الاسلام محسن عرفان، نویسنده کتاب رسانه و مهدویت دیدگاه خود را به تفصیل با ما در میان گذاشت.
عرفان در ابتدای صحبت خود با اشاره به ظرفیت بزرگ و عمیق عاشورا و قیام امام حسین (ع) بیان کرد: درباره ظرفیت‌های رسانه‌ای و سینمایی عاشورا از نظر تمدنی و در راستای تمدن نوین اسلامی، می‌توان به نقش برون‌دادهای برآمده از عاشورای امام حسین اشاره کرد. یکی از مهم‌ترین مباحث این حوزه، نقش عاشورا و فرهنگ امام حسین (ع) در بازآفرینی قدرت نرم رسانه‌ای است. قدرت نرم رسانه‌ای به اذهان عمومی در تمام حوزه‌های اجتماعی جهت می‌دهد. قدرت رسانه‌ای نرم برآمده از عاشورا نیز، می‌تواند تولید و توزیع ارزش‌های خاص و جذاب و بنیان‌های ارزشی را در جامعه نهادینه کند. تغییری که از قدرت نرم رسانه‌ای برآمده از عاشورای امام حسین به‌وجود می‌آید، می‌تواند از طریق زیرساخت‌های ارزشی و شبکه‌های تولید و توزیع هنجار، جامعه را به سمت هدف متعالی سوق دهد. قدرت نرم برآمده از عاشورا توانایی شکل دادن به ترجیهات و اولویت‌های جامعه و سیاست‌های مهم را دارد.
وی ادامه داد: نرم‌افزارگرایی گفتمان تازه را شکل می‌دهد که جنس و منابع قدرت و ابزراها و اعمال آن را مورد بازخوانی و بازتولید قرار می‌دهد. متأسفانه باید اعتراف کنیم که عاشورا به مثابه قدرت کامل رسانه‌ای کمتر مورد توجه بوده است. بررسی عاشورا نشان می‌دهد که ظرفیت عظیمی از نظر رسانه‌ای در آن وجود دارد. عاشورا با ارائه نمایی از آینده در حال وقوع، تأثیرگذاری بر افکار و و درک خطرات تهدید کننده جامعه اسلامی، ظرفیت فراوانی برای آینده‌شناسی در جامعه اسلامی دارد. باید اعتراف کرد که سوگ‌مندانه ظرفیت رسانه‌ای در این عرصه مورد اجماع رسانه‌ای نبوده است و هنوز در عرصه بین‌المللی فیلم سینمایی در این عرصه تولید نشده است و دنیا امام حسین علیه‌السلام را صرفاً با آیین‌ها و عزاداری می‌شناسد. در این زمینه باید اشاره کرد در فرانسه دختری به «ژاندارک» به مثابه الگو و نماد استقامت و مقاومت شناخته می‌شود و جامعه فرهنگی فرانسه برای معرفی ژاندارک به دنیا در کنار انبوه سرودها، شعرها چندین فیلم سینمایی جهانی ساخته‌اند.
این نویسنده با اشاره به فیلم رستاخیز به عنوان فیلم جدید و مهم مرتبط با امام حسین (ع) بیان کرد که در ایران اسلامی ما کماکان فیلم «رستاخیز» را به کارگردانی احمدرضا درویش داریم که قابلیت پخش جهانی در جهان دارد که نام انگلیسی آن HUSSEIN WHO SAIED NO است اما متأسفانه در گیرودار مشکلات اداری و دعواهای بین تهیه‌کننده و نظارت ارشاد است. الان قریب یک دهه است که از ساخت آن می‌گذرد که اکران عمومی نشده است. بشدت مطالبه حسین باوران و یاوران، حضور متمدنانه افسران رسانه در عرصه ساخت محتواهای رسانه در عرصه عاشورا است. پس قدرت نرم برآمده از عاشورا از ظرفیت‌های عاشورایی در این زمینه است.
عرفان دومین ظرفیت رسانه‌ای عاشورا را اینگونه توضیح داد: دومین ظرفیت عاشورا در عرصه رسانه به نمادسازی مشترکی که در عاشورا وجود دارد برمی‌گردد. به عبارتی خطبه‌های امام حسین، نامه‌ها و کنش رفتاری ایشان در عاشورا با زبان جهانی ارائه شده است. به این معنا که مسیحی، یهودی، بودایی و مسلمان با پیام برآمده از عاشورای امام ارتباط برقرار می‌کنند. ظلم‌ستیزی و درس عزت، مهم‌ترین پیامد عاشورا است. در تاریخ، مسیحیان و زرتشتیان با عاشورا و امام حسین (ع) پیوند برقرار کردند تا جایی که «آنتوان بارا» کشیش عرب مسیحی کتابی دارد درباره امام حسین (ع) که در آن می‌گوید که اگر عاشورا در مسیحیت بود ما مسیحیان تمام دنیا را با آن به سمت مسیح می‌کشاندیم. یا شاعر عرب لبنانی می‌گوید: انا مسیحی ابکانی الحسین؛ من مسیحی هستم و برای حسین (ع) گریه می‌کنم. این ظرفیت عاشورا در عرصه تولید نمادهای مشترک جهانی است. عاشورا منحصر به یک مذهب و قومیت و جغرافیای خاص نیست. اربعین نشان می‌دهد که قدرت رسانه‌ای امام از طریق نماد مشترک، توسط انواع اقوام و ادیان از قبیل ایرانی، عراقی، لبنانی، مسیحی، انگلیسی، و بودایی در کنار هم درک می‌شود. اگر نمادها را منبع وجود و فرهنگ و عاملی برای معنابخشی برای زندگی دینی تلقی کنیم، ظرفیت کلان عاشورا را در عرصه نمادهای ارزشی مشترک بین ادیان درک کردیم. عاشورای امام حسین (ع) با اشتراک گذاشتن ارزش‌ها و نمادهای متعالی، احساسات ملی و بین‌المللی درباره نمادهای ارزشی را تقویت می‌کند و جوامع اسلامی را به سمت و سوی فرهنگ و احیای فرهنگی سوق می‌دهد. پس دومین ظرفیت، نمادسازی رسانه‌ای در عرصه دینی است که همه می‌توانند با آن پیوند برقرار کنند.
وی بیان کرد: سومین ظرفیت رسانه‌ای قیام امام حسین(ع) که مورد غفلت است، ایجاد انگیزش متعالی است. برخی از سینماپژوهان تصریح دارند که سینما در ایجاد انگیزه در جامعه بسیار کارآمد است. این موضوع مورد اعتراف سینماگران است. عاشورا نیز با ایجاد انگیزش متعالی در بین جوامع دستور کار مشترک تمدنی را خلق می‌کند و انگیزه ایجاد می‌کند آنچه که محرک جوامع به سمت رفتاری خاص است همان نیازی است که در او وجود دارد. نیاز به تعالی نیز در انسان وجود دارد. در حقیقت رفتار انسان را واجد دو نیرو و مسیر می‌دانیم. ظرفیت عاشورا در تقویت نیروزایی در جوامع است. عاشورای اباعبدالله (ع) عامل نیرودهنده، هدایت کننده و حرکت دهنده در عالم است.
در ادامه این پژوهشگر فرهنگ و دین با بیان اینکه انگیزش‌ها در میان مردم آنان را به سمت پیشرفت می‌کشاند و سینما در ایجاد این انگیزش نقش مهمی دارد گفت: انگیزش‌ها یا مادی است و یا معنوی و یا تلفیقی از این دو. عالی‌ترین سطح انگیزش معنوی و الهی است که بیشترین تأثیرگذاری را انگیزه‌های معنوی دارد. بعد از اینکه هرسل بنیانگذار صهیونیسم، به این اشاره کرد که اشغال فلسطین زمینه‌ساز ظهور مسیح است، سینمای هالیوود به خدمت تببین تفکر مسیحی-صهیونیستی درآمد و فیلمهای آخرالزمانی فراوانی در این عرصه برای ارتقای قدرت انگیزشی یهودیان برای مهاجرت به فلسطین ساخته شد. تولید فیلم‌ها در واقع با تبیین و توصیف بسط ارزش‌های یهودی در دنیا برای ارتقای یهودیان بود. برای نمونه یکی از فیلمهای بزرگ تاریخ سینمای دنیا 10 فرمان است که چندین سال بعد از اشغال فلسطین ساخته شد که در عرصه سینما دنیا را تکان داد. از ظرفیت عاشورای امام حسین (ع) در زمینه انگیزشی در سینما استفاده نکرده‌ایم و اساساً به این رهیافت‌ها اشاره نمی‌کنیم. بنابراین سومین ظرفیت هم خلق انگیزش متعالی در جوامع است.
هرسل پایه‌گذار صهیونیسم
نویسنده کتاب «نیازسنجی مهدویت پژوهی» درباره ظرفیت چهارم عاشورا بیان کرد: اما چهارمین ظرفیت عبارت است از هم‌افزآییی فرهنگی عاشورا. منظور ما از همافزایی فرهنگی به این معنا است که ارزش‌های برآمده از عاشورا، این امکان و توانایی‌ها را دارد که خودش را به مثابه شاکله اصلی فرهنگی قرار دهد. البته این سخن به این معنا نیست که عاشورا خرده فرهنگ‌ها را مغلوب و مقهور کند. در عزاداری‌ها می‌بینید که اقوام و ملل و گوناگون با حفظ ارزش‌های ملی و قومی و نژادی ارادت خود را به امام نشان می‌دهند. این ظرفیت در عاشورا سبب می‌شود که ما مبتلا به آسیب فرهنگی نشویم. ببینید، بزرگ‌ترین خطری که جوامع ما را تهدید می‌کند، استیلای فرهنگی است. البته در جامعه ما در روزگار کنونی اگرچه غربی‌ها شعار جهانی‌سازی را می‌گویند، اما در واقع این غربی کردن است. همافزایی فرهنگی ابزاری قدرت‌مند برای بررسی تنوع فرهنگی است.
عرفان اضافه کرد: جوامع اسلامی و ایران عزیز ما مبتلای به تنوعات فرهنگی است. اقوام و ملل زیادی در مناطق جغرافیایی زندگی می‌کنند، ما در کشورمان مبتلا به تنوعات فرهنگی هستیم، ارزش‌های عاشورایی قدرت همافزایی فرهنگی را دارد. در عاشورای امام حسین متغیرهای تنفرانگیز نژادی و قومیتی وجود ندارد. این قدرت عاشورا را در عرصه همافزایی فرهنگی نشان می‌دهد. رفتار مشترکی باورمندان حسین دارند، این رفتار مشترک در حقیقت ارائه دهنده منطق مواجهه با تفاوت‌های فرهنگی است. این هم ظرفیت دیگر کلان و بی‌نظیر عاشورای امام حسین در عرصه رسانه‌ای است.
وی در پایان درباره نقشی که سینماگران و فعالین رسانه در این زمینه دارند بیان کرد: نقشی که سینماگران ما و افسران رسانه‌ای ما در ترویج فرهنگ عاشورا دارند سه تا است. نقش حامی که حمایتگری است که معتقدم کفایت نمی‌کند، نقش تسهیل‌گری که باز هم این نقش کفایت نمی‌کند. الان هم مدیران رسانه‌ای و فرهنگی ما تسیهل‌گری و حمایتگری را دارند. اما راز تمدن نوین اسلامی در نقش مهندسی است. به عبارت دیگر، مهندسی یعنی معماری؛ یعنی اندیشمندان رسانه و فعالان باید در صدد مهندسی فرهنگ عاشورا در رسانه باشند و نه صرفاً تسهیل‌گری. اگر به مهندسی بخواهیم برسیم مانند آنچه که هالیوود رسیده است، باید رویکرد ما تنها حمایتی و نظارتی نباشد. علاوه بر این باید رویکرد ما نسبت به فرهنگ عاشورا خادمانه و در سه سطح، سیاست‌گذاری، پشتیابنی و برنامه‌ریزی و در آخر اقدام، عمل و اجرا برای نقش مهندسی باشد. ما در این سه سطح ما با کاستی‌های فراوان روبرو هستیم.
انتهای پیام/
