آواز سرکویری پایه موسیقی کومش است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، استاد روح الله کلامی در ارتباط تلفنی با برنامه "اینجا چراغی روشن است" کومش را از سرزمین‌های باستانی و جزئی از ایالات چهارده‌گانه هخامنشیان دانست که طی تاریخ دستخوش جنگ‌ها و اتفاقات زیادی شده است. پس از ورود اعراب به این سرزمین، نام آن به «قومس» تغییر یافت و در این میان ما به موسیقی «کومش» نظر می‌افکنیم.

وی از تاثیر پذیریِ شدید موسیقی کومش از خراسان، ترکمن‌ها، مازنی‌ها و حاشیه جنوبی مثل طائفه شاه چراغی سخن گفت و افزود: کومش طی هزاره‌ها، شاه‌راه اصلی داد و ستد فرهنگی و تجاری بوده است که از شرق تا غرب و شمال به سمت جنوب ایران کشیده می‌شد. ذیل این کریدور فرهنگی باید مسیر راه ابریشم را در نظر گرفت و طولانی‌ترین بخشِ این مسیر نیز در استان سمنان –کومش- قرار گرفته بود.

کلامی که به استفاده از واژه «کومش» به جای سمنان تعصبی ایرانی دارد، ادامه داد: موسیقی اقوام در این خطه ریشه‌های فرهنگی دارد و بایستی نگاهی باستان‌شناسانه و تاریخی و فرهنگی را در آن در نظر گرفت.

وی افزود: شاه‌راه عشایری در این ناحیه شمالی-جنوبی و غربی-شرقی است که اصلی‌ترین بن مایه‌ی موسیقی «کومش» را شکل داده؛ مسئله دیگر ناظر بر کلکسیون و صندوقچه‌ای پر تنوع در کنار این وجهِ موسیقیایی است. به گونه‌ای که هر جا گویشی مستقل وجود دارد، استقلال نسبی موسیقیایی شکل گرفته است که در منطقه «کومش» با وجودِ ورودِ قوم‌های مختلف، ویژگی‌های فرهنگی متنوعی جای گرفته که در فرهنگِ اصلی حل نشده است.

این پژوهشگر موسیقی اقوام، موسیقی خطه سمنان یا همان کومش را مجموعه‌ای از این خرده فرهنگ‌های متنوع تعریف کرد و گفت: موسیقیِ اهلِ حق کرمانشاه یا ترکمن‌ها شناسنامه‌ای مستقل دارد ولی موسیقی کومش مجموعه‌ای از تنوع را در بر می‌گیرد و با توجه به اشتراکاتِ فرهنگی و زبانی، سه محدوده موسیقیایی برای آن پیشنهاد شده است.

کلامی در بخشی دیگر از سخنان خود در رادیو گفت‌وگو تاکید کرد: آوازی در منطقه کومش وجود دارد که شناسنامه یا نماینده این خطه از ایران بزرگ است و پایه و فندانسیونِ تمام رپرتوارهای موسیقیاییِ کومشی است که همانا، «آواز سرکویری» ا ست.

وی در این‌باره توضیح داد: آواز سرکویری با آواز سرحدی خراسان مقایسه می‌شود و در مازندران نیز نام «امیری» را به خود گرفته است. یعنی هر قومی که وارد سرزمین کومش شده است، آوازِ مُدال –فواصل و لحن اجرا- را به صورت سینه به سینه در قالب فرهنگ قومی اجرا کرده است.

کلامی در رادیو گفت‌وگو  ادامه داد: سرکویری‌هایی که در جنوب دامغان اجرا می‌شود، برآمده از طایفه شاه چراغی شیراز خوانش و با نام سرکویری «دامغان» شناخته می‌شود و اگر در سنگسر که عشایر کومش را در بر گرفته اجرا شود، نامِ مخصوصِ دیگری به خود می‌گیرد.

انتهای پیام/