مستندی در دلِ راهروهای بیمارستان/ وقتی آقای کارگردان، "وارث" را به شهید آوینی تقدیم کرد

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مینا مقرب صمدی بیش از 4 دهه از سال‌‌های دفاع از مرزهای کشور در خاکریزهای جبهه گذشته، نیاز زمانه در آن روزها نبرد برای حفظ خاکِ کشور بود و حالا دو سالی می‌شود که مبارزه به راهروهای بیمارستان‌ها کشیده شده، این‌بار برای دفاع و حفظ جان و سلامتی مردم در برابر ویروسی به نام کرونا. تلاش‌های شبانه‌روزی انسان‌های بزرگی تحت عنوان کلیِ کادر درمان که البته در این راه جان‌های عزیزی هم فدا شده و همچنان این جهاد ادامه دارد.

مجموعه «وارث» در 10 قسمت روایتی موازی از سال‌های دفاع مقدس و روزهای مبارزه با کرونا را پیش می‌برد. در روایتِ سال‌های جنگ از نگاه هنرمندانه سید شهیدان اهل قلم حاج مرتضی آوینی بهره برده و در سنگر مدافعان سلامت نقبی می‌زند به بیمارستان‌ها و قصه‌ آدم‌های ایثارگر این روزها. برای آشنایی بیشتر با این مستند پای صحبت‌های سعید چاری کارگردان این مجموعه نشستیم.

او از شکل‌گیری ایده این مستند و دشواری‌های ساخت چنین تولیداتی در اوج پیک‌های مختلف کرونا گفت و رضا ابراهیمی مدیر گروه دانش و اقتصاد نیز در باب حال و هوای این مستند و چگونگی ساخته شدنش صحبت می‌کند. مجموعه «وارث» کاری است از گروه دانش و اقتصاد شبکه دو به تهیه‌کنندگی سیاوش چاوشی  و کارگردانی سعید چاری که در راستای قدردانی از زحمات مدافعان سلامت در کشور تهیه و تولید شده است.

خرده روایت‌های خط مقدم مبارزه با کرونا در «وارث»

رضا ابراهیمی مدیر گروه دانش و اقتصاد شبکه دو درباره مستند «وارث» توضیح داد: مدافعان سلامت از جمله اقشاری هستند که پس از شیوع ویروس کرونا در کشورمان بیشترین آسیب را دیده و در عین حال بیشترین فداکاری و از جان گذشتگی را نیز داشته‌اند. بر هیچ‌کس پوشیده نیست که خط مقدم مبارزه با این بیماری فراگیر، کادرِ درمان حاضر در مراکز بهداشتی‌اند.

ابراهیمی بیان کرد: کسانی که با علم به این مسأله که انتهای این مسیر می‌تواند به کجا ختم شود اما باز هم جان‌شان را کف دست می‌گذارند، شجاعانه ایستادگی می‌کنند و برای نجات جان هموطنانشان از پای نمی‌نشیند کمتر از رزمندگان خط مقدم جبهه ندارند. زبان جامعه ما قاصر و الکن از قدردانی این عزیزان است.

این مدیر گروه در ادامه به توضیح مستند «وارث» پرداخت و گفت: در برنامه «وارث» بر آن شدیم تا گوشه‌ای از این دریای فداکاری و جانفشانی‌های مدافعان سلامت را به تصویر بکشیم. مستندهای مختلفی طی این مدت از شبکه‌های مختلف سیما پخش شد که هر کدام تاثیر خودش را دارد و با زبان خود صحبت می‌کند. از آنجا که در اواخر سال گذشته مقام معظم رهبری فرمودند کاری که مدافعان سلامت انجام می‌دهند همانند رزمندگانی است که در صف مقدم جبهه برای دفاع از کشورشان انجام دادند، تصمیم گرفتیم مجموعه مستندی به نام «وارث» تدارک ببینیم که از زبان و ادبیات جدیدتری بهره می‌برد.

وی افزود: در سال‌های دفاع مقدس و بعد از آن برنامه‌ای داشتیم که با تلاش سید اهل قلم شهید سید مرتضی آوینی تهیه شده بود به نام «روایت فتح» که روایتی متفاوت بود از صحنه‌های مختلف دفاع مقدس و جانفشانی رزمندگان کشورمان در مقابل دشمن. این برنامه چند ویژگی داشت از جمله اینکه روایتی کاملا مستند با زبانی روان و ساده بود با ادبیاتی فاخر که لحظه‌های مختلف نبرد را به تصویر می‌کشید.

روایت فتحی از مدافعان سلامت

ابراهیمی ادامه داد: ما این ویژگی‌ها را به مستند «وارث» تعمیم دادیم. به این معنی که مستند «وارث» همان مستند «روایت فتح» است که در آن نبرد در کانال ها و جبهه‌های جنگی در مقابل گلوله‌های پیدا و ناپیدای دشمن رخ می‌دهد و داستان «وارث» در راهروهای بیمارستان و در مقابل ویروس ناپیدای کرونا اتفاق می‌افتد.

وی با اشاره به اینکه روایتی موازی از «روایت فتح» و «روایت مدافعان سلامت» را در «وارث» شاهدیم، بیان کرد: ابتدا با گوشه‌هایی از جانفشانی رزمندگان شروع می‌کنیم و در ادامه به صورت موازی با فداکاری‌های مدافعان سلامت و کسانی که جان‌شان را در این مسیر از دست دادند، پیش می‌رویم.

مدیر گروه دانش و اقتصاد شبکه دو توضیح داد: «روایت فتح» را بسیاری دیده‌اند و برای‌شان حسی نوستالژیک دارد اما کسانی که در سنین کمتری‌اند شاید حس و حال پخش شدن «روایت فتح» در آن زمان را نتوانند تصور کنند. ما در وارث روایت فتحی داریم از مدافعان سلامت و شهدای این راه که چطور با ایستادگی و مقاوت صحنه را خالی نمی‌کنند درست مانند همان رزمندگانی که با علم به شهادت پرچم عزت و سرافرازی را محکم نگاه می‌داشتند.

ابراهیمی تأکید کرد: ما ادبیات دفاع مقدس‌مان ادبیات جانفشانی و از خودگذشتی بود و ادبیات مدافعان سلامت نیز همین تفکر است. «وارث» نشان می‌دهد که مردم همان مردم هستند و با وجود همه مشکلات هنوز این فداکاری‌ها ادامه دارد.

سعید چاری: «وارث» را به شهید آوینی تقدیم کردم

سعید چاری، کارگردان «وارث» و مستندساز درباره شکل گیری این مستند بیان کرد: چند سال پیش در جریان ساخت یک مستند با همکاری بنیاد روایت فتح، راش‌های خامی از روایت فتحِ شهید آوینی در دسترس‌مان قرار گرفت. دیدن آن راش‌ها به نوعی کلاس درس برای‌مان محسوب می‌شد. از آن زمان ایده ساخت این نوع مستند در ذهنم شکل گرفت و پس از فراگیر شدن ویروس کرونا و ایثارهای کادر درمان مصمم شدم که می‌توان روایت جدیدی را در یک مستند با محوریت کرونا به کار گرفت.

این مستندساز ادامه داد: همان زمان با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر تصویر کردن فداکاری‌های مدافعان سلامت در قالب روایت فتح این ایده به ذهنم رسید. البته هنوز درباره نتیجه کار مطمئن نبودم چون ممکن بود برداشت اشتباهی صورت بگیرد و حاصل تلاش‌ها، یک مستند صرفاً تقلیدی خوانده شود. اما بعد تصمیم گرفتیم یک کار تلفیقی بسازیم. یعنی در ادامه با نریشن‌های حاج مرتضی آوینی در روایت فتح به راهروهای بیمارستان و فداکاری‌های کادر درمان متصل می‌شدیم به نحوی که امضای شهید آوینی پای کار باشد بنابراین در همان  ابتدا هم این مجموعه مستند را به ایشان تقدیم کردم.

عواملی که درگیر شدن با کرونا را پذیرفتند

چاری با بیان اینکه به نظرم در مجموع ایده خوبی شد اما مخاطبان باید نظر دهند، توضیح داد: این مجموعه 10 قسمت است که 5 قسمت آن در هفته دفاع مقدس پخش می‌شود.

کارگردان «وارث» با اشاره به ساخت این مجموعه در محیط بیمارستانی از سختی‌های تهیه این کار در دوران کرونا گفت: اتفاق عجیبی که برای ما افتاد این بود که هر بار که برای ضبط به بیمارستان‌ها می‌رفتیم وارد پیک جدیدی از کرونا می‌شدیم. به عنوان مثال اردیبهشت‌ماه که به بیمارستان فیاض بخش رفتیم همزمان شد با پیک دوم کرونا و در ضبط قسمت‌های جدید نیز اوج پیک پنجم را تجربه کردیم. بعضی از عوامل تولید هم متأسفانه درگیر کرونا شدند. فضای کار هم طوری بود که مانند روایت فتح باید دوربین ها در فضای بیمارستان و بخش های مختلف آن حرکت می‌کرد و چاره دیگری به جز حضور مستمر و همیشگی نداشتیم. در قسمت‌های جدید در آی سی یوها، سردخانه‌ها و ... هم رفتیم.

چاری همچنین افزود: با همکاری مدیر گروه دانش و اقتصاد، آقای ابراهیمی به یک نگاه جدید هم در این مستند رسیدیم. آن هم این بود که معمولا وقتی اسم کادر درمان به میان می‌آید فقط پرستاران و پزشکان به ذهن متبادر می‌شوند. ما سعی کردیم بقیه زحمت‌کشان این عرصه را نیز به نوعی در این مجموعه تصویر کنیم.

این مستندساز با اشاره به اینکه چون در بیمارستان‌ها و خدمات دهی به بیماران یک تیم درگیرند که در بسیاری مواقع هم دیده نمی‌شوند، بیان کرد: نیروهای خدمات بیمارستان که ارتباط مستقیم با زباله‌های بیمارستانی و ضدعفونی فضا دارند و وظیفه خطرناکی بر دوش دارند بخشی از زحمت‌کشان کادر درمان محسوب می‌شوند. بنابراین ما در دو قسمت به این عزیزان که در رختشویخانه، بخش بازیافت و ... فعالیت می‌کردند پرداختیم یک قسمت آن به نام «مصطفی» که پخش شد و یک قسمت دیگر هم در هفته دفاع مقدس روانه آنتن می‌شود.

او ادامه داد: در روایت فتح هم به همین گونه بود، یعنی حاج مرتضی هم خیلی فرمانده‌محور نبودند به جز برخی قسمت‌ها، بیشترِ حال و هوای این مستند به کسانی اختصاص داشت که فارغ از هر رسته و مقامی مخلصانه در سال‌های دفاع مقدس جانفشانی می‌کردند.

مستندی از زنده‌یاد «مهرداد میناوند» که در فضای مجازی بسیار دیده شد

چاری در توضیحی بیشتر درباره محوریت مستند «وارث» توضیح داد: هر قسمت از این مجموعه متفاوت است. مثلاً قسمت سوم به مهرداد میناوند اختصاص داشت که در فضای مجازی هم بسیار وایرال شد. اما محور اصلی مستند خط مقدم مبارزه با کرونا و کسانی است که در این جایگاه مشغول به فعالیتند و نریشن معروف حاج مرتضی آوینی که «چگونه از مرگ نمی‌ترسند؟»، اما موضوع بندی هر قسمت اپیزودهای مختلفی را در بر می‌گیرد.

وی اظهار کرد: ابتدا مدافعان سلامت و شهیدان این مسیر را معرفی کردیم اما بعد از چند قسمت احساس کردیم با توجه به پیک کرونا فضا ناامیدکننده شده است. بنابراین قسمت پنجم را به معجزه اختصاص دادیم. منتها باز ترسیدیم که با این نگاه خوشبینانه هم ممکن است ضریب رعایت مردم پایین بیاید. به همین دلیل در سری جدید ترکیبی از بیم و امید را لحاظ کردیم. در قسمت‌های جدید که به مناسبت هفته دفاع مقدس قرار است پخش شود بار فرهنگ شهادت و دفاع مقدس کفه سنگین‌تری دارند.به عنوان مثال به دکتر حبیب‌‌ا... پیروی از اساتید برجسته جراحی کشورمان پرداختیم که در دوران کرونا درگذشتند و سابقه حضور در جبهه را در هشت سال دفاع مقدس هم داشتند.

اگر شهید آوینی زنده بودند روایت فتح دیگری از این روزها می‌ساختند

این کارگردان درباره مستندسازی در حوزه کرونا گفت: به نظرم مستند‌سازی در این حوزه کار بیشتری می‌طلبد. من روایت فتح را کامل دیده‌ام و شاید اگر حاج مرتضی زنده بودند روایت فتح دیگری در این دوران می‌ساختند.

وی ادامه داد: سوژه‌هایی در این روزها به چشم می‌خورد که هر چند تلخ است اما قابلیت تصویر شدن و به یاد ماندن در حافظه تاریخی این کشور را دارند. بسیاری قصه‌ها و داستان‌ها وجود دارند که قابلیت سینمایی شدن دارند. دکتر پیروی علاوه بر جایگاه پزشکی که داشتند یکی از مبارزان انقلابی بود که در سال‌های دفاع مقدس هم تلاش بسیاری کرده و وقتی به علت کرونا درگذشت سازمان منافقین بسیار از این قضیه خوشحال شد. به قول مقام معظم رهبری هر جا دیدید که کاری کردید که این نوع افراد ناچار به یاوه‌گویی شدند بدانید مسیر را درست رفته‌اید. از این نوع افراد که در این ایام از دستشان دادیم بسیارند و متاسفانه ناشناخته مانده‌اند.

چاری در پایان افزود: اما به هر حال ترسی هم وجود دارد چون مواجهه رو در رو با کرونا در ساخت این نوع برنامه‌ها متصور است. اگر در دوران جنگ بودیم شاید در این دو سال آثار بیشتری ساخته شده بود و به نظرم هنوز هم می‌شود آثار بیشتری ساخته شود.

انتهای پیام/