عبرتی آخرالزمانی از واقعه غدیر

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، رویداد غدیر به عنوان مهم‌ترین نقطه عطف تاریخ اسلام بلکه مهم‌ترین مأموریت رسول خدا صلی الله علیه و آله شمرده می‌شود؛ چرا که در این روز بنا شد با امر خداوند،‌ ولایت امیرالمؤمنین به صورت رسمی به عالم و آدم ابلاغ شود؛ این امر به گونه‌ای اهمیت داشت که خداوند به رسول خویش فرمود اگر آن را ابلاغ نکنی، گویی رسالت خویش را انجام ندادی. سوگوارانه با وجود تأکیدی که پیامبر در ماجرای غدیر بر پایبندی نسبت به ولایت علوی داشت و با اینکه تک تک حاضران در غدیر دست بیعت با امیر مؤمنان دادند، پس از وفات رسول خدا نه تنها از عهد خود رویگردان شدند بلکه بدترین جفا را در حق خاندان عترت روا داشتند. سردمداران و آتش‌بیاران این معرکه همان منافقانی بودند که خداوند بارها خطر آنها را با تعابیری مثل مریض‌دلان،‌ فتنه‌جویان، سدکنندگان راه خدا و دو رویان به مسلمانان گوشزد کرده بود.

اما خداوند کارنامه عملکرد مسلمانان را طی فرآیند پس از جریان غدیر به وضوح در قرآن بیان داشته است. این آیات را می‌توان حداقل در سیاق آیات 51 تا 67 مائده دید. خداوند در آیه 54 این سوره خطاب به مؤمنان عصر پیامبر هشدار داده، می‌فرماید «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ ...» یعنی «اى کسانى که ایمان آورده‏‌اید، هرکه از شما از دینتان مرتد شود، به زودى خدا گروهى [دیگر] را مى‌‏آورد که آنان را دوست مى‏‌دارد و آنان [نیز] او را دوست دارند.» سپس در آیه بعد تأکید دارد پایبند ولایت خدا،‌ رسولش و اهل عترت باشند «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ». در نهایت چند آیه جلوتر یعنی در آیه 67 خطاب به پیامبر امر می‌کند «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ» یعنی اى رسول، آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده، ابلاغ کن و اگر نکنى، پیامش را نرسانده‏‌اى‏.»

بنابراین نکته اول اینکه آیه ارتداد در سیاق ماجرای غدیر قرار دارد. دوم اینکه خداوند این ارتداد را در بین اهل ایمانی مطرح می‌کند که به پیامبر ایمان داشتند؛ همان‌ها که جزو صف‌اولی‌های سپاه پیامبر صلی الله علیه و آله محسوب می‌شدند، اما در نهایت از ولایت امیرالمؤمنین کناره‌گیری کردند و به تعبیر قرآن مرتد شدند و سقیفه را رقم زدند. از این روست که در روایات متعددی به ارتداد قوم پیامبر اشاره شده است؛ از جمله روایت امام باقر علیه‌السلام که فرمود: «ارْتَدَّ النَّاسُ‏ بَعدَ نَبیٍّ إِلَّا ثَلَاثَةُ نَفَرٍ سَلْمَانُ وَ أَبُو ذَرٍّ وَ الْمِقْدَادُ...» (الإختصاص، شیخ مفید، 1413ق، ص6)

با توجه به تبیین این مسئله و با استناد به این حقیقت تاریخی در صدر اسلام، می‌توان علت بیم امام عصر از جان خویش یا به تعبیر روایات (خَوْفاً عَلَى‏ نَفْسِه‏) را متوجه شد؛ یعنی باید این حقیقت را پذیرفت که همواره هستند منافقانی که با همدستی با دشمنان، در صدد خاموش کردن نور خدا هستند،‌ همچنان که مسلمانان و یا مؤمنان به پیامبر، به فاصله اندک‌زمانی پس از فوت پیامبر و با سر نهادن به ولایت یهود و نصارا از ولایت امیرالمؤمنین مرتد شدند. از این جهت است که در همان آیات سوره مائده، خداوند ضمن آنکه تأکید دارد سر به ولایت عترت گذارند، چندین بار تأکید دارد از همدستی و هم‌داستانی با یهود و نصارا پرهیز می‌دهد؛ به عنوان نمونه در آیه 51 یعنی چند آیه قبل از آیات ولایت و ابلاغ می‌فرماید «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْیَهُودَ وَالنَّصَارَىٰ أَوْلِیَاءَ ۘ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ ۚ وَ مَنْ یَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ» ای اهل ایمان، یهود و نصاری را سرپرستان و دوستان خود نگیرید، آنان اولیا و دوستان یکدیگرند [و تنها به روابط میان خود وفا دارند]. و هر کس از شما، یهود و نصاری را سرپرست و ولیّ خود گیرد، از آنهاست؛ بی‌تردید خدا گروه ستمکار را هدایت نمی‌کند.

بنابراین در مورد امام عصر عجل ‌الله تعالی فرجه نیز این مسئله به صورت سنتی الهی جریان دارد؛ تا زمانی که در بین مسلمانان افرادی باشند که از خاندان عترت رویگردان باشند، طبیعتاً خوف از جان وجود دارد؛ همچنان که در تاریخ پس از صدر اسلام شاهد بودیم همین مرتدینِ از بین مسلمانان بودند که زمینه‌های کشته شدن امیرالمؤمنین علیه‌السلام، امام حسن و سپس ماجرای فاجعه‌بار عاشورا و شهادت امام حسین علیه‌السلام را رقم زدند.

انتهای‌پیام/