نگاهی به امتیازگیری‌های ترکیه در عراق

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، در چند سال گذشته، حجم مبادلات تجاری بین ترکیه و عراق، افزایش قابل توجهی پیدا کرده و ترک ها در عراق صاحب یک بازار بزرگ شده اند.

آمارهای وزارت بازرگانی ترکیه نشان می دهد که عراق، تبدیل به چهارمین بازار مقصد صادرات کالاهای ترکیه شده و تامین نیازهای دولت و مصرف کنندگان عراقی، برای آنکارا و فعالان بازار و بخش خصوصی، اهمیت استراتژیک دارد. البته اهمیت حیاتی روابط آنکارا – بغداد، تنها بر اساس توسعه بازار نیست و دولت ترکیه در چند سال گذشته، علاوه بر استفاده از شرایط سیاسی و امنیتی عراق، تلاش کرده در مسائل کلان سیاسی، از کارت آب نیز بهره بگیرد.

مبادلات تجاری

بازرگانی عراق و ترکیه در سال 2014 میلادی در حد 11.7 میلیارد دلار بود و هدفگذاری عراق و ترکیه در مبادلات تجاری این بود که تا پایان سال 2020 میلادی به مبلغ 20 میلیارد دلار دست پیدا کنند. اما بر اساس اطلاعاتی که فاتح ییلدز سفیر سابق ترکیه در عراق منتشر کرده، در سال 2020 میلادی با وجود موانعی همچون کرونا، حجم مبادلات، از هدف گذاری هم جلو زده و به 20 میلیارد و 665 میلیون دلار رسید.

تراز تجاری با اختلافی فاحش به نفع ترکیه است. میزان واردات از عراق به ترکیه، همواره رقمی در حد یک پنجم میزان صادرات ترکیه به عراق بوده است.

بخش مهمی از بازار حبوبات، تخم مرغ، گوجه فرنگی، مبلمان، لبنیات، پوشاک، لوازم خانگی، آرایشی – بهداشتی، موکت، مصالح ساختمانی، میلگرد و تزئینات خانگی در عراق در دست ترک ها است.

جایگاه عراق در بازار صادرات ترکیه

بررسی آمارهای وزارت بازرگانی ترکیه نشان می دهد که در چند سال گذشته، میزان صادرات از ترکیه به عراق، همواره در لیست کشورهای تک رقمی بازارهای ترکیه بوده و حالا، عراق پنجمین بازار بزرگ برای صادرات کالاهای ترکیه ای است.

لیست مهم ترین مقاصد صادرات ترکیه عبارتند از:

1.آلمان.

2.آمریکا.

3.انگلیس.

4.ایتالیا.

5.عراق.

6.فرانسه.

7.اسپانیا.

8.هلند.

9.رژیم صهیونیستی.

10.روسیه.

جالب اینجاست که در این لیست، عراق با کشورهای صدر لیست، فاصله چندانی ندارد و بعید نیست که در صورت تداوم روند فعلی، در سالیان آتی به جایگاه سوم برسد.

پیمانکاری و شرکت مقیم

شمار شرکتهای ترکیه ­ای فعال در عراق و اقلیم کردستان در سال 2020 میلادی مجموعاً به بیش از 4 هزار شرکت رسیده و بالغ بر 45 هزار مهندس، تکنیسین، استادکار و کارگر ترکیه ­ای در عراق فعال هستند.

پیمانکاران بزرگ ترکیه در عراق و اقلیم کردستان عراق، پروژه های بزرگی همچون فرودگاه اربیل، چند بزرگراه، تاسیسات برق و ساختمان سازی را بر عهده گرفته اند و در حوزه ساخت مجتمع های مسکونی و آپارتمان سازی فعالیت های گسترده ای انجام داده و مجتمع های تجاری بزرگ موسوم به مال که از سوی تجار ترک در عراق ساخته شده، بر سبک زندگی بسیاری از شهرهای عراق تاثیر گذاشته است.

توریسم

ترکیه برای عراقی ها یک مقصد توریستی ارزان و جذاب است و در سال 2019 میلادی 1 میلیون و 377 هزار توریست عراقی وارد ترکیه شده ­اند.

در سالیان گذشته، عراقی­ ها همواره در لیست نخست خریداران خارجی املاک در ترکیه بوده و حتی از ایران و عربستان سعودی نیز پیشی گرفته ­اند. آخرین آمار مربوط به سال 2019 میلادی نشان می ­دهد که در طول 12 ماه سال 2019 میلادی، عراقی ­ها در ترکیه 7 هزار و 775 ویلا، خانه یا آپارتمان خریده ­اند!

آب

یکی از مهم­ترین کارت فشارهای ترکیه در برابر عراق، آب است. دجله و فرات از ترکیه به عراق می ­روند و سدسازی ­ها و استفاده حداکثری از منابع این رودها، سال به سال شرایط را برای عراق دشوارتر می ­کند.

ترکیه در این حوزه، دست به اقدام مهمی زده و یکی از مشاورین نزدیک رئیس جمهور به نام ویسل ار اوغلو را به عنوان مدیر هماهنگی روابط آبی عراق و ترکیه  تعیین کرده و از بغداد خواسته که مدیریت آب کشورش را به او بسپارد. اوست که تعیین می­ کند سیاست مصرفی آب عراق به چه شیوه­ ای باشد و آبی که از ترکیه به عراق وارد می ­شود به چه شکلی به مصرف برسد!

میراث فرهنگی

ترکیه با انجام برخی اقدامات جدی برای ترمیم بازار عثمانی کرکوک و تامین بخشی از هزینه ­های آرامگاه عبدالقادر گیلانی در بغداد، دست به حساسیت زدایی زده و نشان می ­دهد که نگاه دلسوزانه ­ای به میراث فرهنگی عراق دارد!

ترمیم بازار کرکوک و اقداماتی همچون کمک به ترکمان ها برای انجام فعالیت های رسانه ای گسترده، نمونه و مصداقی از تلاش ترکیه برای استفاده از کارت ترکمان ها و اعمال فشار بر بغداد و اربیل، برای گرفتن امتیاز به نفع ترکمان ها است.

حوزه­ انرژی

ترکیه روابط نزدیکی با حزب کردستان عراق (بارزانی) برقرار کرده و نفت اقلیم را با قیمتی ارزان به داخل کشور خود منتقل کرده و بخشی از آن را به مدیترانه برده و به شرکتهای خارجی فروخته و احتمالاً در آینده برای گاز اقلیم نیز برنامه دارد.

بین اردوغان و بارزانی، سندی به نام سند 50 ساله همکاری نفت و گاز امضا شده اما هنوز کسی از محتوای دقیق این سند، اطلاعی ندارد.

حوزه نظامی – امنیتی

ترکیه در چند سال گذشته، با توجه به وضعیت نابسامان عراق، راه را برای قدرت نمایی خود باز کرده و با استفاده از کارت مبارزه با پ.ک.ک، چنین اقداماتی انجام داده است:

در بیش از 25 نقطه از اقلیم کردستان عراق و برخی مناطق قلمرو دولت مرکزی، نیروهای خود را مستقر کرده است.

با استفاده از پهپاد، بیش از 35 مسئول و فرمانده رده بالای پ.ک.ک را از بین برده است.

بارها به عمق خاک اقلیم کردستان حمله کرده و علاوه بر بمباران، در برخی مناطق نیز نیروی کماندویی وارد کرده و عملاً پ.ک.ک را زمین گیر کرده است.

با استفاده از ده ­ها خانه پنهانی، شبکه بسیار گسترده اطلاعاتی – امنیتی خود را توسعه داده و حتی چندین نفر از اعضای مهم پ.ک.ک را ربوده و بیرون برده است.

در پایان باید به این موضوع اشاره کرد که ترکیه قبلاً به دنبال آن بود که به تقویت و تسلیح نیروی شبه نظامیان اهل سنت موصل به نام حشد وطنی، اقدامات گسترده ای انجام دهد اما ظاهراً نتیجه چندانی حاصل نشد. با این حال، در رویکرد بلندمدت ترکیه نسبت به ظرفیت های اقتصادی و طبیعی عراق و همچنین وضعیت سیاسی – امنیتی این کشور، روند تحولات در سمت و سویی پیش می رود که منافع کلانی را نصیب ترکیه می کند.

انتهای پیام/