مغفول ماندن مسئله شیرآبه در پسماندهای شهری پایتخت و خطرات برای شهروندان

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ نرجس سلیمانی عضو منتخب شورای شهرتهران در یادداشتی نوشت: تأثیر و تأثر متقابل مدیریت پسماند بر کاهش سرعت رشد همه‌گیری و تجدید چرخه بیماری‌های ناشی از کووید 19 در اشکال و گونه‌های مختلف آن گسترش ویروس کرونا تغییر شکل یافته و محدودیت‌های ناشی از آن بر فعالیت‌های تجاری، جابه‌جایی‌ها به شکل عام، فعالیت کارخانجات و بخش‌های تولیدی، خدماتی و همچنین تغییرات ایجاد شده ناگهانی در الگوی مصرف محصولات و فرآورده‌ها چه از باب محتوا و چه در شکل و نوع بسته‌بندی تأثیر چشمگیری بر زباله‌های خانگی، صنعتی،‌ بهداشتی و ... به طور عام و خاص گذاشته است.

مدیریت آلودگی بر هم‌افزایی بخش‌های مختلف جوامع انسانی به شدت تأثیرگذار است. تقابل و مواجهه با پسماند و پساب جایگاهی است که فاصله علمی و فرهنگی و حتی گاهی اقتصادی جوامع مختلف با یکدیگر را به رخ می‌نمایند. مدیریت آگاه و پیشرو در یک جریان هم‌افزایی پیوسته از واحد خانواده به عنوان نخستین حلقه زنجیره‌های همزمان و در هم تنیده تولید، مدیریت و کاهش و بازیافت پسماند و پساب آغاز می‌شود. آخرین حلقه این مجموعه در هم تنیده در جایگاه‌های ذفن زباله‌ها، زباله‌های غیر بازیافت و ناتوان از اجتناب از تولید قرار دارد در میانه این دو ایستگاه آغازین و پایانی حداقل در مورد پساب و پسماند خانگی با شبکه گسترده از نهادها، سازمانها و ساختارهای خصوصی، نیمه خصوصی ، شبه‌خصوصی و دولتی مواجه هستیم ضعف برنامه‌ریزی و نقایص مدیریتی در هر لحظه از شبانه‌روز، در هر تک حلقه از هر کدام از مجموعه‌های پیش‌گفته در مرحله اول موجب ایجاد فشار مضاعف بر دیگر رشته‌ها و نوارهای این مجموعه مناسبات و در مرحله دوم در صورت عدم وجود نظارت هوشمند و برخط موجب ایجاد انفسال و پارگی در تمام ساختار نظام‌مند مدیریت پسماند و پساب می‌شود.

به عنوان مثال یک بخش بلاتکلیف در پسماند شهری در تهران اعم از خانگی، بیمارستانی، کارگاهی و تجاری و اداری موضوع بسیار خطرناک شیرآبه است عدم قطعیت در تنظیم روابط و تشخیص دقیق نحوه متناسب برخورد در مقیاس‌های مختلف از سطح خانگی گرفته تا مخازن روباز و همچنین نحوه جمع‌آوری بدون توجه و مراقبت راجع به این عوامل عفونی حتی تا سطح ایستگاه‌های میانی جمع‌آوری کننده و حتی در بسیاری موارد تا سطح انتقال نهایی و حتی در زمان تحویل به نقاط انتهایی مشهود است. هر قطره از شیرآبه در ساده‌ترین شکل خود که پسماند خانگی است و در پیچیده‌ترین اشکال خود که اندرکُنش مجموعه عوامل بیماری را که در پسماندهای بیمارستانی و کارگاهی موجود است ده‌ها و در بسیاری موارد صدها عامل خطرسازی بالقوه در خود حمل می‌کند.

کاهش هر یک قطره تولید شیرآبه و فاضلاب در هر روز در برنامه هر شهروند تهرانی با فرض مصرف آب و مواد غذایی توسط یک جامعه 10 میلیون نفری در شهر تهران اعم از شهروند دائم و موقت می‌تواند از روز اول رعایت این مسئله بسیار ساده موجب صرفه‌جویی در منابع از یک سو و قدرتمندسازی و تسهیل مدیریت مواجه با معضل جدی شود به طوری که همین یک قطره کاهش در روز در صورتی که به عنوان یک الگوی پایدار مورد توجه قرار گیرد در پایان سال اول موجب کاهش معنی‌دار در حجم آلودگی‌های ناشی از شیرآبه در بازه بین 150 تا 200 تُن شیرآبه خواهد داشت.

در شرایط همه‌گیری کنونی و با تجدید  چرخه‌های بازگشت سویه‌های جهش یافته ویروس کرونا مدیریت آلودگی‌ها می‌تواند کمک بسیار ارزشمندی در جهات مختلف باشد از آن جمله مدیریت آلودگی‌ها به روش پایدار و هوشمند می‌تواند موجب کنترل بهتر منابع توسعه دهنده آلودگی باشد. از سویی دیگر رفتار هوشمند و نظارت ساختارگرا می‌تواند به طور کلی مانع از پدید آمدن مجموعه‌های بیماری‌زا شود و در صورت ایجاد کلونی‌های بیماری نسبت به محدود کردن انتقال به دیگران و مکان‌ها موثر باشد.

در مطالعاتی که نتایج آن در همین هفته منتشر شده است تأثیر مدیریت پسماند بر فاصله‌گذاری اجتماعی و قرنطینه‌های سراسری در سطح شهر در چند کلانشهر با مشکلاتی شبیه تهران مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است در این بررسی‌ها که به طور عامل تاثیر همه‌گیر ویروس کووید 19 بر مدیریت پسماند تحلیل شده است افزایش معنی‌دار در پسماند در اشکال مختلف و کاهش انواع دیگری از پسماند مشاهده شده است. عمده افزایش در بخش محصولات یکبار مصرف و کاهش در بخش‌های دیگر اتفاق افتاده است. در عمل  مصرف اقلام مرتبط با بهداشت عمومی و شخصی به شدت بالا رفته بدون آنکه مقررات مورد نیاز برای اطمینان از جمع‌آوری، دفن و بازیافت آنها آموزش داده شود.

هرچند همه‌گیری و در پس آن استفاده از ابزار قرنطینه در سطح شهرهای بزرگ و خوشه‌ای توانسته است در مقطعی آثار مثبتی در کاهش میانگین آلودگی‌های هوا و حتی آلودگی‌های صوتی داشته باشد اما حجم عظیمی از ماسکها، دستکش‌ها و پوشش‌های یکبارمصرف مورد استفاده از مرز هشدار گذشته است؛ مدیریت فوری راجع به این بخش از یکبارمصرف به انضمام ایجاد تعادل در مصرف بسته‌بندی‌های یکبار مصرف بایستی مورد توجه قرار بگیرد.

در مناطق فاقد نظام اجرایی دقیق در مواجهه با پسماند منجمله کلانشهر تهران عواقب جدی در ارتباط با عدم بهره‌گیری از ابزار و تکنولوژی در کنار مدیریت متناسب و فوری برخواسته از مقررات موجب ایجاد نقص و بروز خطرات اساسی در پیشگیری بهینه از تجدید چرخه‌های بیماری شده است توجه آنی و مؤثر نسبت به مدیریت وضع موجود حتی در فاصله قریب به یک ماه استقرار شورای ششم باید مورد توجه حقیقی تمام دست‌اندرکاران و زحمتکش بدنه مرتبط با موضوع سرلوحه آخرین اقدامات مدیران صدیق و امانتدار باشد.

شهر تهران بیش و پیش از هر افتتاح و گشایشی می‌بایست آمادگی فعال و پویایی خود را برای جلوگیری از ورود به چرخه ششم همه‌گیری حفظ کند. فصل پاییز و آغاز گشایش مدارس و دانشگاه‌ها بدون توجه اساسی به موارد پیش گفته ممکن است صدمات جبران ناپذیری بر سلامت شهروندان و در پس آن به اقتصاد شهر وارد کند. پیوست ذهنی هر نفر هر روز کاهش تولید یک قطره پسماند و پساب بیش از آنکه ناظر به کاهش یک قطره‌ای باشد سطر آغازین مقدمه‌ای است برای ایجاد توجه همگانی به اثر پروانه‌ای در تغییرات اساسی، هر سفر بزرگ با اولین قدم و هر بنای رفیع با نخستین آجر واجد معنا می‌شود.

انتهای پیام/