تعیین رده سنی هشداری برای پیشگیری والدین از ایجاد "زخم کاری" بر خلق و خوی نوجوانان/ پدر، مادر "می‌خواهم زنده بمانم!"
برخی انتقاد دارند سریال "زخم‌کاری" با این محتوا، باید رده‌بندی سنی بالاتری داشته باشد و زهرا روشندل اعتقاد دارد این رده‌سنی کارشناسی شده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، درجه‌بندی سنی برای تماشای فیلم و سریال در کشورهای مختلف انجام میشود و قوانین مختلفی برای تفکیک فیلم‌های مناسب کودکان از سایر فیلم‌ها تدوین شده‌اند. برای اولین بار انجمن «MPAA» در آمریکا قوانینی را برای رده‌بندی سنی فیلم و تئاتر و تلویزیون در سال 1968 منتشر کرد و آن را به صورت بخش‌نامه به تمام کمپانی‌های فیلمسازی فرستاد.
طرحی که به واسطه آن، خانواده‌ها می‌دانند کدام فیلم برای کودک و نوجوان‌شان مناسب است و کدام فیلم این شرایط را ندارد؟ زمانی این رده‌بندی‌ها و توصیه‌ها کاملاً اختیاری بود اما این امر چنان قدرتی در دنیا به خصوص سینمای آمریکا پیدا کرد که سازندگان فیلم‌ها خودشان آثارشان را به دستِ نهادهای ذیربط رده‌بندی می‌سپردند.
البته این درجه‌بندی‌ها وقتی به ایران آمد با یکسری مانع‌تراشی‌ها از طرفِ عده‌ای فیلمساز، سینمادار و حتی سینماگر روبرو شد و بسیاری می‌گفتند نمی‌توانیم از ورود تماشاگر زیر 18 سال برای فیلم‌هایی که رده‌بندی سنی +18 خورده‌اند، جلوگیری کنیم یا با تعداد کثیری از فیلم‌هایی مواجه شدیم که باید بنابر رده‌بندی سنی، عده‌ای خاص تماشاگرش باشند.
برای برخی از فیلمسازان هم بد نشد؛ چرا که گذشته نشان داده است که هرگاه بر فیلمی محدودیت سنی گذاشته میشود نه تنها باعث محدود شدن مخاطبان فیلم نمی‌شود بلکه فیلم با استقبال بیشتر تماشاگران مواجه شده است. به طوری که در سال 1397 فیلم "هزار پا" با وجود محدودیت سنی توانست فروش چشمگیری داشته باشد.
قطعاً اجرای این آیین نامه موجب افزایش فروش فیلم‌ها میشود زیرا زمانی‌که رده‌بندی سنی می‌گذاریم، مخاطب ترغیب میشود ببیند چه فیلمی است که کودکان نباید آن را ببینند؟! حتی شنیده میشود که برخی از فیلمسازان و تهیه‌کنندگان با جدّی شدن این ضابطه جدید، درخواست می‌کردند فیلم‌شان رده‌بندی سنی بخورد تا بیشتر بفروشند.
نظام درجه‌بندی فیلم‌ها، آیین نامه‌ای است که با اجرای درست آن میشود به خانواده‌ها در انتخاب فیلم مناسب برای تماشا در کنار فرزندان کمک کرد و همچنین فیلمساز را برای تولید محتوای مطلوب خانواده در جهت رسیدن به تماشاگران بیشتر یاری کرد.
آرام‌آرام این درجه‌بندی شامل سریال‌های خانگی و حتی تلویزیون هم شد؛ وقتی کاری که صحنه‌های خشونت نشان می‌دهد تلویزیونی‌ها برای لحظاتی، رده‌بندی سنی زیرنویس می‌کنند و حتی برای برخی از فیلم‌های سینمایی در شبکه نمایش از همان ابتدا رده‌بندی سنی را به نمایش درمی‌آورند. در نمایش‌خانگی حداقل از زمانی که ساترا بر سر کار آمده و فعلاً نظارت بر پخش و انتشار فیلم‌ها و آثار صوت و تصویر فراگیر و VODها را برعهده دارد این جدّیت در درجه‌بندی سنی آثار بیش از پیش در دستور کار قرار دارد.
حتی برای سریالی مثل "قورباغه" هومن سیدی درجه‌بندی سنی تا قبل از رسمیت یافتن "ساترا" (15+) درنظر گرفته بودند اما به دلیل ازدیاد صحنه‌های خشونت در این سریال، ساترا تصمیم گرفت که این رده‌بندی سنی را بالاتر ببرد و این سریال، (18+) شد. شاید توقف پخش سریال "ممنوعه" هم آژیر خطر را در حوزه سریال‌سازی و نمایش‌خانگی به صدا درآورد که وقتِ اجرایی شدن ضابطه درجه‌بندی سینماها در این عرصه هم فرا رسیده است.
سریال "ممنوعه" نشان داد برخلاف تصور اینکه هر محصولی که در شبکه نمایش خانگی توزیع میشود، مناسب تمام اعضای خانواده است، این شبکه توزیع گسترده و محصولات متنوع آن چندان هم خانوادگی نیست. اعمال رده‌بندی سنی روی محصولات ویدئویی، همان‌گونه که قرار شده است روی محصولات سینمایی اعمال شود، باید به خواستی عمومی تبدیل شود و خانواده‌ها، وزارت ارشاد و سازمان سینمایی را برای ایجاد سازوکاری علمی و عملی برای تعیین رده‌بندی سنی برای محصولات تصویری ملزم کند.
حالا سریال‌ها و حتی مستندها و فیلم‌هایی که در پلتفرم‌ها به نمایش درمی‌آیند هم هشداردهنده رده‌بندی سنی دارند. با زهرا روشندل مدیرکل تنظیم و تدوین مقررات در سازمان تنظیم و مقررات صوت و فراگیر صداوسیما (ساترا) لحظاتی به گفت‌وگو نشستیم و او درباره رده‌بندی سنی در نمایش‌خانگی صحبت‌هایی داشت که خواندنی است.
در جریانِ این گپ و گفت، او درباره سریال‌ها و فیلم‌هایی می‌گفت که رده‌بندی سنی 6+ دارند؛ محتوای این رده سنی، برای افراد بالاتر از 6 سال مناسب است و برای افراد کمتر از سن 6 سال یا به عبارتی افراد خردسال که کمتر قادر به تشخیص میان واقعیت و محتوای تخیلی‌اند، مناسب نیست.
برای برخی از محتواهای این رده، همراهی والدین توصیه میشود. والدین با شناختی که از فرزندان خود دارند، در صورت لزوم، تماشای فرزندانشان را در چنین محتواهایی همراهی و در مواقع ابهام یا سؤال، آنها را راهنمایی کنند. برای کودکان زیر 6 سال، تماشای چنین محتوایی صرفاً با اجازه والدین و فقط با همراهی بزرگسال تأیید شود.
او همچنین به رده سنی بالاتر از 12 سال اشاره کرد که محتوای این رده سنی، برای افراد بالاتر از 12 سال مناسب است و برای افراد کمتر از سن 12 سال مناسب نیست. برای برخی از محتواهای این رده، همراهی والدین توصیه میشود. والدین با شناختی که از فرزندان خود دارند، در صورت لزوم، تماشای فرزندانشان را در چنین محتواهایی همراهی و در مواقع ابهام یا سؤال، آنها را راهنمایی کنند.
این سن آغاز دوره نوجوانی است و تا سن حدود 14 یا 15 سالگی به دوره نوجوانی اول معروف است. برای کودکان زیر 12 سال، تماشای چنین محتوایی صرفاً با اجازه والدین و فقط با همراهی بزرگسال تأیید شود.
روشندل همچنین درباره رده سنی 15 (بالاتر از 15 سال) به این نکته اشاره کرد که محتوای این رده سنی برای افراد بالاتر از 15 سال مناسب است و برای افراد کمتر از سن 15 سال مناسب نیست. برای برخی از محتواهای این رده، همراهی والدین توصیه میشود. والدین با شناختی که از فرزندان خود دارند، در صورت لزوم، تماشای فرزندانشان را در چنین محتواهایی همراهی و در مواقع ابهام یا سؤال، آنها را راهنمایی کنند.
این سن آغاز دوره نوجوانی دوم است و تا حدود 18 سالگی است. به والدین اکیداً هشدار داده میشود که با صلاحدید خود به کودکان و نوجوانان بدون نظارت والدین و مراقب اجازه تماشا بدهند. زیرا محتوا در این رده می‌تواند به موضوعات بزرگسالان و مسائل اجتماعی به سبک واقع‌گرایانه بپردازد. برای کودکان زیر 15 سال، تماشای چنین محتوایی صرفاً با اجازه والدین و فقط با همراهی بزرگسال تأیید شود.
مدیرکل تنظیم و تدوین مقررات در سازمان تنظیم و مقررات صوت و تصویر فراگیر صداوسیما همچنین به رده سنی 18 (بالاتر از 18 سال) اشاره کرد و گفت: محتوای این رده سنی، برای افراد 18 سال و بالاتر مناسب است و قطعاً مناسب افراد کمتر از سن 18 سال نیست و می‌تواند به رشد جسمی، ذهنی یا اخلاقی افراد کمتر از 18 سال آسیب برساند.
فقط اشخاص 18 سال یا بزرگ‌تر، می‌توانند این محتوا را تماشا کنند و تماشای چنین محتواهایی برای افراد کمتر از 18 سال اکیداً ممنوع است و از والدین خواسته میشود نهایت مراقبت در رعایت این محدودیت و ممنوعیت را داشته باشند.
او همچنین درباره اینکه چه چیزهایی باعث میشود که سریال یا فیلمی برچسب رده سنی بخورند، تأکید کرد: اعتقادات و باورها، گفتار نامناسب، خشونت، محتوای جنسی، محتوای ترسناک، دخانیات و مواد مخدر، مشروبات الکلی، قمار، یأس و ناامیدی، خودکشی، نقض قانون و هنجارشکنی، رفتارهای خطرناک قابل تقلید و موضوعات و فرایندهای پزشکی و بهداشتی جزو نکاتی است که اگر در سریال یا فیلمی باشد حتماً بنابر بررسی‌ها رده‌بندی سنی آن اثر مشخص میشود.
نشان، رده‌بندی سنّی و توصیف‌گر
مشروح این گپ و گفت را در ادامه بخوانید:
* خانم روشندل بگذارید از اینجا شروع کنیم. یکی از نکاتی که این روزها اهمیت دارد و کار خوبی هم هست و ساترا به جدّ دنبال می‌کند بحث رده‌بندی سنّی است. در سریال "قورباغه" این ملاحظات به خوبی اتفاق افتاد؛ به عنوان مقدمه یک مقدار در مورد معیارهایتان برای رده‌سنی صحبت کنید که براساس چه معیارهایی این درجه‌بندی سنّی پیش می‌رود؟
این درجه‌بندی سنّی پروژه‌ای بود که تقریباً زمان زیادی برد؛ تیم متخصص از علوم ارتباطات، حقوق، علوم اجتماعی و ... گردهم آمدند و با توجه به مطالعه تطبیقی و اقتضائات ایران، فیلم و سریال‌های مربوط به VODها و محصولاتی که تحت تنظیم‌گری ساترا است، رده‌بندی‌های سنی اتفاق افتاد. بنابر 13 موضوع و 5 رده سنی، درجه‌بندی‌ها تنظیم شد. عموم مخاطب 6 سال، 12 سال، 15 سال و 18 سال است. علاوه بر الزام اینکه یک رسانه، سنّ را باید حتماً درج کند توصیف‌گر رده‌بندی سنی که دلیل رده‌بندی را توصیف می‌کند نیز طراحی شده است.
* نشان چیست؟
نشان آن رده سنی است که الان شما می‌بینید مثلاً برای "آنها"، سریال "زخم‌کاری" همه نشانِ رده سنی دارند.
* منظورتان از نشان همان آرمِ هشداردهنده (15+) است.
در ابتدای فیلم جمله‌ای می‌آید که این فیلم به خاطر مفاهیم و محتوایی که دارد برای افراد زیر 15 سال توصیه نمی‌شود که بیننده آگاه شود این فیلم مثلاً برای کودکان و نوجوانان در آن رده سنی، مناسب نیست. یک توصیف‌گر هم داریم که فعلاً ابلاغ نشده است. توصیف‌گر علت رده‌بندی سنی را می‌گوید. مثلاً اگر خشونت، قمار و خودکشی است، این‌ها را با نماد نشان می‌دهد که مخاطب از توصیف‌گر متوجه میشود علت اینکه الان این رده سنی 12، 15 و 18 است؛ تکلیف بیننده روشن میشود.
* البته گاهی هم برای قسمتی از فیلمی مثل "می‌خواهم زنده بمانم" آمده که در این قسمت دارای صحنه‌هایی است که شامل رده‌سنی میشود...
بله.
* این جزو همان توصیف‌گر محسوب نمی‌شود که می‌گویید.
اگر چرایی رده بندی را توصیف کند جزو توصیف‌گر است؛ چون توضیح داده اما ما برای دلایل رده سنی که می‌تواند خشونت باشد و ... آیکون طراحی کردیم. اما این مورد فعلاً اختیاری است تا اینکه زمان ابلاغش فرا برسد. حالا شاید این سؤال پیش بیاید که چرا زمان ابلاغش نرسیده است؟ به خاطر اینکه منتظر این بودیم رسانه‌ها به یک بستر خاصی برسند و اتحاد رویه‌ای در رده‌بندی سنّی شکل بگیرد تا ان‌شاءالله ابلاغ شود. البته سند دستورالعمل حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان اعمال بشود چون یکسری الزامات فنی می‌خواست، وقتی اعمال شد، در واقع این موارد اضافه بشود.
نمایی از سریال آنها
سریالی که دو مدل رده‌بندی سنّی شده!
* شاهدِ این رده‌بندی سنّی در تلویزیون هستیم اما به شکل و سبک و سیاقی دیگر؛ وقتی به محتوا و صحنه‌ای ترسناک و خشونت‌آمیز می‌رسیم، لوگوی هشداردهنده زیرنویس میشود و بعد دوباره سریال به روال عادی خودش برمی‌گردد. چرا مثلِ برخی از سریال‌های دیگر درجه‌بندی سنی در شروعِ تیتراژ نمی‌آید و یا همان توصیف‌گر اتفاق نمی‌افتد؛ تفاوت این دو رده‌بندی سنی در چیست؟
تفاوتش در این است که محتوا و اتفاقی در قسمتی می‌افتد که ربطی به محتوایش ندارد و تنها همان لحظه نیاز به هشدار رده‌بندی سنّی دارد و تماشای بقیه محتوایش برای عمومِ جامعه مناسب است. همین الان سریال "آنها" تا الان دو رده‌بندی سنّی داشته است؛ علتش شکلِ اپیزودی این سریال است؛ اما وقتی سریالی متوالی است و بخش‌های منفک ندارد، می‌بینند تمام محتوا و مفاهیم قسمت‌های این سریال نیاز به رده‌بندی دارد مثل "زخم کاری" و "قورباغه" که رده‌بندی سنی برای تمام قسمت‌ها اعمال شده است.
حتی در تبلیغات هم این رده‌بندی سنّی لحاظ میشود؛ این اتفاق برای "قورباغه" افتاد و "زخم‌کاری" هم رده‌بندی سنّی (15+) را قبل از شروعِ پخش، رسانه‌ای کرد.
صداوسیما در برخی از سریال‌ها رویه‌اش این است؛ اگر سریال‌های تلویزیونی را ببینید رده‌بندی سنی ندارد اما برخی بخش‌های یک قسمت مناسب نباشد هشدار می‌دهد برای سریالی مثل "احضار" این‌طور اتفاق می‌افتد که برای لحظاتی لوگوی رده‌بندی سنّی زیرنویس میشود که مخاطبین بدانند این صحنه‌های پیش رو برای کودک و نوجوان مناسب نیست. و آنجا نیاز نیست کلِ سریال رده‌بندی شود و پخشِ بقیه مفاهیم و محتوای آن برای عموم جامعه مشکلی ندارد.
امکانِ رده‌بندی لحظه‌ای در نمایش‌خانگی وجود دارد؟
* یعنی امکان دارد سریالی هم در شبکه نمایش‌خانگی مثل سریال "احضار" باشد که نیاز به رده‌بندی سنّی لحظه‌ای داشته باشد...
ما چنین شرایطی داشتیم در سریال "می‌خواهم زنده بمانم"؛ قسمتی که چاقو و خون و خونریزی می‌شد رده‌بندی سنّی زیرنویس میشود. البته باتوجه به تفاوت استفاده بین تلویزیون و رسانه‌های ویدیوی درخواستی در رده‌بندی این تفاوت وجود دارد که به دلیل رده‌بندی یک سریال ولو برای چند قسمت آن سریال باشد تمام سریال رده‌بندی می‌خورد زیرا کاربر رسانه از ابتدا باید این موضوع را بداند تا با خرید اشتراک محتوا را انتخاب کند و ببیند و نباید متضرر شود اما یک موضوعی که راجع به تلویزیون وجود دارد این است که ممکن است هر لحظه شما تلویزیون را روشن کنید و از وسط یک قسمت ببینید پس هشدارهای میانی اهمیت زیادی دارد و از پیش محتوا را انتخاب نکرده‌اید.
* کل قسمت بود اما در "احضار" این رده‌بندی سنّی لحظه‌ای بود...
اینجا زیرنویس نمی‌شود، پیش از اینکه شما سریال را ببینید هشدار رده‌بندی سنّی داده میشود که صحنه‌هایی در این سریال وجود دارد برای کودکان و نوجوانان مناسب نیست.
* چرا در سریال‌های خانگی آن هشدارِ لحظه‌ای ندارد و تمامِ قسمت رده‌بندی میشود؟
چون در شبکه نمایش‌خانگی مخاطب خودش انتخاب می‌کند و این حقِ کاربر است؛ وقتی چیزی انتخاب می‌کند از بخش‌ها، محتواها و مفاهیمش آگاهی داشته باشد که آیا این فیلم و سریال را می‌تواند خانوادگی ببینید یا خیر.
"زخم‌کاری" (18+) نمی‌شود؟
* انتقادی که این روزها در میانِ کاربران شبکه‌های اجتماعی و فضای رسانه‌ای، مطرح میشود این است که مراجع ذیربط در رده‌بندی سنی فیلم‌ها و سریال‌ها آن مخاطب‌شناسی لازم را ندارند که سریالی مثل "زخم کاری" صحنه‌های سراسر استعمال موادمخدر، مشروبات الکلی و سیگارکشیدن‌های مستمر دارد مخصوصاً در قسمت دوم و صحنه‌های خشونت و خون و خون‌ریزی‌هایی که در قسمت‌های بعدی داشت این رده‌بندی سنی (+15) کفایت می‌کرد و یا به نظرتان نمی‌رسد تجدیدنظری شود؟
درباره "قورباغه" با ورود ساترا، از (15+) به (18+) تغییر پیدا کرد. بحثی که وجود دارد این است که هر موضعی دارای سطوح مختلفی برای رده‌بندی است به این معنا که صرف وجود مواد مخدر رده 18+ نمی‌شود، باید یکسری شاخص‌هایی وجود داشته باشد که رده تعیین شود. و البته ممکن است رده‌بندی سنی با توجه به منطقه یا فرهنگ بومی یک منطقه تفاوت‌هایی داشته باشد که تلاش شده است اقتضائات ایران در نظر گرفته شود؛ مثلاً این محتوای استعمال موادمخدر و مشروبات الکلی مناسبِ فرهنگ ما نیست و آن توصیف‌گر علت رده‌بندی که اشاره کردم در اینجا بسیار لازم است. شما می‌بینید که از نظر کارشناسی آن خشونت یا آن محتوا به نحوی است که 15 سال انتخاب میشود اما اقتضای فرهنگی خانواده ایرانی، به نحوی است که بین 15 تا 18 سال هم نباید ببیند اما این اتفاق کم می‌افتد؛ این را هم بپذیریم در بحث جزئیات شاخص‌‌ها، انعطافی وجود دارد.
* مشخصاً درباره سریال "زخم کاری" صحبت کنید؛ چرا که این روزها بسیاری مطرح می‌کنند چرا رده‌بندی سنی‌اش (15+) است؟
انتقاد خود ما هم همین است؛ در زمان مراجعه عوامل به ساترا وزارت ارشاد مجوز ساخت محتوای‌شان را سال گذشته صادر کرده بود و بخش عمده کار ضبط شده بود؛ برای مجوز پخش ما امکان تغییر وسیع نداریم و در تولید این سریال دخالتی نداشتیم قطعاً اگر در تولیدش بودیم می‌گفتیم که پرداختن به یکسری از مفاهیم و نمایش صحنه‌هایی باعثِ عادی‌شدن موضوعاتی میشود که اصلاً کار درستی نیست. تا جایی که شده ما سعی کردیم در نظارت پخش، حذفیاتی داشته باشیم که به محتوای اصلی درام ضربه نزند. صحنه‌های سیگار کشیدن‌هایی که آن‌قدر زیاد بودند که ما سعی کردیم تعدیل‌شان کنیم.
درباره رده سنی این سریال هم کارشناسی سرسختی اتفاق افتاد؛ جالب است بدانید کسی در سرتیمِ بررسی رده‌بندی سنی این سریال حضور داشت که تِز دکترای ایشان موضوع رده‌بندی سنی فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی بود. می‌خواهم بگویم تمام کارشناسی تلاشش بر این بود که آن رده درست را اعلام کند.
آیا می‌توان قشری هم رده‌بندی کرد؟
* یک نکته‌ای سر سریالِ "آنها" به وجود آمد که در قسمت دوم یا همان اپیزود دوم، صحنه‌هایی وجود داشت که برای مادران یک مقدار سنگین بود؛ می‌خواستم بدانم بعضی مواقع رده‌بندی سنی می‌تواند قشری هم باشد. یعنی مثلاً این قسمت برای مادرانی که باردارند یا مثلاً مشکل قلبی دارند توصیه نمی‌شود...
بله. کاملاً درست اشاره کردید. ما حتی این نکته را هم پیش‌بینی کردیم که برخی از قسمت‌ها را توصیه کردیم والدین همراه فرزندانشان به تماشای آن برنامه، فیلم و یا سریال بنشینند. یا در گذشته به خاطر ترس و وحشت خاصی که در آن فیلم یا سریال وجود داشت می‌نوشتند برای بیماران قلبی نامناسب است. آن توصیف‌گر که اشاره کردم مناسبِ این درجه‌بندی سنی قشری است. یعنی برای حمایت از اقشاری است که ممکن است با تماشای آن فیلم، سریال و یا برنامه آسیب ببینند. تمام این نظام‌مندی‌ها قاعدتاً زمان‌بر است؛ اول متن نمی‌نوشتند بعد الزام به متن شد و تمام این فرایندها باید یک شکلِ خاصی بگیرند تا به مرور تبدیل به رویه شود.
* به نظرتان اگر مجوز تولید دست ساترا بود نظارت‌ها بر محتوا و مفاهیم، دقیق‌تر خواهند می‌شد؟
قطعاً متفاوت می‌شد. آن موقع اگر بخواهم در مورد رده‌بندی صحبت کنم حتی مدلِ رده‌بندی هم متفاوت میشود. چون وقتی مقوله تولید مطرح میشود شما در فرآیندی قرار می‌گیرد که ابتدا تمام سناریو و فیلمنامه را به شما می‌دهند بررسی کنید؛ می‌دانیم کدام عوامل و ترکیب بازیگران و هنرمندان در این سریال یا فیلم حضور دارند. همه این‌ها می‌تواند به مفهوم و محتوایِ آن کار کمک کند. واقعاً نمی‌خواهم الان سیاه‌نمایی کنم اما خیلی از این موارد عادی‌سازی‌ها مشکلات فرهنگی در آینده ایجاد می‌کند بدون اینکه الان من شاید سریال را ببینم و به عنوان مخاطب عادی تصور این را نداشته باشم که ایجاد مشکل می‌کند اما دو سال بعد این ذائقه را تغییر داده است.
* این اتفاق برای فیلم‌های سینمایی که در پلتفرم‌ها قرار می‌گیرد هم می‌افتد.
بله. وقتی کثرت یک موضوع زیاد میشود، ایرادها و ضعف‌ها و اشکالات بیشتر هم می‌شوند. به همین خاطر تمام این‌ها باید تنظیم‌گری غیرمستقیم داشته باشد. شما فکر کنید سریال ترکیه‌ای که با محتوای خیانت باشد و این فیلم و سریال در فضای نمایش‌خانگی منتشر شود خود به خود ذائقه مخاطب را نسبت به سبک زندگی ایرانی- اسلامی تغییر می‌دهد.
تفاوت رده‌بندی سنی در ایران با کشورهای دیگر
* بنابراین این رده‌بندی سنی برای فیلم‌های سینمایی ایران و خارج از کشور مثل ترکیه و کشورهای دیگر اعمال میشود؟
بله. در واقع این اتفاق می‌افتد. سریال، فیلم‌ها و برنامه‌ها حتی تمام محتواها شامل رده‌بندی میشود. و رسانه‌ها باید بنابر شاخص و دستورالعملی که در اختیارشان قرار می‌گیرد رده‌بندی را پیش ببرند. شاید بگویید مثلاً فیلم و سریال خارجی رده‌بندی شده اما آنها به اقتضای فرهنگِ خودشان این کار را کرده‌اند و ما هم باید بنابر منطقه و اقلیم و فرهنگِ خودمان، در رده‌بندی سنی آن فیلم و سریال، بازنگری مجددی داشته باشیم. شاید برای شما جالب باشد که در نتفلیکس کشور به کشور رده‌بندی سنی خاص خودش را دارد. در اسپانیا رده‌بندی سنگین‌تر و سخت‌گیرانه‌تر از آمریکا است. چون اقتضائات فرهنگی آمریکا و اسپانیا با هم متفاوت است. حتی این اقتضائات در کشورهای اتحادیه اروپا هم با این کشورها قابل قیاس نیست.
ممیزی‌ها دستِ چه کسی یا کسانی است؟
* یک نکته‌ای دیگر هم وجود دارد؛ در ابتدای سریال "زخم‌کاری" می‌بینیم کاراکتر مالک- جواد عزتی- در وانِ حمام یخ قرار گرفته و بخش‌هایی از برهنگی‌اش دچارِ ممیزی شده است؛ این بازبینی‌ها و یا به قولی ممیزی‌ها کارِ ساترا است یا کارگزاری که ساترا به پلتفرم‌ها معرفی می‌کند؟
این کار را ساترا انجام نمی‌دهد بلکه سمت کارگزار محتوایی می‌رود که با رسانه ارتباط دارد و بازبینی‌ها پیش می‌رود. ما آن کارگزاری محتوایی را معرفی می‌کنیم که از بخش خصوصی‌اند و فقط از ساترا گواهی گرفته‌اند و الزامات سازمان تنظیم و مقررات صوت و فراگیر را رعایت کنند. کارگزار تخلفات را اعلام می‌کند و رسانه با توجه به سلیقه و امکانات مرتفع می‌کند.
* شما بازبینی ندارید که مشکلی پیدا شد مثل "شام ایرانی" و اهانت آن سلبریتی و یا در "هم‌رفیق" اهانت یکی از میهمانان به مردم و خیلی از اتفاقات دیگر که باعثِ حذف آن قسمت از برنامه و یا سریال در پلتفرم‌ها شد.
ما بازبینی‌مان بنابر گزارشی است که کارگزار محتوایی یا کاربران به ما می‌دهد. ممکن است خطا کند آن بازبینی میشود؛ در واقع آن بازبینی پیشینی است و بازبینی ساترا، پسینی است. اگر اتفاقی بیفتد که کارگزار در واقع از دستش رد شده باشد، کارگزار متخلف میشود. این را هم بگویم کارگزار جایی را حذف نمی‌کند و فقط به آن رسانه اعلام می‌کند که باید آن قسمت و یا بخش دچار ممیزی شود. این تصمیم خود آن رسانه است که به چه نحوی این تغییر ایجاد شود.
مجازات متخلفین در نمایش‌خانگی
* برای متخلف چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر متخلف کارگزاری باشد کارگزاری جریمه میشود و این جریمه صرفاً مالی نیست یعنی محصول گرفته میشود و اصلاً ممکن است آن کارگزاری کنار گذاشته شود. اگر رسانه (پلتفرم) تخلف کرده باشد، کمیته رسیدگی به تخلفات تشکیل میشود و درباره ادامه فعالیت آن رسانه تصمیم‌گیری میشود. در مورد آن برنامه و یا سریال هم، همان بخش‌های تخلف حذف می‌شوند مثل همان مصادیقی که به آنها اشاره کردید. فقط آن بخش‌ها حذف می‌شوند؛ مثلاً قسمتی از "هم رفیق" حذف می‌شوند و نه کلِ این برنامه.
* در سریال "آنها" می‌بینیم که اپیزودهایی (18+) شد و اپیزودهایی (15+)؛ آیا امکان دارد در "زخم‌کاری" چنین مدل‌هایی اجرا شود؟
بله درست است در سریال "آنها" این اتفاق افتاد چون اپیزودی است. اما "زخم‌کاری" سریال است و یک رده سنی مشخص دارد.
انتهای پیام/
