عبرتی از آخرین غزوه پیامبر (ص) / سیاست نبوی درباره نقض پیمان دشمن

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، غزوه بنی‌ قُرَیظه، نام آخرین غزوه از غزوه‌های رسول خدا صلی الله علیه و آله با یهودیان مدینه است که در سال پنجم هجری و به دلیل پیمان‌شکنی یهودیان بنی‌قریظه و هم‌پیمان‌ شدن آنان با مشرکان در غزوه خندق روی داد. ماجرا از این قرار بود که در مدینه سه طایفه معروف از یهود یعنی بنی‌قریظه، بنی‌النضیر و بنی‌قینقاع زندگی می‌کردند.  هر سه گروه با پیامبر اسلام پیمان بسته بودند که با دشمنان او همکاری و به نفع آنها جاسوسی نکنند،‌ اما طایفه بنی‌قینقاع در سال دوم هجرت و طایفه بنی‌نضیر در سال چهارم هجرت، هر کدام به بهانه‌ای پیمان خود را شکستند و به مبارزه رویارو با پیامبر صلّی اللّه علیه و آله دست زدند. سر انجام مقاومت آنها در هم شکست و از مدینه بیرون رانده شدند.

بنابراین در این سال که غزوه احزاب رخ داد، تنها طایفه بنی‌قریظه در مدینه باقی مانده بودند که به مشرکان عرب پیوستند و به روی مسلمانان شمشیر کشیدند. مسلمانان به سرعت آماده جنگ شدند و تازه آفتاب غروب کرده بود که قلعه‌های محکم بنی‌قریظه را در حلقه محاصره خود در آوردند. حدود 25 روز این محاصره به طول انجامید، سپس همگی تسلیم شدند. گروهی به قتل رسیدند و پیروزی بزرگ دیگری بر پیروزی مسلمانان افزوده شد. بنی‌قریظه خود پیشنهاد دادند که با همان شرایط بنی‌نضیر تسلیم شوند. بنی‌نضیر از اموال و دارایی خود چشم پوشیده و مدینه را ترک کرده بودند، اما رسول خدا جز اینکه به حکم او گردن نهند، هر پیشنهادی را رد کرد. به پیشنهاد خود بنی‌قریظه، رسول اکرم حکمیت را به سعد بن معاذ، رئیس قبیله «بنی عبد اشهل» از اشراف اوس که قبل از اسلام متحد آنها بود، واگذار کرد. سعد با استناد به احکام تورات و پیمانی که بنی‌قریظه قبل از جنگ با پیامبر بسته بودند، حکم کرد که هر کسی علیه پیامبر تجمع کرده کشته شود و زنان و کودکان اسیر شوند. رسول اکرم این حکم را مطابق خواست پروردگار دانست. آیات 56 تا 58 سوره انفال ناظر بر این حکم است؛ به این صورت که در صورت نقض عهد از سوی کفار،‌ مجازات سخت نسبت به آنها صورت گیرد.

آیه26 سوره احزاب نیز پس از این پیروزی نازل شد و خاطره این ماجرا را به صورت یک نعمت و موهبت بزرگ الهی شرح داد. خداوند در این آیه می‌فرماید «وَ أَنْزَلَ الَّذِینَ ظَاهَرُوهُمْ مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ مِنْ صَیَاصِیهِمْ وَ قَذَفَ فِی قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ فَرِیقًا تَقْتُلُونَ وَ تَأْسِرُونَ فَرِیقًا»؛ یعنی و [خدا] کسانی را از اهل کتاب که گروه‌های دشمن را پشتیبانی کردند از قلعه‌های محکم و استوارشان پایین کشید و در دلهایشان ترس و بیم افکند، گروهی را می‌کشتید و گروهی را اسیر می‌کردید.

این آیه پیام‌هایی را به همراه دارد؛ از جمله آنکه  از نیروهاى نفوذى و ستون پنجم دشمن نباید غافل شد و همچنین تنها به دشمنِ رو در رو فکر نکنید، بلکه متوجّه حامیان آنان هم باشید و باید دانست یکى از امدادهاى غیبى خداوند در جنگ‌ها، ایجاد رعب در دل دشمنان است. دیگر اینکه در قبال نقض پیمان‌ دشمن باید واکنش سریع انجام داد و مقابله به مثل کرد و از هرگونه مسامحه با آنها پرهیز داشت.

منابع:
_{^{تفسیر نمونه آیت‌الله مکارم شیرازی
تفسیر نور حجت الاسلام قرائتی}}

انتهای‌پیام/