روابط آنکارا – واشنگتن، توقعات بالا، دستاورد ناچیز

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، امروز قرار است رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در بروکسل و در حاشیه نشست سران کشورهای عضو ناتو، با هم دیدار و گفتگو کنند. این نخستین دیدار بایدن با اردوغان، پس از  انتخاب به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا است.

جو بایدن در دوران کمپین انتخاباتی خود به تندی به اردوغان تاخته و ایده «حمایت از مخالفین برای تحمیل شکست بر آکپارتی و اردوغان» را مطرح کرد بود و پس از رسیدن به پست ریاست جمهوری، ادعای تاریخی کشتار ارامنه توسط عثمانیان را به رسمیت شناخت و ترکیه را در شرایط دشواری قرار داد.

با این مقدمه و پیش فرض، اردوغان دیروز در فرودگاه آتاتورک استانبول و پیش از حرکت به سوی بروکسل، با لحنی گلایه مندانه در مورد آمریکا اظهار نظر کرد و در سخنانش بر این تاکید کرد که آنکارا از واشنگتن، انتظار نوعی نگرش شفاف، صریح و بدون اما و اگر دارد.

رئیس جمهور ترکیه همچنین از بدعهدی آمریکا و تحویل ندادن هواپیماهای جنگنده نسل پنجم اف 35 به ترکیه به تندی انتقاد کرد.

اردوغان یک بار دیگر از اقدام جو بایدن برای به رسمیت شناختن ادعای تاریخی کشتار ارامنه به دست دولت عثمانی گلایه کرده و آرزومند آن شد که تصمیمات و رفتارهای آتی آمریکا در قبال ترکیه، جبران مافات کند.

منابع دیپلماتیک آنکارا به رسانه ها گفته اند که اردوغان در مورد سامانه موشکی اس 400 روسیه با بایدن صحبت می کند و از او می خواهد که اجازه ندهد این مساله به کانون پایدار اختلافات ترکیه و آمریکا تبدیل شود. رئیس جمهور ترکیه، همچنین یک بار دیگر از بایدن می خواهد به حمایت از گروه شبه نظامی موسوم به «نیروهای سوریه دموکراتیک» پایان دهد.

کارشناسان روابط بین الملل ترکیه بر این باورند که جو بایدن در چهل سال فعالیت سناتوری خود، همواره نشان داده که در اختلافات آتن – آنکارا و آنکارا– نیکوزیا، طرف یونان و قبرس را می گیرد و تیم اردوغان در جستجوی راهی است تا تحرکات ترکیه در شرق مدیترانه، برای تیم بایدن، حساسیت برانگیز و چالشی به نظر نیاید.

یکی از نکات مهم در مورد دیدار اردوغان و بایدن، این است که کاخ سفید مدت این دیدار را نیم ساعت اعلام کرده که چند دقیقه آن صرف ترجمه خواهد شد و بعید است در این مدت زمان کوتاه، چندین موضوع مهم، بررسی شود.

ضمن این که جیک سالیوان در بیان موضوعات و اولویت های گفتگوی اردوغان و بایدن، به موضوعاتی همچون سوریه، لیبی، ایران و شرق مدیترانه اشاره کرده اما تیم اردوغان، موضوعاتی همچون اس 400 و کردهای سوریه را برجسته کرده اند.

انتظارات بالا و دستاوردهای ناچیز

تحلیل گران معتقدند که قرار نیست در گفتگوی اردوغان و بایدن، اتفاق خاصی بیفتد، اما با این حال روزنامه های چاپ آنکارا، امروز هم در عکس و تیتر و اخبار صفحه نخست، دیدار اردوغان با بایدن را مهم تلقی کردند و شواهد نشان می دهد  که محافل سیاسی و نهادهای رسانه ای ترکیه بر روی این دیدار زوم کرده اند.

روزنامه ملی گازته ارگان رسانه ای حزب اسلامگرای سعادت (شاگردان مرحوم اربکان)، در گزارش ویژه خود در مورد اهمیت دیدار اردوغان و بایدن، چنین نوشته است: «تجربه نشان می دهد که دولتمردان ما همواره در دیدار با مقامات آمریکا، از آنان توقعات بالایی داشته و انتظار این بوده که آمریکا با ترکیه مانند یک دوست نزدیک و متفق مهم برخورد کند. اما متاسفانه هیچگاه این انتظارات برآورده نشده و توقع بالا و دستاورد ناچیز، روشن ترین توصیف حال و روز دیدارهای ما و مقامات آمریکا است».

ترکیه در حال حاضر، از دولت بایدن انتظار دارد که اولاً به حمایت از نهادهای اقماری پ.ک.ک در شمال سوریه پایان دهد، سپس فتح الله گولن را به آنکارا تحویل دهد یا او را از خاک آمریکا بیرون براند، در پرونده اختلافات ترکیه با یونان و قبرس و اتحادیه اروپا در شرق مدیترانه پشت ترکیه را بگیرد، در لیبی در برابر فرانسه و روسیه از ترکیه حمایت کند، هواپیماهای اف 35 و سامانه موشکی پاتریوت در اختیار آنکارا بگذارد و در همین حال، برای ارتقای حجم مبادلات تجاری به یکصد میلیارد دلار در سال، گام های اساسی را بردارد.

اس 400 را علیه آمریکا به کار می گیریم

یکی از اخبار و واکنش های مهم مربوط به دیدار اردوغان و بایدن، مواضع دوغو پرینچک رهبر حزب کمونیستی وطن است.

اگر چه دوغو پرینچک در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه تنها 96 هزار رای به دست آورد، اما در چند سال اخیر، به عنوان یکی از حامیان اردوغان به صحنه آمده و برخی اخبار تایید نشده نیز حاکی از این است که کاخ ریاست جمهوری بش تپه در آنکارا، در داخل ساختمان نهاد ریاست جمهوری، دفتر بزرگی را با امکانات کامل در اختیار پرینچک گذاشته است. چرا که او علاوه بر آن که برخی دسترسی های امنیتی و نظامی خاص دارد، با برخی از چهره های سیاسی و حزبی مهم در مسکو و پکن نیز روابط بالایی دارد.

دوغو پرینچک در ترکیه، به عنوان یک سیاستمدار نزدیک به چین و روسیه شناخته می شود و معتقد است که ترکیه باید تا جایی که می  تواند از آمریکا و ناتو فاصله گرفته و به چین و روسیه نزدیک شود.

او امروز در صفحه نخست روزنامه آیدنلک (ارگان رسانه ای حزب وطن) اعلام کرده که ترکیه در مورد سامانه موشکی اس 400 روسی تعارفی ندارد و اساساً این موشک ها را خریده تا از آنها، علیه آمریکا استفاده کند.

به گفته دوغو  پرینچک، پیاده نظام های آمریکا در منطقه، تهدید علیه امنیت ملی ترکیه هستند و آنکارا اس 400 را خریده تا علیه آمریکا و عمال آمریکا از آنها استفاده کند.

در پایان باید گفت، تجربه دیدارهای اردوغان با روسای جمهور پیشین آمریکا همچون دونالد ترامپ و باراک اوباما، همواره این واقعیت را اثبات کرده که عواطف و رویکرد حاکی بر ذهنیت سیاسی دولتمردان ترکیه، همواره این نگرش را نزد آنان تقویت کرده که ترکیه برای آمریکا یک متفق منطقه ای بسیار مهم و استراتژیک است و نه تنها به خاطر عضویت ترکیه در ناتو بلکه به خاطر تاریخچه روابط آنکارا – واشنگتن، باید امتیازات خاصی از سوی آمریکا به ترکیه داده شود. اما آمریکایی ها در اوج عملگرایی و با خونسردی تمام، نه تنها بی اعتنا از کنار توقعات ترکیه عبور کرده اند بلکه در برخی ایستگاه ها و بزنگاه های حساس، ترکیه را به شیوه های مستقیم و غیرمستقیم در شرایط دشوار قرار داده اند.

شواهد کنونی نشان دهنده این است که با وجود پیام های روشن و مستقیم دونالد ترامپ در چند سال اخیر و همچنین علیرغم رفتار آشکار بایدن در به رسمیت شناختن ادعای تاریخی کشتار ارامنه، آنکارا هنوز هم توقعات بالایی از آمریکا دارد.

در شرایط فعلی نیز، بر اساس ابعاد واقعی و عینی منافع و اختلافات، می توان چنین پیش بینی کرد که اردوغان در دیدار با بایدن امتیاز خاص و قابل توجهی نخواهد گرفت، اما بعید نیست که با رایزنی نزد مقامات ناتو، رفته رفته زمینه آن فراهم شود که آمریکا در پرونده افغانستان، امتیازات و تسهیلاتی برای ترکیه قائل شود. اما در عین حال، اختلافات در حوزه سوریه و برخی پرونده های دیگر، به قوت خود باقی خواهند ماند.

انتهای پیام/