کاندیدای بی‌اخلاق چگونه خود را در قوارۀ مدیریت ایران مقتدر می‌داند؟

حجت الاسلام سید صدرالدین شریعتی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی تسنیم دربارۀ رویداد مناظرات انتخاباتی که از شبکۀ سیما اکران شد، گفت: انسان در ادبیات قرآنی به عنوان شخصیتی با کرامت یاد شده است. این کرامت هم ذاتی و هم اکتسابی است؛ یعنی خداوند به انسان ذاتاً کرامت بخشیده، لذا به دنبال آن، هر فردی سعی می‌کند دارای عزت و شخصیتی وارسته باشد و همواره خوبی‌ها را کسب کند و از هر آنچه سبب از بین رفتن کرامت اوست، پرهیز کند. خداوند در آیۀ 70 سورۀ اسراء می‌فرماید «وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنی‏ آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلى‏ کَثیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضیلاً». ما به این نسل بنی‌آدم کرامت بخشیدیم، او را در دریا و خشکی حمل کردیم و از هرچه پاکیزه است به او روزی دادیم و او را بر تمام موجودات فضیلت دادیم؛ یعنی انسان از جهت شخصیت، می‌تواند جایگاهی فراتر از ملائک داشته باشد به شرط آنکه آن گوهر کرامت را حفظ کند؛ نمونۀ آن را در ماجرای آدم (ع) می‌بینیم که اتفاقاً خداوند در چند آیه قبل‌تر، یعنی 61 اسراء به آن اشاره کرده است؛ آن زمان که خداوند به ملائک دستور داد تا به آدم (ع) به عنوان خلیفه پروردگار سجده کنند «وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِکَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ». هرچند ابلیس سجده نکرد و بهانه آورد و خطاب به خداوند گفت چرا او را نسبت بر من کرامت دادی؟ «قالَ أَ رَأَیْتَکَ هذَا الَّذی کَرَّمْتَ عَلَیَّ».

وی با اشاره به اینکه بهترین راه حفظ کرامت، تقواست گفت: قرآن می‌فرماید بهترین راه دستیابی به مقام عالی کرامت تقواست: «إنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُم‏»؛ یعنی با کرامت‌ترین شما نزد خداوند، با تقواترین شماست». انسانی به مقام کرامت می‌رسد و بزم‌نشین کرامت می‌شود که تقوا را رعایت کند؛ هر اندازه تقوا بیشتر، نزد خداوند گرامی‌تر خواهیم بود. هرچه تقوا بیشتر، احساس عزت و کرامت در انسان قوی‌تر است. افرادی از کرامت به دورند که از هوای نفس و گام‌های شیطان تبعیت کنند؛ یعنی هوای نفس و دلبستگی‌ به مقام و پول و موقعیت و قدرت، سبب می‌شود انسان به راحتی گناه کرده و از جایگاه کرامت تنزل پیدا کند.  از این جهت خداوند نسبت به حفظ کرامت مؤمنان حساس‌تر است تا جایی که در حدیث فرموده‌اند حرمت مؤمن از کعبه فراتر است.

شریعتی یکی از بدترین خصلت‌ها در دور شدن از جایگاه کرامت را دروغ و تهمت برشمرد و گفت: خداوند در آیات 221 و 222 سورۀ شعراء می‌فرماید «هَلْ أُنَبِّئُکُمْ‏ عَلى‏ مَنْ تَنَزَّلُ الشَّیاطین‏» آیا شما را خبر دهم که شیاطین بر چه کسانى نازل مى‏‌شوند؟ «تَنَزَّلُ عَلى‏ کُلِّ أَفَّاکٍ‏ أَثیمٍ». بر هر دروغ‌‏پرداز گنه‏‌پیشه‌‏اى نازل مى‏‌شوند؛ یعنی شیطان بر افرادی نازل می‌شوند که دو ویژگی منفی دارند: یکی أفاک و دوم، اثیم. أفّاک از إفک به معنای بسیار تهمت زدن و دروغ بستن می‌آید. به این معنا که هر آنکه تهمت می‌زند و هرچیز ناروا و غلطی بیان می‌کند، مهبط و پایگاه شیطان است. أثیم هم از إثم می‌آید، یعنی کسی که مدام گناه می‌کند و یا کارش گناه است و ابایی از تهمت و دروغ و غیبت و سایر گناهان ندارد.

این استاد حوزۀ علمیه با ابراز تأسف نسبت به موضع برخی کاندیداها در مناظرات انتخاباتی گفت: متأسفانه در مناظرات شاهد بودیم برخی کاندیداها بدون پروا و بی‌حساب هرچه دهان‌شان آمد، گفتند. دروغ، کلام شبهه و بی‌پشتوانه و بر اساس شنیده‌ها، تهمت و خیلی گناهان دیگر آن هم از رسانۀ ملی که باید مروّج اخلاقیات باشد شنیده می‌شود؛ مضاف بر اینکه این مسائل از زبان مسئولان این مملکت اسلامی بیان می‌شود. هم شأن طرف مقابل را رعایت نکردند و هم کرامت و شخصیت خود را بیشتر از گذشته خدشه‌دار کردند؛ نشان دادند دنیا و قدرت‌طلبی به کام‌شان شیرین آمده و به این سادگی قصد رها کردن آن را ندارند. تعجب می‌کنم چنین انسان‌هایی چگونه می‌توانند شرایط ریاست جمهوری آن هم برای این سرزمین ریشه‌دار و پر آوازه را احراز کنند. چگونه به خود اجازه می‌دهند خود را در قوارۀ مسئولیت این نظام مقتدر بدانند؟ رئیس جمهوری ما بناست بر دو حقیقت رهبری کند: یکی بر مردم، چرا که جمهوری به معنای مردمی بودن است و دیگری اسلام که پیش‌شرط آن، شناخت مبانی اخلاقی و اصول اسلامی است. 

شریعتی افزود: تأسف بالاترم از عزیزانی است که مجری مناظرات هستند. چرا باید اجازه داده شود به راحتی کرامت ذاتی انسان شکسته شود؟! مثلاً به کاندیدایی که دارای مقام اجتهاد است به راحتی بگویند تو 6 کلاس سواد داری! سوای از گرایش‌های سیاسی عرض می‌کنم، آیا این نوع برخورد شکستن حرمت و کرامت افراد نیست؟ آن کاندیدایی که خویشتن‌داری می‌کند و از حقایق پنهان سخن نمی‌گوید، او به دل مردم می‌نشیند یا کسی که پرده‌دری و هتاکی می‌کند؟ تعجب می‌کنم چرا کارشناس رسانه حداقل با یک جمله بحث را جهت نمی‌دهند. یک مجری مناظره در هر مناظره‌ای باید حواسش جمع باشد تا کاندیداها از خط اصلی دور نشوند و مدام مترصد باشد تا به راحتی کرامت افراد خدشه‌دار نشود. رسانه ملی وظیفه دارد ساختار مناظرات را مبتنی بر تکریم کاندیداها اصلاح کند.