واکاوی بحران ازدواج در ایران| وقتی چشم‌و‌هم‌چشمی جای ازدواج آسان را می‌گیرد / افزایش زیرپوستی طلاق در استان یزد
گروه استانها - آمار بالای طلاق در یزد در کنار نگرانی‌هایی که برای جوانان و خانواده‌ها ایجاد کرده، عطش جامعه را به فراگیری کارشناسانه و علمی مهارت‌های زندگی در دوره‌های نوجوانی و جوانی به شدت نشان می‌دهد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از یزد ، رشد فزاینده طلاق در سال‌های اخیر نگرانی‌هایی را برای خانواده‌ها، جوانان و مسؤلان به وجود آورده است. از طرفی ازدواج هراسی در بین جوانان افزایش یافته و از طرف دیگر اقدامات آموزشی و مشاوره‌ای انجام شده مسؤلان، آنچنان که باید نتیجه مطلوب را در جهت کاهش پدیده طلاق نداشته است.
به همین دلیل این آسیب اجتماعی که عوامل مختلفی در شکل‌گیری آن مؤثر بوده با رشد چشمگیر خود کام خانواده‌های زیادی را تلخ کرده و کار کارشناسی دقیق‌تر از سوی مسؤلان را در این حوزه می‌طلبد، چرا که در صورت عدم اجرای سریع‌تر برنامه‌های کارشناسانه و تخصصی اساسی، روز به روز با آمار بیشتر طلاق روبه‌رو می‌شویم و این روند چیزی جز ناامیدی برای جوانان، نگرانی برای خانواده‌ها و آسیب بیشتر برای جامعه به همراه نخواهد داشت.
محمد حسین رحیمی‌زاده معاون قضائی، اجتماعی و پیشگیری دادگستری استان یزد در این رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در یزد اظهار داشت: پدیده طلاق به عنوان یک آسیب اجتماعی تا شناخته نشود و عوامل آن مورد ارزیابی و بررسی قرار نگیرد نمی‌توان برای حل آن اقدامی انجام داد و راهکارهای اجرایی درست برای حل این مشکل بکار برد.
وی گفت: امروزه، ریشه بسیاری از طلاق‌ها از دیدگاه دادگاه، کارشناسان دادگستری و مراجعه‌کنندگان خیانت، اعتیاد، عدم توافق اخلاقی، ناسازگاری جنسی، دخالت اطرافیان، عدم آشنایی با مهارت‌های زندگی و تکنیک حل مسئله بیان شده است.
معاون قضایی، اجتماعی و پیشگیری دادگستری استان یزد عامل دخالت اطرافیان را جزو پنج عامل اول طلاق در یزد دانست و گفت: نکته جالب علل بروز طلاق این است که در استان‌های دیگر دخالت اطرافیان جز موارد اولیه طلاق نیست و از این‌رو شناخت و بررسی این علت در یزد از اهمیت فراوانی برخوردار است.
دولت مصوبات مجلس شورای اسلامی برای کاهش طلاق را اجرا کند
افزایش 9درصدی آمار طلاق در ایلام/ آیا متولیان استانی برنامه‌ای برای توقف این روند دارند؟
شرکت 868 نفر با 180 ایده در "رویداد مثبت2" با محوریت مقابله با پدیده تک‌فرزندی و طلاق
وی با اشاره به نقش دادگاه‌ها در حل پدیده طلاق بیان کرد: کار دادگاه بعد از اختلاف و درگیری است و قبل از آن به عهده نهادهای دیگری مانند سازمان ورزش و جوانان، آموزش و پرورش، بهزیستی و نهادهایی است که به جوانان مشاوره و آموزش دهند.
رحیمی‌زاده تصریح کرد: طبق تقسیم‌بندی‌های ملی، مداخله در فرآیند پرونده‌هایی که در خود دادگستری مطرح می‌شود به دادگستری واگذار شده، به این معنی که پرونده‌ای تشکیل و اختلافی ایجاد شده، بنابراین دادگستری در قالب مشاوره و آموزش وارد عمل می‌شود و 17 تا 20 درصد این اختلافات در دادگستری به تفاهم و توافق ختم می‌شود.
وی تشریح کرد: در همه کشور گفته می‌شود اعتیاد و خیانت به عنوان عوامل مهم طلاق و جز مسائل کلان کشور هم محسوب می‌شوند؛ شاید از نظر علمی راهکارهایی برای آن‌ها داده شود ولی به دلیل پیچیدگی و وابستگی موضوعات اجتماعی به یکدیگر این راهکارها نادرست و ناقص اجرا شده است.
معاون قضایی، اجتماعی و پیشگیری دادگستری کل استان یزد گفت: در سال‌های 98 و 99 بعضی از شهرستان‌ها یک یا دو درصد کاهش و افزایش پرونده‌های ورودی به دادگستری داشتند ولی به صورت کلی در ورودی پرونده‌های طلاق سال گذشته نسبت به سال قبل از آن دو درصد کاهش داشتیم.
در مجموع سال 99 نسبت به 98 کل ورودی دعاوی خانوادگی در شهرستان میبد 48 درصد، اردکان 26 درصد، بافق 47 و خاتم 11 درصد کاهش داشته است.
وی نقش خانواده در کاهش طلاق را نقش اصلی دانست و گفت: در کنار خانواده، حکومت و جامعه هم باید نقش خود را بازی کنند به این معنا که اگر برای پیشگیری، مشاوره و آموزش مهارت‌های خانواده خرج کنیم این هزینه نیست و در واقع نوعی سرمایه‌گذاری است.
پیشگیری اولیه برای کاهش طلاق زمانی است که مشاوره‌ها اتفاق بیفتد
رحیمی‌زاده با اشاره به اینکه راهی نداریم جز اینکه همیشه یک قدم جلوتر حرکت کنیم، بیان کرد: باید آموزش غیر مستقیم مهارت‌های زندگی، تکنیک‌های حل مسئله و مشاوره‌های روانشناختی که علمی و مبتنی بر ارزشهای دینی خودمان هستند را به دبیرستان‌ها، دانشگاه‌ها و به طور کلی به مرحله قبل از ازدواج ببریم تا ابتدا اشخاص شناخت کاملی از شخصیت خود و در نتیجه شناخت کامل و بهتری از طرف مقابل خود برای یک عمر زندگی پیدا کنند.
وی تشریح کرد: به عنوان مثال عملی مانند رانندگی، نیاز به گواهینامه دارد اما برای ورود به زندگی به جای اینکه محفوظاتی را وارد ذهن فرزندانمان کنیم باید آن‌ها را با مهارت‌های خانواده و زندگی آشنا نماییم.
معاون دادگستری استان یزد تصریح کرد: البته کارهایی در این زمینه از سوی سازمان ورزش و جوانان، مدارس و دانشگاه‌ها شروع شده که باید برای این مدل فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی زمان تعریف کنیم و بینیم مثلا در مدت زمان معین شده با کار مداوم چه نتیجه‌ای به دست آمده است.
این مقام قضائی تصریح کرد: متأسفانه در زمینه تولید محتوای مفید در زمینه فرهنگی که عمدتاَ باید به زبان هنر باشد، خوب کار نکردیم تا جنبه ایجابی مسائل اجتماعی در نظر گرفته و به مخاطب القا شود.
وی گفت: در مسائل خانوادگی، ازدواج یا مسائل حقوقی هنوز اهمیت شناخت، آموزش و مشاوره شناخته نشده، گاهی مشاهده می‌شود افراد وقتی گرفتار می‌شوند میلیون‌ها تومان خرج می‌کنند تا این اختلاف و مشکل را حل کنند ولی حاضر نیستند قبل از انجام کار حتی یک پنجاهُم این هزینه را انجام دهند و اطلاعات لازم و مشاوره‌های مورد نیاز را کسب کنند.
ضرورت آسیب‌شناسی افزایش چشمگیر طلاق در یزد
اگر نگاه عمیق‌تری به طلاق و دلایل شکل‌گیری آن داشته باشیم عوامل ریشه‌ای‌تر و مهم‌تری می‌توان پیدا کرد که ظاهراَ از چشمان مردم و مسؤلان دور مانده و این غفلت موجب شده تا اقدامات انجام شده در زمینه کاهش طلاق نتیجه مطلوبی در سطح جامعه نداشته باشد و شاهد رشد افزایشی طلاق در 10 سال اخیر در یزد باشیم.
نمی‌توان در دنیای تکنولوژی و عصر ارتباطات زیست ولی تغییر سبک زندگی و نقش رسانه‌ها و فضای مجازی را نادیده گرفت. عواملی که اگر جدی گرفته نشوند بنیان خانواده‌ها را سست کرده و نسلی بی‌عاطفه و ضعیف بر جای می‌ماند.
حسین افراسیابی، جامعه‌شناس دانشگاه یزد هم در این زمینه به خبرنگار تسنیم در یزد گفت: آن چیزی که به عنوان شیوه، سبک و منش انسان‌ها در زندگی مدرن می‌بینیم در بحث طلاق اثر بسیار زیادی دارد.
وی با اشاره به اینکه یکی از مهمترین علل مؤثر بر طلاق تغییر سبک زندگی است، بیان کرد: استقلال‌خواهی، افزایش توجه به مرکزیت خود در زنان و مردان و تغییر بسیاری از ارزش‌ها و سنت‌های ارزشمندی که بین زن و مرد رواج داشتند از جمله تغییرات مهم نگرشی و ارزشی هستند که در خانواده‌های جدید پیدا شده و از عوامل مهم شکل‌گیری طلاق هستند.
نقش پررنگ رسانه‌ها و فضای مجازی در شکل‌گیری طلاق
این جامعه‌شناس دانشگاه یزد افزود: با بررسی اختلافات و چالش‌هایی که در خانواده‌ها به وجود آمده، شکل‌گیری خانواده‌هایی که به صورت مستقل و به دور از هم زندگی می‌کنند می‌تواند عامل مهمی برای افزایش تنش‌ها و تعارضات و به وجود آمدن مشکلات جدید برای زوجین و بچه‌ها باشد.
وی نقش برجسته و پررنگ رسانه‌ها و به ویژه فضای مجازی در دنیا را از دیگر عوامل مؤثر بر طلاق زوجین دانست و گفت: رسانه‌ها و به طور ویژه فضای مجازی نوع خاصی از اخلاق را وارد خانواده‌ها کرده و موجب تغییراتی در آن‌ها شدند.
وی خاطرنشان کرد: همه این عوامل در یک هم‌افزایی دست به دست هم دادند و اختلافات، تعارضات و خودخواهی‌ها را در خانواده‌ها افزایش و زمینه ایجاد طلاق و رشد آن را موجب شدند.
افراسیابی تشریح کرد: برای مثال وقتی بدانیم رسانه و فضای مجازی بر چالش‌ها و اختلافات خانوادگی اثر‌گذار است، احتمالا بیشتر مراقب خود و خانواده‌ها خواهیم بود و دقت بیشتری خواهیم کرد تا روابطمان آسیبی نبیند.
این استاد دانشگاه افزود: اگر بدانیم که دخالت‌های بی‌مورد در زندگی یکدیگر چالش ایجاد می‌کند، این امر می‌تواند نقطه آغازی برای ما باشد برای اینکه ببینیم چه کاری انجام دهیم تا خانواده‌هایمان از این مشکلات و آسیب‌ها دور باشند.
نوآوری تکنولوژی عاملی مهم در چالش‌های مثبت و زندگی اجتماعی
وی گفت: بخشی از چالش‌های به وجود آمده در خانواده‌ها یا به طور کلی تغییرات مثبت و منفی‌ای که در زندگی اجتماعی به وجود آمده ناشی از فناوری و نوآوری تکنولوژی است چرا که این فناوری‌ها گاهی آنقدر سرعت تغییر را بالا می‌برند که ما انسان‌ها توان سازگار شدن با این تغییرات را از دست می‌دهیم.
وی افزود: البته این فن‌آوری و تکنولوژی و سرعت بالای آن‌ها در زندگی در کل جوامع وجود دارد و سبب شده تا ما در یک جامعه شلوغ و سرسام‌آوری زندگی کنیم چراکه تا با یک تکنولوژی آشنا می‌شویم و می‌خواهیم با آن سازگار شویم، تکنولوژی جدید همراه با تغییرات جدید از راه می‌رسد که انطباق یافتن با این تغییرات چالش‌های بزرگی در زندگی ایجاد می‌کند.
جامعه‌شناس دانشگاه یزد بیان کرد: ما انسان‌ها در زندگی شخصی دیگر فرصت فکر کردن به خیلی از کارها یا انجام خیلی از کارها را نداریم و بخشی از این‌ها به دلیل طوفان یا انقلابی است که تکنولوژی در زندگی بشر ایجاد کرده است.
افراسیابی تصریح کرد: دنیای پر از تکنولوژیِ با سرعت بالا و خودخواهی مردم دو جریانی است که در همه جای دنیا مشکلات و آسیب‌هایی را برای زندگی بشر و ابعاد مختلف آن به وجود آورده و انسان به راحتی نمی‌تواند با این امر تطبیق پیدا کند.
آگاهی نسبت به آسیب‌های پیش روی جامعه قدم نخست در کاهش طلاق
وی اهمیت شناخت مؤلفه‌ها را مهم دانست و گفت: برای ما انسان‌ها به عنوان یک موجود اجتماعی لازم است بدانیم در چه دنیایی زندگی می‌کنیم، چه تحولاتی در جامعه ایجاد شده و نسبت به مسائل مهم اجتماع آگاه باشیم چراکه آسیب‌پذیری ما را کاهش می‌دهد.
افراسیابی اولین درجه اهمیت آگاهی از این آسیب‌ها را برای خود زوجین، خانواده‌ها و نهادهای مسؤل عنوان کرد و گفت: آگاهی نسبت به این آسیب‌ها موجب می‌شود تا بفهمیم در جامعه چه اتفاقاتی می‌گذرد و چرا دچار اختلاف می‌شویم.
استاد جامعه شناسی دانشگاه یزد تصریح کرد: پس اهمیت شناخت آسیب‌ها این است که چالش‌ها، مشکلات و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم را بشناسیم، خودمان را از این آسیب‌ها دور نگه داریم و به این نحو تعارضات، اختلافات و دعواهای خانوادگی را کاهش داده تا به موضوع طلاق ختم نشود.
وی درجه دوم اهمیت شناخت این آسیب‌ها را برای برنامه‌ریزان حوزه خانواده و ازدواج برشمرد و افزود: برای تحکیم و صیانت از بنیاد خانواده شناخت این آسیب‌ها کمک می‌کند تا این مسؤلان بدانند چه برنامه آموزشی، حمایتی یا مشاوره‌ای برای خانواده‌ها داشته باشند.
جامعه‌شناس دانشگاه یزد تصریح کرد: اگر می‌خواهیم زندگی آرامی داشته باشیم باید آگاهی و دانش در مورد دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم داشته باشیم و در این تحولات مختلف در دنیا گوشه‌های آرامی را برای زندگی خود پیدا کنیم.
موج افزایش طلاق روندی جهانی و فراگیر است
وی با تأکید بر اینکه موج افزایش طلاق ویژه یزد یا ایران نیست بلکه یک روند جهانی است، گفت: اگر قرار باشد برای طلاق کاری کنیم نباید ذهن را محدود به این امر کنیم که در یزد یا ایران طلاق افزایش پیدا کرده تا بتوانیم برنامه‌ریزی ریشه‌ای و اساسی داشته باشیم در غیر این صورت در همین سطح باقی می‌مانیم و ضعف‌های جزئی را خواهیم داشت و نتیجه‌ای هم نمی‌گیریم.
افراسیابی بیان کرد: اقداماتی از قبیل آموزش قبل از ازدواج و فعالیت‌های سازمان‌های مردمی و ارگان‌های مختلف در چند سال اخیر در برخی مناطق طلاق را تا حد زیادی کاهش داده که نشان می‌هد دغدغه کاهش طلاق در جامعه وجود دارد و اگر این فعالیت‌ها نبود آمار طلاق بالاتر از این‌ها بود.
وی موازی‌کاری یا پراکندگی برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری و اقدام در حوزه خانواده و ازدواج را مشکل جامعه دانست و گفت: اگر پرسیده شود متولی و مسؤل امر کاهش طلاق یا افزایش ازدواج سالم کیست، یعنی در این حوزه چه نهاد یا سازمانی مسؤلیت و مدیریت آسیب‌شناسی این حوزه، پایش وضعیت، مطالعات مستمر و متعدد، آمار، اطلاعات و برنامه‌های اجرایی و حمایتی را به عهده دارد، باید بگوییم همه هستند و هیچ کس نیست یعنی پخش مسؤلیت اتفاق افتاده است.
این محقق روابط اجتماعی در دانشگاه یزد گفت: به نوعی بخش فرهنگی اجتماعی استانداری، بخشی از دادگستری، ورزش و جوانان، بهزیستی، کمیته امداد در سطح استان و سازمان‌ها و نهادهای دیگر در سطح کشور درگیر این حوزه هستند، نوعی پراکندگی اتفاق افتاده و معلوم نیست مسؤل پاسخگویی این تغییرات کیست، این پخش مسئولیت و پراکندگی نهادی در بحث‌های ازدواج و خانواده وجود دارد.
توجه به کانون خانواده باید از حرف به عمل وارد شود
وی افزود: مسؤلان و کارشناسان صحبت‌های زیادی در ارتباط با کانون خانواده در جامعه و ارزشهای آن مطرح می‌کنند اما این صحبت‌ها جایی نهادینه‌سازی نشده تا به صورت برنامه‌ریزی شده، منسجم و کارشناسی شده به امر ازدواج، طلاق و تشکیل خانواده پرداخته شود.
در واقع این پراکندگی موجب شده تا گاهی اوقات اطلاعات نادرست از آمار یا مباحث مختلف طلاق و ازدواج در جامعه به وجود بیاید که نتیجه آن هراس از ازدواج است که خود می‌تواند یک آفت برای جامعه باشد.
افراسیابی تصریح کرد: مسؤلان و کارشناسان واقع بینانه نسبت به موضوع باید اظهارنظر کنند و تعریف سیستماتیک از برنامه‌های حمایتی و مراقبتی خانواده‌ها داشته باشند.
افزایش احتمال طلاق در ازدواج های مصلحتی، اجباری، ناآگاهانه و احساسی
وی گفت: هر چقدر نهادها فعالیت‌های خیلی خوبی در این زمینه داشته باشند نمی‌توانند به اندازه خانواده و شهروند آگاه تأثیرگذار باشند، اگر خانواده برای ما مهم است، اگر می‌خواهیم نرخ طلاق کاهش پیدا کند، باید سیستم‌های حمایتی و مراقبتی از خانواده به ویژه در طبقات پایین جامعه بیشتر شود تا انواع فقر فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، اطلاعاتی که می‌تواند ریشه بسیاری از طلاق‌ها باشد، کمتر شود.
جامعه‌شناس دانشگاه یزد توجه و دقت به نوع ازدواج‌ها را بسیار ضروری دانست و گفت: شاید همه به طنز بگویند مهمترین دلیل طلاق، ازدواج است ولی مردم باید از ازدواج‌های پرمخاطره آگاه باشند و بدانند چه کسی یا خانواده‌ای را برای تشکیل خانواده انتخاب می‌کنند.
وی تشریح کرد: در تحقیقات مختلف نشان داده شده در خانواده‌هایی که ازدواج مصلحتی، اجباری، ناآگاهانه، احساسی و بحران‌گریز اتفاق می‌افتد، احتمال افزایش طلاق قانونی و عاطفی بسیار زیاد است.
افراسیابی افزود: والدین به شدت باید مراقب ازدواج فرزندانشان باشند، در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که در آن خانواده بسیار مهم است بسیاری از زوجین فکر می‌کنند توانایی زندگی مشترک را دارند ولی پایین بودن سواد زندگی مشترک و نداشتن مهارت‌های زندگی لطمه‌های زیادی به خانواده‌ها و زوجین وارد کرده است.
آموزش مسائل مهم زندگی مشترک عاملی مهم در کاهش بحران‌های خانوادگی
مشخص است که تغییر سبک زندگی، به میان آمدن پای رسانه‌ها و فضای مجازی، کمرنگ شدن ازخودگذشتگی و رشد سریع تکنولوژی‌های جدید دست به دست هم دادند تا بنیان اصلی‌ترین و محکم‌ترین نهاد اجتماعی که روزگاری مهد پرورش انسان‌های عاقل، متفکر و آگاه بود، متزلزل شود.
آشنایی خانواده‌ها با روابط اجتماعی و مهارت‌های زندگی موجب می‌شود پسران و دخترانی آگاه و آشنا به مسائل و دوره‌های مختلف و مهم زندگی پرورانده شوند تا اختلاف نظرها و تعارض‌ها را ابتدا با هوش و تکنیک خود حل و فصل نمایند و بعد از آن به سراغ راه‌های کوتاه‌تری مانند طلاق بروند.
اگر خانواده‌ها خجالت و رودرواسی در آموختن مسائل مهم زناشویی را کنار گذاشته و به دنبال فراگیری نکات مهم زندگی از همین فضای مجازی و تکنولوژی‌های جدید باشند، اگر مسؤلان دوره‌های آموزشی و مشاوره‌ای کارشناسانه دقیق و علمی بر اساس ارزشهای دینی خودمان را از همان دوران مدرسه آغاز کنند و اگر زوجین به جای بی‌فکری و خودخواهی‌های مقطعی با مشورت و گفت‌وگو مسائل را حل وفصل نمایند، بدون شک طلاق کمرنگ شده و تنها در مسائل مهم کاربرد پیدا می‌کند.
انتهای پیام/ 785/ش
