باز آمدم چون عید نو / ایرانسل اجازه اتمام برنامه را به ناظری نداد

خبرگزاری تسنیم - یاسر یگانه

«خنده داره واقعا»؛ این نخستین جمله‌ای بود که شهرام ناظری پس از مواجهه با صندلی‌های خالی تالار وحدت بر زبان جاری کرد. ناظری به دیدنِ خیلِ مردم در مقابل خودش در هر کنسرت عادت دارد. این بار اما خبری از مردمِ حاضر در سالن نبود و پایِ ماجرای کنسرت آنلاین در میان بود.
کنسرتی که می‌بایست برای حمایت از هنر و فرهنگ ایران زمین باشد و مخاطبانی از سراسر جهان داشته باشد، اما...

شهرام ناظری پس از حدود یک سال و نیم دوری از هر اجرایی، به صحنه بازگشته بود.

«وضعیت عجیب و غریبی است. برای اولین بار است که روبه روی صندلی‌های خالی می‌نشینم. جای مردم خالی است. جای نفسِ گرم مردم که به ما انرژی بدهند خالی است.
یک سال و چند ماهی در ایران نبودم و برای اجرای برنامه‌ای به دعوت فستیک سمفونی به امریکا رفتم. آنجا به دلیل شیوع ویروس کرونا این برنامه لغو شد و دیگر امکان بازگشت به ایران را نداشتم.
در این مدت پیشنهادهای زیادی برای برگزاری کنسرت آنلاین مطرح شد و با هیچ کدام موافق نبودم. گمان می‌کردم کرونا تمام می‌شود.
اما دیدم که حالاحالاها کرونا دست‌بردار نیست.
تصمیم گرفتم‌ برنامه‌ای اجرا کنم.»

اجرا با تکنوازی عود و همراهیِ کمانچه و گاهی هم حضور دف آغاز شد.

ناظری در این بخش آوازی در دستگاه نوا بر شعرِ زیبایی از مولانا خواند:

چون خیال تو درآید به دلم رقص کنان
چه خیالات دگر مست درآید به میان

سخنم مست شود از صفتی و صد بار
از زبانم به دلم آید و از دل به زبان

سخنم مست و دلم مست و خیالات تو مست
همه بر همدگر افتاده و در هم نگران

این آواز به مقدمه‌ی تصنیف «شیدا شدم» وصل شد.

ناظری که گویی میل به سخن گفتنِ بسیار با مخاطبانِ آنلاینِ این کنسرت داشت، پس از اجرای هر آهنگ، دقایقی صحبت می‌کرد.

«امیدوارم با آهنگ شیدا شدم بعد از این فراق از صحنه رضایت داشته باشید. بدون بودنِ مردم و نفس آنها خواندن دشوار است.

بی شما این نای نالان بی نواست / این نوا از نفس های شماست

امیدوارم این برنامه را در حد متوسطی به پایان برسانیم.»

تصنیف بعدی «راست بگو نها مکن» بود.

آنچه در این میان بیش از هر چیزی مخاطب را آزار می‌داد، تبلیغاتِ بیش از حدی بود که در پشتِ هنرمندان و بر پرده‌ی صحنه نقش بسته بود.

ایرانسل که حامی این کنسرت بود، بیش از اینکه به زیبایی‌های بصری توجه داشته باشد، اولویتش را بر استفاده(بخوانید سوءاستفاده) تبلیغاتی از هنرمندانِ حاضر بر صحنه گذاشته بود.

شهرام ناظری و گروهش بر صحنه‌ای مشغول اجرا بودند که هیچ طراحیِ خاصی نداشت و هیچ هزینه‌ای برای زیباییِ بصریِ صحنه نشده بود. اولویت بیش از هر چیز دیده شدنِ لوگویِ اسپانسر بود.

بخش بعدی این کنسرت تکنوازی سه‌تار شهرام ناظری و خواندن چند بیت از مثنوی معنوی بود.

ناظری پیش از خواندنِ این آواز گفت: «در مدتی که در ایران نبودم عزیزان زیادی را از دست دادیم. دو استاد آواز یعنی استاد عبدالوهاب شهیدی و استاد محمدرضا شجریان را از دست دادیم و البته چندین هنرمند دیگر که فراقشان خیلی تلخ و ناگوار است. زندگی قطاری است که همه روزی از آن پیاده می‌شویم اما نمی‌دانم چرا قرعه بیشتر به نام اهل فرهنگ و اهل هنر است.

این مثنوی را به روح هنرمندانی تقدیم می‌کنم که رفتن‌شان دردناک و غیرقابل جبران است.»

شاد باش ای عشق خوش سودای ما / ای طبیب جمله علت‌های ما
ای دوای نخوت و ناموس ما / ای تو افلاطون و جالینوس ما

شهرام ناظری در سال‌های گذشته بارها و بارها این چند بیت از مثنوی معنوی را خوانده است. چند سال پیش هم در مراسم جشن تولد محمدرضا شجریان این چند بیت را برای او و در حضور او خوانده بود.

تلفن حاضران در سالن زنگ می‌خورد

اجرای شهرام ناظری در تالار وحدت برگزار می‌شد و از همان‌جا به صورت آنلاین و از طریق سایت لنز برای مخاطبان پخش می‌شد. در این کنسرت‌های آنلاین معمولا رسم بر این است که کسی در سالن حاضر نخواهد بود. فقط تعدادی از خبرنگاران برای تهیه گزارش به دیدنِ اجرا در سالن دعوت می‌شوند.

در کنسرت شهرام ناظری اما تعداد زیادی از کارمندان ایرانسل در تالار وحدت حضور داشتند. جالب اینکه تلفن این افراد ایرانسلی چندین بار در حینِ اجرا زنگ خورد. جالب‌تر آنکه برخی از این افراد اقدام به پاسخگویی می‌کردند. همین مسئله نظمِ اجرا را به شدت بر هم ریخته بود.

در ادامه آهنگ «قفل زندان» اجرا شد.

ماجرای مهاجرت رضا قاسمی / گردون گردون بشکنم

شهرام ناظری درباره این آهنگ گفت: «قفل زندان را با شعری انقلابی از حضرت مولانا برایتان اجرا می‌کنیم.
در چهل سال گذشته بارها و بارها این آهنگ را اجرا کرده‌ام و هنوز جایگاه خودش را دارد. آهنگ‌هایی هست که هیچ گاه کهنه نمی‌شوند. به خصوص اگر کلامش از مولانا و فردوسی و حافظ و عطار و دیگر بزرگان ادبیات ایران باشد.

این آهنگ ساخته‌ی رضا قاسمی است که سال‌ها پیش از ایران رفت و ساکن فرانسه شد و موسیقی را هم رها کرد. اکنون سال‌هاست که نویسنده شده و کتاب‌های زیادی هم نوشته است. یکی از آثار مهمش در عرصه نویسندگی «همنوایی شبانه ارکستر چوب‌ها» است.

زمانی که آلبوم «گل صدبرگ» را می‌ساختیم، آقای قاسمی در گروه ما بود. در آن زمان آهنگ‌های عجیبی ساخته شد. هر روز آهنگی می‌ساختیم. خیلی حس خوبی داشتیم و دوره شکفتگی و امید و پویایی بود. همه ما هنرمندانی عاشق بودیم.

هنرمندان نسل ما آرمانخواه و روشنفکر بودند. نسلی که از جانش مایه می گذاشت و عاشق بود. به خصوص هنرمندان گروه چاووش. هیچ کس برای پول کار نمی‌کرد. امروز همه چیز تغییر کرده و جهان تغییر عجیب و غریبی داشته است.

برای من و هم‌نسلانم که آن احساسات و دوستی‌ها و از خودگذشتگی‌های واقعی را دیده‌ایم؛ پذیرفتنِ اوضاعِ کنونی دشوار است.»

در ادامه تصنیف «قفل زندان» اجرا شد.

باز آمدم چون عید نو تا قفل زندان بشکنم / وین چرخ مردم‌خوار را چنگال و دندان بشکنم

شاه‌نشین برای مدیران ایرانسلی / جایگاه خبرنگاران برای کارمندانِ ایرانسل

در طبقه دوم تالار وحدت جایگاهی هست که به «شاه نشین» معروف است. سال‌های بسیاری است که این جایگاه بسته است. در رژیم گذشته هر زمان کسانی از دربارِ شاه می‌خواستند به دیدن برنامه‌ای در تالار وحدت(تالار رودکی) بیایند، در این جایگاه می‌نشستند.
پس از انقلاب اما مسئولان جمهوری اسلامی ترجیح دادند تا در میان مردم باشند. البته این مسئولان هم خیلی به میان مردم نیامدند و ترجیح دادند صف‌های اولِ سالن را برای نشستن انتخاب کنند.

در کنسرت آنلاین شهرام ناظری که با حمایت ایرانسل برگزار شد، مهمانانی در شاه‌نشین نشسته بودند و این اتفاقی عجیب بود که نشان‌دهنده‌ی تجمل‌گرایی در میان مسئولان این اپراتور بود.

البته ایرانسلی‌ها جایگاه خبرنگاران را هم قُرق کرده بودند. جایگاه خبرنگاران در تالار وحدت هم در اختیار کارمندان ایرانسل قرار گرفته بود. به گونه‌ای که اندک خبرنگاران حاضر در تالار وحدت، امکان حضور در جایگاه خبرنگاران را نداشتند.

گویی در خلاء می‌خوانم

ناظری که حرف‌های نگفته‌ی بسیاری در سینه داشت، در ادامه گفت: «انگار در خلا برنامه اجرای می‌کنیم. در تالار رودکی هستیم که سالیان سال عادت به دیدن مردم در اینجا داشتیم.

خواندن در چنین اوضاعی برایم بسیار غیرطبیعی است. گاهی در حین خواندن فکرم جای دیگری می‌رود و تُپق می‌زنم.

پس از این همه دوری از صحنه، اکنون بدون حضور مردم خیلی دشوار است.»

ایرانسل استاد آواز را مجبور به دوباره خواندن کرد / ناظری: امیدوارم روزی از شر دروغ و ریا رها شویم

ناظری در ادامه چند خط آواز خواند. قرار بر این شد که آهنگ «راست بگو نهان مکن» را بار دیگر اجرا کنند. ناظری در این بخش از برنامه گفت: «برای پایانِ این اجرا آهنگ «راست بگو نهان مکن» را تکرار می‌کنیم. دوستان لنز و ایرانسل گفتن که می‌تونیم آهنگی تکراری برای اتمام برنامه داشته باشیم.»

«راست بگو نهان مکن» اجرا شد اما این پایان برنامه نبود. نوازندگانی که همه ماسک داشتند منتظر پایان برنامه بودند. اما این پایانِ به موقع به نفعِ ایرانسلی‌ها نبود. یکی از مسئولان ایرانسل روی صحنه آمد و دمِ گوشِ‌ شهرام ناظری گفت: «آهنگ آتش در نیستان و کابوکی را اجرا کنید.»

بلافاصله پس از این اتفاق شهرام ناظری گفت: «این همه مولانا می گوید که راست بگو و تکیه براین جهان مکن، برای جامعه‌ای است که سرشار از دروغ شده است. تاکید همه بزرگان این بوده که جامعه راستگو باشد و چیزی در پرده دروغ و ریا نباشد. امیدواریم روزی برسد که این آرزو برآورده شود.

در بیشتر اجراهایم آهنگ «راست بگو نهان مکن» را برای اجرا انتخاب می‌کنم. چون شنونده به فکر فرو می‌رود. چون شنونده و من به خودمان می‌آییم و می‌اندیشیم که شاید در گذشته کاری به غلط انجام دادیم و دیگر تکرارش نکنیم.»

گروه به اجبار روی صحنه ماند تا چند آهنگ از آثار ماندگار شهرام ناظری را اجرا کنند.

سه‌تارها عَلم شد. آهنگ معروف «الایا ایها ساقی» از تصنیف‌های منتشر شده در آلبوم «گل صد برگ» اجرا شد.

شهرام ناظری: «کنسرت آنلاین با همه عیب‌ها خوبی‌هایی هم دارد. به طور حتم مخاطبان بیشتری این اجرا را می‌بینند. کاش همیشه فرصت فراهم بود و رادیو و تلویزیون شرایط را فراهم می‌کردند تا هنرمندان برای مردم آنچه تشخیص می‌دهند را اجرا کنند.

تصنیف «آتش در نیستان» در کوکِ «شور لا» اجرا شد.

پشت صحنه هم خبری نیست / کمی آب با کمی گیاه دارویی

در بخشی از این اجرا، شهرام ناظری از لیوانی که در کنارش بود، مقداری آب نوشید. سپس گفت: «در یکی از کنسرت‌ها وقتی کمی آب نوشیدم، یکی از تماشاگران فریاد زد که آقای ناظری چه می‌خوری؟ گفتم اون چیزی که فکر می‌کنی نیست(می‌خندد). ما مثل هنرمندان خارجی نیستیم که با رولزرویس بیاییم و ...

مقداری آب به همراه کمی گیاه دارویی است. پشت صحنه هم خبری نیست.»

«آتش در نیستان» اجرا شد.

پس از اجرای این آهنگ اتفاق عجیبی افتاد. شهرام ناظری اعلام کرد که بخشی از آوازِ تصنیف قبلی را نخوانده است. ناظری گفت: «وسط اجرای تصنیف «آتش در نیستان» یادم افتاد که در آهنگ «الا یا ایهاساقی» آوازِ مربوط به این تصنیف را نخوانده‌ام.»
به نظر می‌رسید به خاطر اصرار مسئولان ایرانسل برای ماندن شهرام ناظری و گروهش روی صحنه، تمرکز این استاد آواز کاملا به هم ریخت.

ناظری سه‌تار را برداشت و شروع به خواندن کرد.

 شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین حائل / کجا دانند حال ما سبک بالان ساحل‌ها

تکنوازی سه‌تار و اجرای تصنیف کردیِ «کابوکی» بخش آخر این کنسرت آنلاین بود.

انتهای پیام/