از اندلس تا ریاض؛ راز موفقیت یک کتاب درباره «شیخ اکبر»/ تب رمان‌نویسی در عربستان بالا گرفته است
کتاب نویسنده جوان عربستانی درباره زندگی محی‌الدین ابن عربی با عنوان «گاه ناچیزی مرگ» با استقبال خوبی از سوی مخاطبان ایرانی همراه بوده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، محی‌الدین عربی با شهرت «ابوبکر محی‌الدین محمد» 560-638 ه ق از بزرگان و دانشمندان صوفیه است. وی در شهر مرسیه از بلاد اندلس متولد شد و پس از تحصیل علوم رسمی به تزکیه نفس و سیر و سلوک پرداخت و به مکه، بغداد، حلب، موصل و آسیای صغیر مسافرت‌هایی کرد و در همه‌جا مورد تعلیم و تکریم بود. سرانجام در دمشق وفات یافت و در دامنه کوه قاسیون دفن شد. وی آثار زیادی دارد که «فتوحات مکیه» از شهرت بسیاری برخوردار است. این اثر در واقع دایرة‌المعارف جامعی از تصوف است که منبعی ارزشمند در این زمینه به شمار می‌آید.
«فصوص الحکم» عنوان یکی دیگر از آثار تأثیرگذار ابن عربی است که مشتمل بر حقایق تصوف است. این اثر همواره مورد توجه محققان بوده و تاکنون عده‌ای از دانشمندان بر آن شرح و حاشیه‌های متعددی نوشته‌اند که از آن جمله است: شرح ملا عبدالرزاق کاشی و شاگردش داوود بن محمد قیصری و شرح عبدالرحمن جامی.
با وجود آنکه آثار ابن عربی در طول تاریخ مورد توجه بسیاری از اندیشمندان بوده است، اما اثری مستقل که بتوان با مطالعه آن پی به زندگی او برد، کمتر نوشته و پرداخته شده است. نویسنده جوان عربستانی با توجه به این امر تلاش دارد در «گاه ناچیزی مرگ» این خلأ را تا حدودی پر کرده و نمایی از زندگی سلطان‌العارفین را به تصویر بکشد؛ زندگی مردی که او را میراث‌دار پیامبران می‌خوانند.
این کتاب که با استقبال خوبی از سوی مخاطبان همراه شده، به تازگی به چاپ هفتم رسیده است. کتاب «گاه ناچیزی مرگ» که توسط نشر مولی منتشر شده کاری است از محمدحسن علوان که با ترجمه امیرحسین اللهیاری به چاپ رسیده است.
«گاه ناچیزی مرگ» با زبانی داستانی به زندگی و زمانه سلطان‌العارفین و اندیشمند جهان اسلام، محی‌الدین ابن عربی می‌پردازد. این اثر جزو معدود آثاری است که به زبان داستانی زندگی این اندیشمند جهان اسلام را روایت می‌کند.
علوان، نویسنده و رمان‌نویس جوان عربستانی است که پیش‌تر کتاب «القندس» او برنده جایزه بوکر عربی شده بود. او رمان حاضر را در سال 2017 به پایان برده و در همان سال مجدداً برنده جایزه شده است.
علوان در این کتاب با تکیه بر آنچه ابن عربی در «فتوحات مکیه» درباره خویش نقل کرده، اثری آفریده که نه تنها یک بیوگرافی کامل محسوب می‌شود، بلکه با روایتی جذاب و زبانی روان و شیرین، داستانی کامل و کم‌نقص است.
کتاب شامل چندین سِفر است و از این جهت ما را به یاد ساختار کتاب‌های آسمانی می‌اندازد: اسفار. از دیگر سو، کل داستان به طور منظم توسط روایت‌هایی موازی شکسته می‌شود. روایت‌هایی که اینگونه تنظیم شده‌اند تا سیر آن نسخه خطی(زندگی‌نامه یا میراث معنوی او) خودنوشت ابن عربی را در کتاب حاضر از زمان مرگ او تا سال 2016 قرن به قرن نشان دهند که کتاب از کجا به کجا رفته و چگونه در کتابخانه‌های دربار، مزارها و قبه‌ها و بارگاه‌ها دست به دست شده و شاهد چه ماجراهایی بوده و چگونه و چرا... .
کتاب علوان در چند سال اخیر توانسته نظر بسیاری از مخاطبان را در کشورهای اسلامی جلب کند. بسیاری از مخاطبان «گاه ناچیزی مرگ» را کتابی پر از عشق و خرد توصیف و دیگران را به مطالعه آن تشویق کرده‌اند؛ هرچند از نظر تعدادی دیگر از مخاطبان، کتاب می‌توانست پایان‌بندی بهتری می‌داشت.
علوان در گفت‌وگویی درباره انتخاب نوع زبان کتابش گفته است: من نمی‌توانستم از زبان «فتوحات مکیه» تقلید کنم یا اگر این کار را می‌کردم، «گاه ناچیزی مرگ» یک رمان غیرقابل خواندن می‌شد. «فتوحات مکیه» یک کتاب 800 ساله است که توسط ابن عربی نوشته شده که زبان اثر حتی برای مردم هم‌عصر او نیز گاه قابل درک نبوده است؛ بنابراین من از زبان خودم استفاده کردم، با این حال زبانی را که تصور می‌کردم در آن زمان استفاده می‌شد، آمیخته‌ام. هنگام خواندن رمان‌های تاریخی، من به نحوه صحبت کردن مردم حساس هستم و توجه می‌کنم. نه تنها انتخاب کلمات، بلکه ساخت جملات، سبک مکالمه و تأثیرات مختلف بر روی همه اینها از نظر فرهنگی را دقت می‌کنم. تمام تلاشم را کردم تا تصور کنم که مردم در آن زمان چگونه صحبت می‌کردند و این کار ساده‌ای نبود.
او همچنین در پاسخ به این پرسش که داستان‌های تاریخی که به زبان عربی نوشته شده‌اند، عموماً با زمان حال در ارتباط هستند و یک تفسیر سیاسی خاص درباره زمان حاضر ارائه می‌دهند، آیا کتاب شما هم این‌چنین است یا خیر، گفت: من برای هنر، به هنر می‌پردازم، برای حفظ انسان. اگرچه تاریخ گاه تکرار می‌شود و این اجتناب‌ناپذیر است، اما من چنین قصدی نداشتم.
برنده جایزه بوکر عربی همچنین درباره چرایی موفقیت نویسندگان عربستانی در این جایزه نیز توضیحاتی داد و گفت: نباید به این نوع جوایز خرسند باشیم و بسنده کنیم. در حال حاضر توجه نویسندگان این کشور به سمت رمان جلب شده است و امیدوارم که ادبیات جای خود را در میان خانواده‌ها نیز باز کند.
چاپ هفتم این اثر توسط نشر مولی به قیمت 160 هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت.
انتهای پیام/
