سخنگوی وزارت خارجه: ضرورتی به گفت‌وگوی مستقیم یا غیرمستقیم با آمریکا نیست
سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه لزومی بر مذاکرات مستقیم یا غیرمستقیم با آمریکا نیست، گفت: رئیس جمهوری آمریکا باید بین پایبندی به میراث ناکام دولت ترامپ یا فاصله گرفتن از آن سیاست‌ها و بازگشت به تعهدات توافق هسته‌ای، انتخاب کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از اداره کل اطلاع‌رسانی و امور سخنگویی وزارت امور خارجه، سعید خطیب زاده در گفت وگو با برنامه مورنینگ جو (morning joe) شبکه ان.بی.سی آمریکا و در پاسخ به پرسشی درباره فضای مذاکرات وین اظهار داشت: فضا مثبت است، اگرچه پیشرفت ها احتمال ناکافی بوده اما به اندازه ای هم بوده که اکنون مرحله تنظیم پیش نویس ها و مفاهمه بین طرف ها آغاز شده است.
وی افزود: با توجه به این که اختلافاتی پیرامون موضوعاتی وجود دارد؛ روند کار سریع نیست. این نکته مهم است که واشنگتن باید بداند که گفت وگوهای وین برای دور جدیدی از بده بستان یا چانه زنی و مذاکره نیست.
سخنگوی وزارت امور خارجه یادآور شد: تمامی بده بستان ها و چانه زنی ها در جولای 2015 پایان یافت و ما هم اکنون در وین دور هم جمع شدیم تا بر این موضوع متمرکز شویم که آمریکا چگونه می تواند به پایبندی کامل به توافق بازگردد و طرح پایبندی در برابر پایبندی اجرا شود. خیلی زود است که به نوعی قضاوت داشته باشیم و جمع بندی کنیم.
خطیب زاده با تاکید بر این که بازگشت آمریکا به برجام بسیار به خود آمریکا بستگی دارد، تصریح کرد: در حال حاضر زمان اتخاذ یک تصمیم سیاسی از سوی جو بایدن رئیس جمهوری آمریکاست تا یا به دولت خود بگوید که به میراث ناکام دولت ترامپ پایبند باشد یا از این میراث و سیاست فاصله گرفته و به تعهداتی که در توافق هسته ای که اوباما رییس جمهوری وقت این کشور امضا کرد که در آن زمان جو بایدن نیز معاون رییس جمهوری بود، پایبند باشد.
وی درباره پیامدهای عدم دستیابی به توافق در وین هم اظهار داشت: اکنون بهتر است بر چگونگی احیای برجام متمرکز شویم و همانگونه که گفتم هم برای نتیجه گیری و هم برای اعلام ناکامی خیلی زود است.
وی ادامه داد: معتقدم امید و زمینه های خوب و زیادی برای احیای توافق وجود دارد و در تلاش هستیم تا تمامی ظرفیت های موجود در توافق را به کار گیریم.
ضرورتی به گفت‌وگوی مستقیم یا غیرمستقیم با آمریکا نیست
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به پرسشی درباره گفت و گوی مستقیم با آمریکا و افزایش سرعت و کاهش پیچیدگی های مذاکرات توضیح داد: آن چه در وین اتفاق می افتد، برگزاری نشست فصلی کمیسیون مشترک برجام است، این نشست میان ایران و آمریکا نیست. ایران و گروه 1+4 و همچنین اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده توافق بر این مساله تمرکز دارند که آن طرفی که از توافق خارج شد و به مشارکت خود در توافق پایان داد، چگونه می تواند به پایبندی کامل و احتمالا به خود توافق بازگردد.
خطیب زاده افزود: بر همین اساس آن چه در وین اتفاق می افتد در حوزه کمیسیون مشترک برجام است. گروه 1+4 و اتحادیه اروپا تصمیم گرفته اند که با آمریکا هماهنگ کرده و در ارتباط باشند. ایران این تصمیم را نگرفته است، زیرا وقتی که ترامپ و دولت وقت آمریکا از توافق خارج شدند، از ما نپرسید یا با ما گفت وگو یا مذاکره نکرد. حتی با هم پیمانان خود نیز مذاکره نکرد. وقتی هم که تحریم های غیرقانونی را علیه ایران اعمال کردند، با ما در ارتباط و تماس نبودند لذا فکر می کنیم ضرورتی به گفت وگوی مستقیم یا غیرمستقیم با آمریکا نیست البته اگر واشنگتن واقعا و صادقانه قصد دارد به پایبندی به تعهدات خود بازگردد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این پرسش که اگر آمریکا به توافق بازگردد؛ امکان گفت‌وگوی مستقیم با آمریکا وجود دارد؟ تصریح کرد: در آن موقع میز برجام خواهد بود و آمریکا می تواند پشت این میز بنشیند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا این بدین معناست که صدای واحدی در بین اکثریت مقامات ایرانی وجود دارد که تمام تحریم ها باید لغو شود قبل از این که ایران به اجرای تعهدات کامل خود برگردد؟ آیا این همچنان موضع ایران است یا اگر آمریکا تمایل به لغو تحریم های نفتی و بانکی کند، آیا برای ایران کافی خواهد بود که باعث شود به توافق بازگردد یا این که لغو تمامی تحریم های دوره ترامپ مدنظر است؟ گفت: موضع ما مبتنی بر مبانی حقوقی و منطقی است. آمریکا طرفی بود که توافق را ترک کرد و مشارکت خود در توافق را پایان داد و تحریم های فلج کننده ای علیه ایران و اقتصاد ایران اعمال کرد و همچنین تلاش کرد تا توافق را نابود سازد. حتی به دنبال تنبیه آن هایی بود که قصد پایبندی به توافق را داشتند.
وی با یادآوری این که آن ها توافق را تخریب کردند و خودشان باید آن را درست کنند؛ گفت: این منطق اصلی است که فکر می کنیم همه متوجه آن هستند. هر اقدامی به غیر از لغو کامل، یک باره و قابل راستی آزمایی تمامی تحریم ها برای تهران پذیرفتنی نیست و بازگشت آمریکا به توافق را غیرممکن می کند.
سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد: فکر می کنم همه متوجه هستند که این برچسب های توخالی که دولت ترامپ به تحریم های مختلف می چسباند همه با هدف نابودی توافق بود و مسیر را برای هر دولتی که به احتمال زیاد تمایل به بازگشت به توافق دارد را غیرممکن کند. با هدف آسیب زدن به اقتصاد ایران بود، با هدف خرابکاری در روابط تجاری ایران با دیگر کشورها بود، با هدف امنیتی شدن ایران در سیاست بین المللی بود. همه اینها بخشی از کارزار فشار حداکثری بود که ترامپ آغاز کرد و ایران را هدف گرفته بود.
خطیب زاده خاطرنشان کرد: لذا تمایزی بین تحریم های متفاوت وضع شده دولت ترامپ علیه ایران وجود ندارد. به همین دلیل است که ایران همواره تاکید داشته است که تمامی تحریم های اعمالی، مجددا اعمال شده و تغییر نام یافته (تغییر برچسب یافته) باید لغو شود. ضمنا فراموش نکنیم که خود برجام نیز مانع آن است که اروپایی ها و آمریکایی ها مجددا تحریم های لغو شده را با تغییر نام و برچسب علیه ایران را دوباره اعمال کنند. به همین دلیل است که اروپایی ها و آمریکایی ها باید بدانند تمامی تحریم ها باید لغو شود.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا همه تحریم ها باید لغو شود؟، افزود: ما این گونه فکر می کنیم؛ چرا که منطقی در این خصوص وجود دارد که همه چیز باید به روز اجرایی شدن بازگردد. ترامپ تعمدا تلاش کرد تا توافق را از بین ببرد، نه تنها برای دیگران که خواستار پایبندی به توافق هستند بلکه برای ایران نیز ماندن در توافق را غیرممکن سازد.
سخنگوی وزارت امور خارجه ادامه داد: از این رو ایران نتوانست منفعت هایی را که ذیل برجام وعده داده شده بود به دست آورد. فکر می کنیم که مهم است واشنگتن دریابد که آنها باید راستی آزمایی شده به پایبندی کامل به توافق بازگردند و براساس آن، ایران نیز آماده توقف تمامی اقدامات جبرانی خود خواهد بود که در واکنش به نقض فاحش توافق از سوی آمریکا اتخاذ کرده است.
خطیب زاده درباره طولانی کردن مذاکرات از سوی آمریکا، صحبت از توافق های بعدی درباره موضوعاتی چون موشک های بالستیک و نفوذ منطقه ای ایران و بحث برجام پلاس توضیح داد: برجام از ابتدا و تعمدا به مساله و موضوع هسته ای محدود شد. فکر می کنم که همه این نکته را می دانند و مهم تر آن که واشنگتن باید بداند که اگر ترامپ نتوانست براساس توهم توافق بهتر چیزی به دست بیاورد هیچ فرد دیگری هم نمی تواند با تغییر برچسب آن توهم به توافقی یا تفاهمی قوی تر، بلند مدت تر و گسترده تر چیزی به دست آورد.
وی یادآور شد: فشار حداکثری نتیجه ای جز شکست حداکثری برای واشنگتن نداشت و این درسی است که واشنگتن باید بیاموزد. آن چه هم اکنون در دسترس است متن برجام است، توافقی که همه باید به آن متعهد و پایبند باشند.
ایران هرگز در خصوص امنیت ملی خود با هیچ کسی مذاکره نمی کند
سخنگوی دستگاه دیپلماسی با تاکید بر این که ایران هرگز در خصوص امنیت ملی خود با هیچ کسی مذاکره نخواهد کرد؛ افزود: اما باید دید آمریکا آماده است در خصوص فهرست بلندبالایی از مسائلی گفت وگو کند، که ما فکر می کنیم آمریکا یا هم پیمانان این کشور باعث آن بوده اند. برای مثال رفتار و اقدامات مخرب رژیم اسرائیل، رژیمی که صدها کلاهک اتمی در اختیار دارد در حالی که در پیمان منع اشاعه هسته ای نیز عضویت نداشته و هیچ نظارت بین المللی در اراضی اشغالی فلسطین وجود ندارد و این رژیم مسئول ترور، ربایش و تحقیر روزانه مردم فلسطین و مسوول بسیاری از معضلات در منطقه ما است.
خطیب زاده خاطرنشان کرد: اگر آمریکا آماده گفت وگو در خصوص اختیاراتی است که به عربستان برای راه اندازی چنین سبعیت و قساوتی در یمن داده است تا کل کشور را در محاصره نگه دارد و قحطی کامل ایجاد کند و مردم یمن را از نیازهای اولیه محروم کند، اگر واشنگتن آماده گفت وگو در خصوص فروش صدها میلیارد دلار تسلیحات نظامی به منطقه ما در خلیج فارس است، اگر آمریکا آماده گفت وگو درباره فهرست بلندبالای مداخلات در منطقه ماست، من نمی دانم شاید یک روز آمریکا آماده چنین گفت وگویی باشد.
وی با یادآوری این که آن چه ما برای منطقه خودمان پیشنهاد می کنیم، متفاوت از آن است که آمریکا در واقع دنبال می کند؛ تصریح کرد: ما فکر می کنیم که یک طرح بومی برای منطقه خلیج فارس همان طور که ما طرح صلح هرمز (امید) را پیشنهاد داده ایم. می تواند در واقع به ما در دستیابی به یک ترتیبات فراگیر معنادار کمک کند.
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین گفت: واشنگتن باید این ذهنیت را ترک کند که می تواند ایران را مستثنی کند و یا ایران را به یک کشور استثنایی در روابط و حقوق بین الملل تبدیل کند. آنها با پذیرش واقعیت های صحنه و واقعیت های ایران باید شروع کنند. اگر آمریکا مبادرت به تغییر ذهنیت خود کند، من واقعا بر این باورم که ما قطعا وضعیت بهتری در منطقه و جهان خواهیم داشت.
مذاکره یا مصالحه در خصوص ابزارهای دفاعی خود و امنیت ملی خود نمی‌کنیم
خطیب زاده در پاسخ به این سوال که در شرایط کنونی برنامه موشکی ایران، نفوذ منطقه ای تهران و بند غروب برجام روی میز هستند، اظهارداشت: همانطور که گفتم ما در خصوص ابزارهای دفاعی خود و امنیت ملی خود مذاکره یا مصالحه نمی کنیم، هیچ کشوری در این کره خاکی این کار را نمی کند. اگر آمریکا آماده گفت وگو در خصوص فهرست بلندبالایی از مداخلات خود در منطقه ما و رفتارهای مخرب هم پیمانان خود است، باید منتظر بمانیم. اما بر این باوریم که این منطقه ماست و آمریکا هزاران کیلومتر دور از منطقه ما است و لذا در موضعی نیست که درباره وضعیت منطقه ما صحبت کند.
وی ضمن بیان این که اگر تجاوز به افغانستان و عراق صورت نمی گرفت؛ اگر تهاجمی در اقصی نقاط منطقه ما صورت نمی گرفت، یادآور شد: آن هنگام شاهد جنگ به عنوان یک پدیده عادی در منطقه خودمان نبودیم. از این رو ما باید درباره وضعیت منطقه خودمان مراقب باشیم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا بهتر نیست ایران به یک توافق جامع تر و منسجم تر و غیرقابل بازگشت با آمریکا دست یابد؛ گفت: واشنگتن به همه نشان داده که قابلیت نقض حتی معاهدات را دارد، همانطور که در دوره ترامپ تجربه کردید. به تعبیر حقوقی برجام یک توافق الزام آور است، زیرا این توافق از سوی یک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل تصدیق شده و در آن گنجانده شده است و آمریکا آن را نقض کرد. آمریکا معاهداتی را که حتی در کنگره تصویب کرده بود نقض کرد؛ بنابراین من فکر نمی کنم که مشکل در این جا به تصویب کنگره یا نظام داخلی آمریکا مربوط باشد. آن چه در داخل آمریکا یا سیاست داخلی کاخ سفید اتفاق می افتد برای ما مهم نیست.
وی افزود: در روابط بین الملل صرفا «دولت ها» مسئول اصلی در برابر تعهدات نسبت به دیگر کشورها هستند. لذا خواه ایران، آمریکا یا هر کشور دیگری دولت یک کشور هنگامی که توافقی می کند و تعهداتی را قبول می کند کاملا باید متعهد به آن توافق باشد. فکر می کنم آمریکا نشان داده است که حتی معاهده هم نتوانسته پایبندی آن کشور به تعهداتش را تضمین کند.
خطیب زاده در پاسخ به این پرسش مجری که آیا این بدان معناست که به دنبال توافق دیگری با آمریکا نیستید؟ تصریح کرد: ما معتقدیم که برجام نهایی شده و امضا شده و مهر و موم شده و زمان گذشته است. ابتدا باید به همگان نشان دهیم که آیا آمریکا مسئولانه عمل خواهد کرد یا خیر.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره امکان بازگشت جمهوری خواهان به قدرت در سال 2024 و تکرار اقدامات ترامپ، هم گفت: آن چه یک بار در سال 2017 اتفاق افتاد، ممکن است در آینده نیز اتفاق بیافتد، بله آن هنگام ایران نیز قطعا واکنش نشان خواهد داد. وقتی ترامپ در تناقض آشکار با قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، به عضویت آمریکا در برجام پایان داد، ایران به دلیل درخواست تمامی طرف ها در توافق یک سال صبر راهبردی اتخاذ کرد ولی بعد از آنکه به این جمع بندی رسیدیم که اروپایی ها نمی توانند یا قابلیت آن را ندارند که تعهدات خود را اجرایی کنند، ما نیز تعهدات خود را کاهش دادیم ولذا در چارچوب برجام پنج مرحله کاهش تعهدات را انجام دادیم. اگر قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل نمی تواند برای هر نوع دولتی در آمریکا به مثابه ضمانت باشد آن گاه هیچ چیز نمی تواند حکم ضمانت را داشته باشد. بنابراین ایران نیز می تواند همه چیز را بازگرداند. در گذشته توانسته و در آینده نیز خواهد توانست.
خطیب زاده در پاسخ به این پرسش که مقامات ایرانی و رسانه های اسراییلی می گویند که این رژیم عامل حمله به تاسیسات هسته ای نطنز بوده است، آمریکایی ها می گویند که آنها هیچ نقشی نداشته اند، آیا باور می کنید، گفت: من در موضع قضاوت نیستم، آن چه می توانم بگویم این است که ماهیت رژیم اسراییل بیانگر تعداد زیادی خرابکاری در منطقه ما است و در داخل ایران آنها شمار زیادی از دانشمندان برنامه صلح آمیز هسته ای ما را ترور کردند. آنها در تاسیسات نطنز اقدام خرابکارانه انجام دادند که می توانست به یک فاجعه بیانجامد. چرا که این خرابکاری یک اقدام آشکار تروریستی در خاک ایران بود.
سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: آنها حتی ابایی ندارند که آشکارا بگویند که مخالف برجام هستند و اهمیتی نمی دهند که در عرصه بین المللی چه اتفاقی می افتد، این ماهیت و چهره واقعی رژیم اسرائیل است. ایران حق خود را محفوظ می داند و همواره این حق را محفوظ دانسته که برای دفاع قاطع از امنیت ملی خود واکنش از خود نشان دهد.
خطیب زاده درباره این که آیا در برهه ای ایران به دنبال پاسخ دادن به اقدامات تروریستی رژیم صهیونیستی است؛ تاکید کرد: ایران همواره این حق را برای خود جهت دفاع محفوظ دانسته است.
روابط ایران با چین، روسیه و همسایگانش واقعی، اصیل و صادقانه است
وی درباره تداوم نگاه به شرق از سوی ایران پس از احیای توافق گفت: روابط ایران با چین، روسیه و همسایگانش واقعی، اصیل و صادقانه است. رییس جمهوری چین در سال 2015 و پس از امضای برجام به ایران سفر کرد در آن زمان که اوباما در کاخ سفید حضور داشت ما مشارکت راهبردی بین ایران و چین را اعلام کردیم. لذا این مسئله ارتباطی به روابط ایران با آمریکا یا هیچ موضوع دیگری ندارد بلکه این مساله بازتاب دهنده مناسبات دوستانه در روابط ایران و چین و روابط ایران و دیگر کشورهاست.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی افزود: می توانم بگویم که این یک واقعیت است که در دوره ریاست جمهوری ترامپ کشورهای چین، روسیه و برخی از کشورها در کنار ایران در سخت ترین زمان و شرایط ایستادند. وقتی که اروپایی ها ناتوان از اجرای تعهدات خود بودند، هنگامی که آن ها (اروپایی ها) دسترسی ما به منابع مان را متوقف و مسدود کردند و اجازه ندادند که در شرایط بد همه گیری کرونا که نیاز به دارو و واکسن داشتیم، آن منابع را به کشور انتقال دهیم، وقتی که اروپایی ها حتی ناکام در تحقق بخشی کوچکی از تعهدات خود بودند، این چینی ها و روس ها و شرکت های مستقر در این کشورها بودند که علنی با ما کار کردند و تلاش کردند به تعهداتشان پایبند باشند.
خطیب زاده با یادآوری این که ما این موارد را هیچگاه فراموش نخواهیم کرد؛ گفت: آن چه بین ایران و جهان خارج اتفاق خواهد افتاد به نوعی بازتاب دهنده واقعیت ها در صحنه است اما اجازه دهید این نکته را تصریح کنم که ایران به دنبال تنوع بخشی روابط اقتصادی خود با دیگر کشورها و یک توازن جدید در روابط تجاری خارجی خود است. برجام در واقع برای کمک به این هدف طراحی شد. ت
وی ادامه داد: ترامپ این تنوع بخشی مدنظر ایران را غیرممکن ساخت. حتی اگر به یک فهم جدید دست یابیم و آمریکا به تعهد جدید بازگردد هیچ تغییری بین ایران و چین و ایران و روسیه به وقوع نخواهد پیوست. این مساله را صریحا به همه اعلام کردیم که روابط ما با همسایگان اولویت ما است و روابط با آن هایی که در کنار ما ایستادند رابطه واقعی است و چنین روابطی را حفظ و تقویت کرده و ارتقا خواهیم بخشید.
خطیب زاده در پاسخ به این پرسش که آیا توافق 25 ساله با چین، ایران را در برابر تحریم های غرب کمتر آسیب پذیر خواهد کرد؛ گفت: اقتصاد تاب آور (مقاومتی) ایران باعث آسیب پذیری کمتر ایران در قبال دیگران می شود.
انتهای پیام/
