چالش‌های مهم بر سر راه روابط ترکیه و یونان

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، ترکیه و یونان در تدارک برگزاری شصت و یکمین نشست مشورتی برای حل اختلافات قدیمی هستند و نیکوس دندیاس وزیر خارجه یونان به منظور حضور در این نشست، پس از اتمام سفر لیبی، راهی ترکیه خواهد شد.

دندیاس در شرایطی برای افتتاح کنسولگری کشورش به بنغازی لیبی رفته که نخست وزیر دولت موقت وفاق ملی لیبی، همراه با 5 معاون و 14 وزیر به آنکارا رفته و حالا آتن هم می خواهد نشان دهد که به مساله لیبی توجه خاصی دارد و در رقابت منطقه ای با ترکیه، دست از اقدام عملی برنمی دارد.

 رشته ای که سرِ دراز دارد 

مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه اعلام کرده که نشست مفصلی بین او و همکارانش با همتای یونانی و هیات همراه  او در روز پنجشنبه هفته جاری  خواهد بود و پس از این دیدار، چاووش اوغلو نیز همراه با معاونین و کارشناسان همراه به یونان خواهد رفت.

بنابراین، در توصیف وضعیت کنونی مذاکرات آتن – آنکارا و روابط بین ترکیه و یونان باید گفت، این رشته سرِ دراز دارد و احتمالاً حصول نتیجه نهایی، در کوتاه مدت میسر نیست. اما آن چه اهمیت دارد، این است که طرفین، اراده روشنی برای ادامه مذاکرات دارند.

تنش بر سر قلمروهای فلات قاره ای و مرزی، اصلی ترین اختلافات بین ترکیه و یونان بود اما حالا مجموعه ای دیگر از مشکلات جدید نیز به وجود آمده اند که حل تمامی آنها، پای بازیگران دیگر را نیز به میان می آورد.

تحرکات ترکیه در مدیترانه شرقی به منظور اکتشاف و استخراج نفت و گاز، توافقنامه دریایی بین ترکیه و لیبی، تاکید مکرر ترکیه بر ضرورت ایجاد دولتی مستقل برای ترک های قبرس، اتهام ترکیه علیه یونان مبنی بر حمایت آتن از سه گروه تروریستی ضد ترکیه و اختلاف نظر بر سر مدیریت مهاجرت، از مهم ترین اختلافات سیاسی جدی بین ترکیه و یونان است.

قبرس، دردسر بزرگ

به جرات می توان گفت، اختلاف نظر بر سر سرنوشت قبرس، نه تنها مهم ترین اختلاف نظر بین ترکیه و یونان، بلکه در عین حال، یکی از مهم ترین اختلافات بین ترکیه و اتحادیه اروپا است.

درخواست مکرر ترکیه برای به رسمیت شناخته شدن «جمهوری ترک قبرس» و حضور هفتاد هزار نظامی و پلیس ترکیه به مدت 5 دهه در بخش ترک نشین قبرس، مساله ای نیست که یونان بتواند آن را هضم کند.

اختلاف عمیق در مورد قبرس و تاکید ترکیه بر ساختار دو دولتی در جزیره قبرس، موجب آن شده که موازنه به نفع یونان تغییر پیدا کند و اتحادیه اروپا نیز در این ماجرا، حامی ایده های یونان و قبرس باشد.

بیش فعالی یونان در رقابت با ترکیه

یونان در ماه های اخیر و در شرایطی که حضور قدرتمندانه در شرق مدیترانه در اتاق فکر حزب عدالت و توسعه ترکیه به یک نظریه به نام «تئوری وطن آبی» تبدیل شده، دست به اقدامات امنیتی و دیپلماتیک گسترده ای زده تا مانع زا تحرکات ترکیه شود.

یکی از مهم ترین اقدامات یونان در این مسیر، همکاری دفاعی و اطلاعاتی با رژیم صهیونیستی و فروختن بخش مهمی از صنایع دفاعی یونان به مهندسین صهیونیست است.

یکی دیگر از اقدامات اثرگذار یونان، امضای توافق امنیتی دریایی با کشور عربی مصر است و دریاسالار جاهد یایجی مبدع و ارائه دهنده نظریه وطن آبی بر این باور است که در این ماجرا، یونانی ها کلاه گشادی بر سر دولت مصر گذاشته اند.

یونان همچنین علاوه بر حمایت از خلیفه حفتر، با دولت موقت وفاق ملی لیبی نیز روابطی برقرار کرده و گفته می شود که اصلی ترین پیشنهاد دهنده بیرون نگه داشتن ترکیه از «مجمع تولیدکنندگان گاز شرق مدیترانه»، یونان بوده است.

یونان و گروه های ضد ترکیه

در دوران اوج فعالیت گروه های چپ در ترکیه و در دهه های شصت و هفتاد میلادی، بسیاری از سران و فعالان جنبش های چپ ترک، از ترس دستگیری به یونان گریختند و سازماندهی های مخفیانه خود را از آنجا و از راه دور ادامه دادند. گروه موسوم به «حزب کارگری کمونیستی مارکسیست لنینیست» (MLKP) که به عنوان یکی از گروه های تروریستی مسلح ضد ترکیه شناخته می شود، هنوز هم اغلب سران و کادرهای خود را در یونان مخفی کرده است.

علاوه بر گروه کمونیستی مزبور، پ.ک.ک نیز در یونان همواره فعالیت داشته و عبدالله اوجالان رهبر پ.ک.ک نیز، پس از اخراج از سوریه، مدتی در یونان به سر برد.

دو روز پیش، فخرالدین آلتون رئیس بخش اطلاع رسانی نهاد ریاست جمهوری ترکیه، یونان را به تداوم حمایت از پ.ک.ک متهم کرده و گفت: «یونان، با مهاجرین و پناهجویان واقعی مدیترانه، به سختگیرانه ترین شکل ممکن برخورد می کند اما اجازه داده که شهرهایش، لانه گروه تروریستی پ.ک.ک باشد. آنها در یونان، تحت نام پناهجو، در بسیاری از شهرها در حال ادامه سازماندهی فعالیت های تروریستی علیه ترکیه هستند.»

علاوه بر این دو گروه، برخی از فرماندهان نظامی ترتیب دهنده کودتای نافرجام سال 2016 میلادی و شاگردان گولن نیز به یونان گریخته و در این کشور زندگی می کنند.

با این حال، یونان هیچگاه حاضر به پذیرش اتهام حمایت از این گروه ها نشده است. به همین خاطر، یکی از موضوعات مهمی که ترکیه به دنبال آن است، امضای یک توافق نامه امنیتی بین آتن و آنکارا در مورد اعاده مجرمین پرونده های تروریستی و سختگیری در مورد فعالیت گروه های مزبور است.

اما واقعیت این است که تاکنون حتی کشورهایی نظیر بلژیک، آلمان، سوئد و هلند نیز که از نقاط مهم فعالیت پ.ک.ک به شمار می روند، زیر بار چنین توافقی نرفته اند و به احتمال قوی، این اختلاف در روابط ترکیه و یونان، همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند.

پارتی بازی اتحادیه و معذورات ترکیه

یونان 10 میلیون نفری، نه از  حیث جمعیت و مساحت و نه از نظر توان نظامی و قدرت اقتصادی، با ترکیه قبال مقایسه نیست. اگر چه هر دو کشور، عضو ناتو هستند اما پارامترهای قدرت بین آنها، فاصله ای جدی دارد و ترکیه از هر نظر، قدرتمندتر است.

اما یونان، مزیت های ویژه ای دارد که تا حد قابل توجهی، دست و پای ترکیه را بسته نگه می دارد. یونان، برخلاف ترکیه، عضو رسمی اتحادیه اروپا است و روند عضویت این کشور در اتحادیه تکمیل و تثبیت شده و شاید به همین خاطر است که در سالیان اخیر، با وجود همه تنگناها و بحران های مالی ناشی از ریخت و پاش و بی نظمی اقتصادی، توانسته با حمایت های اتحادیه، خود را سر پا نگه دارد.

با وجود آن که اتحادیه اروپا، مداوماً دم از حقوق بشر می زند اما واقعیت این است که در مشی سیاسی اروپا، یونان عضو باشگاه مسیحیان، با کشور مسلمان ترکیه، هم ارز نیست و در نتیجه در اختلافات گسترده ای که بین آتن و آنکارا در جریان است، اتحادیه اروپا، هیچگاه بی طرف نمانده و پشت یونان را گرفته است.

در پایان باید گفت، با آن که یونان از منظر توانمندی های سیاسی، اقتصادی و دفاعی، از امکان هماوردی و رقابت با ترکیه برخوردار نیست و کشور کوچکی به شمار می آید، اما از منظر سیاسی و نوع رویکرد آمریکا، اروپا و ناتو در قبال جایگاه و موقعیت یونان، ترکیه ناچار است برای حل اختلافات خود با این کشور، گام جدی بردارد.

انتهای پیام/