«معجزه آبخیزداری»|۶ دلیل ضرورت تبدیل آبخیزداری و آبخوانداری به مطالبه جدی مردم

به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده معجزه آبخیزداری»؛ یکی از اهداف مهم آبخیزداری، استحصال، جمع آوری و ذخیره سازی آب باران در زیرزمین با استفاده از سامانه های سطوح آبگیر باران است. یافته های تحقیقاتی نشان می­ دهد نصب سامانه های استحصال و جمع آوری آب باران دارای آثار و دستاوردهای متعددی است و این سبب شده است آبخیزداری و آبخوانداری به عنوان مطالبه جدی آبخیزنشینان و اولویت نخست آنان تبدیل شود. از جمله این استان هایی که جوامع محلی و مردمان ساکن در آن حوزه آبخیز مطالبه جدی دارند تا در آن مناطق، عملیات آبخیزداری و آبخوانداری انجام شود می توان به استان های فارس، قم، اصفهان، خوزستان و غیره اشاره کرد. از جمله این دستاوردها، علل و عوامل توجه به آبخیزداری و آبخوانداری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. کنترل سیل با آبخوانداری و تغذیه سفره های زیرزمینی

امروزه می توان آبخوان­ ها به عنوان یکی از باارزش­ترین سطوح آبگیر باران که ودیعه­ های الهی برای ما در فلات خشک ایران هستند، معرفی نمود. به اذعان کارشناسان، وسعت 14 میلیون هکتاری آبخوان­ های شناسایی شده، امکان عظیم بالقوه ای برای سرسبزی، خرمی و آبادانی سرزمین را فراهم ساخته است. هزینه­ های اندک پخش سیلاب در آبخوان، ایجاد عرصه ­های جنگلی انبوه و مراتع مشجر قابل ایجاد در عرصه و عمل نمودن از مزایایی است که باعث شده آبخوانداری یا پخش سیلاب بیش از پیش مورد توجه مردم و جوامع محلی حوزه آبخیز واقع شود.

2. جنگلکاری در مناطق خشک

به کارگیری سیستم­ های سطوح آبگیر در قالب تأسیسات مکانیکی شناخته شده و قابل اجرا در سرشاخه­ ها و پایین دست حوزه­ های آبریز ابزاری فراهم می ­نماید  که نزولات پس از بارش از دسترس خارج نشده و با تدابیر علمی به صورت متمرکز برای هر درخت و به صورت ذخیره شده در زمان­ های پس از بارش در اختیار ریشه گیاه قرار گیرد. مکانیزم­ های تکمیلی اکنون مجموعه ­ای از تجربیات علمی در دست تحقیق را شکل داده­ اند که توسعه و احیاء منابع طبیعی در مناطق کم باران را امری عملی و دست یافتنی خواهند نمود.

3. بیابان­زدایی ومبارزه با ریزگرد

سیستم­ های سطوح آبگیر باران اکنون حرف اول و آخر را در کارآیی روش بیولوژیک و مکانیکی بیابان­زدایی می­ زنند. ضرورت به کار گیری مجموعه دانش فعلی بشر در تجدید حیات بیولوژیک بیابان­ ها با در اختیار داشتن مقدار بیشتر از نزولات به طور جدی با کارایی و توفیق همراه است و این مهم اکنون به گونه­ ای هدف­گیری شده است که بشر در آینده نه چندان دور بتواند کلیه عرصه­ های بیابانی با بارش بیش از 50 میلیمتر را عرصه احیای بیولوژیک، تولید و اشتغال نماید و مناطق مختلف را از خطر ریزگرد حفظ نماید.

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

4. آبی نمودن کشت­ های دیم و دیم­زارها

آبیاری سیلابی اگر چه امری متداول در فلات ایران بوده است اما امروزه کمتر مورد توجه قرار گرفته است. سیستم­ های سطوح آبگیر باران می ­توانند علاوه بر عملی نمودن استفاده از سیلاب برای آبیاری عرصه­ های دیمزارها آنها را به گونه ­ای با این سیستم آرایش نمایند که مقادیر بیشتر از آب باران در اختیار کشت­ های دیم قرار گیرد و این امر می­ تواند تلاش گسترده زراعی را اقتصادی­ تر و پرجاذبه ­تر نماید. در حال حاضر حدود 10 میلیون هکتار دیمزار رها شده در کشور داریم که سازماندهی این دیمزارها می تواند کشور را در تولید محصولات استراتژیک به خصوص گندم خودکفا نماید.

5. آبیاری زیرزمینی با لوله­ های سفالی

اگر چه امروز از فعالیت­ های مهم و باارزش، استفاده از سیستم­ های تحت فشار برای آبیاری است و الزاما این روش­ ها باید متداول گردد و به کار گرفته شوند و این مرحله از بهره ­وری در استفاده از روش­ های آبیاری نیز پشت سرگذاشته شود، اما این روش ­ها بهترین روش­ های آبیاری نیستند و فردای کشور ما در استفاده حداکثر از آب مستلزم تحقیقات وسیع­تر و غنی­ تر است. روش­ های آبیاری زیرزمینی و آنچه اکنون افتخار آن نصیب ما شده آبیاری زیرزمینی با لوله ­های سفالی مجموعه ­ای جدید از تجربیات علمی را فرارو می­ گذارد که از جمله سیستم­ های سطوح آبگیر باران در کشور جهت استفاده بهینه از آب باران خواهد بود.

6. نجات شهرها از سیل و تولید

سیستم­های سطوح آبگیر باران در آبخیزداری شهری و نجات شهرها به خصوص شهرهای بزرگ از سیل­های مخرب ناگهانی، نجات پل­ها، جاده­ها و تأسیسات حمل و نقل از سیل­های مخرب و بنیان کن، ساماندهی مناسب عرصه­های منابع طبیعی برای کاهش تولیدات رسوب، احیا اراضی تخریب شده در عرصه معادن و بسیاری از موضوعات اصلی دیگر که از عوامل توسعه پایدار کشورند، در طراحی و به کارگیری سیستم­های سطوح آبگیر باران نقش اساسی و تعیین کننده دارند.

سخن پایانی آنکه دستاوردهای درخشان و تجربیات موفقیت آمیز فراوان سطوح آبگیر باران در عرصه داخلی و بین المللی از جمله مسائلی است باید در نشست های علمی، کارگاه­های علمی و بازدیدها مورد بررسی و ارزیابی واقع شود. در سطح داخلی نتیجه و حاصل بکارگیری سامانه های سطوح آبگیر باران در بیش از 2 میلیون هکتار از عرصه­های موجود کشور، سرسبزی مناطق، تغذیه سفره­های زیرزمینی، جلوگیری از خطرات سیل و نجات مناطق شهری و روستایی بسیار بوده است و همین مساله باعث شده است آبخیزداری به عنوان مطالبه جدی آبخیزنشینان واقع شود.

انتهای پیام/