چرا دو هدف کربنی چین به سوژه‌ای داغ تبدیل شده است؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از رادیو بین المللی چین، در نشست سالانه دو مجلس چین در سال 2021، «انتشار حداکثری کربن» و «خنثی سازی کربن» برای اولین بار در گزارش کار دولت گنجانده شد و این دو مفهوم در جامعه چین  بر سر زبان ها افتاده است.

رسیدن به انتشار حداکثری کربن یعنی میزان انتشار دی اکسید کربن در یک زمان مشخص به حداکثر می رسد و پس از آن به تدریج کاهش می یابد. خنثی سازی کربن به این معنی است که شرکت ها، گروه ها یا افراد می توانند انتشار دی اکسید کربن خود را از طریق کاشت درخت، جنگل کاری، صرفه جویی در مصرف انرژی و کاهش انتشار آن جبران کنند و به «انتشار صفر» دی اکسید کربن برسند.

در هفتاد و پنجمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 2020، شی جین پینگ رئیس جمهوری خلق  چین وعده ای جدی به جهانیان داد که طبق آن تلاش می کند  تا سال 2030 به انتشار حداکثری کربن برسد و تا سال 2060 به هدف خنثی سازی کربن دست یابد.

«لی که چیانگ»  نخست وزیر چین در 5 مارس 2021 در گزارش کار دولت تاکید کرد: ما باید دررسیدن به دو هدف فوق به دقت کار کنیم.

در روند حرکت به سمت رسیدن به انتشار حداکثری و خنثی سازی کربن، چین دستاوردهای چشمگیری  کسب کرده است. در سال 2019، شدت انتشار کربن چین 48.1 درصد در مقایسه با 2005 کاهش یافته و زودتر از هدف مقرر یعنی کاهش 40 تا 45 درصد  تحقق بخشیده است. از سوی دیگر انرژی پاک چین 23.4 درصد کل انرژی مصرفی را تشکیل می دهد؛ میزان نصب شده ژنراتورهای برق آبی، انرژی باد و انرژی خورشیدی در رتبه اول جهان قرار دارد. همچنین در طول دوره "برنامه پنج ساله سیزدهم"، میزان پوشش جنگل چین به 23.04 درصد افزایش یافت و حجم موجودی جنگل از 17.5 میلیارد متر مکعب فراتر رفت. این دو شاخص رشد 30 سال متوالی رشد پیدا کرده، به این سبب چین به بزرگترین کشور تبدیل شده که افزایش منابع جنگل داشته است.

اگرچه دستاوردهای چین در این راستاد برای همه واضح است، اما برای دستیابی به هدف انتشار حداکثری و خثی سازی کربن همچنان با موانع و چالش های عظیمی مواجه است. از دستیابی به انتشار حداکثری کربن تا خنثی سازی آن، کشورهای توسعه یافته در اروپا و ایالات متحده اساساً 50 تا 70 سال این روند را طی کرده اند. اما این بازه زمانی برای چین فقط 30 سال تعریف شده است. با در نظر گرفتن ساختار فعلی مصرف بالای سوخت های فسیلی در چین و سایر واقعیت ها، مشکلات و تضادهایی بین نیازهای توسعه اقتصادی چین با رشد مصرف انرژی و هدف کاهش انتشار کربن وجود خواهد داشت.

اما چرا رسیدن به هدف انتشار حداکثری و خنثی سازی کربن توجه افکارعمومی بین المللی را به خود جلب کرده است؟ علت آن این است که توسعه اقتصادی فعلی کشورهای مختلف ارتباط نزدیکی با انتشار دی اکسید کربن دارد و محدودیت انتشار کربن به طور حتم تأثیراتی در توسعه اقتصادی خواهد گذاشت. در کشمکش های بین المللی مرتبط با مسائل اقلیمی،  مسئولیت کاهش انتشار دی اکسید کربن تناقض اصلی بین کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است. کشورهای پیشرفته بر مسئولیت های عملی تأکید دارند، یعنی هر کشور باید مسئولیت کاهش انتشار را بر عهده داشته باشد، در حالی که کشورهای در حال توسعه بیشتر  به مسئولیت های تاریخی توجه دارند؛ به عبارت دیگر غلظت بالای دی اکسید کربن موجود در جو عمدتا ناشی از انتشار آن در سال های قبل توسط کشورهای پیشرفته است، بنابراین کشورهای پیشرفته باید شاخص کاهش اجباری را تحقق بخشند.

اگرچه «اصل مسئولیت های مشترک اما متفاوت» در جامعه بین المللی به یک اصل عمومی تبدیل شده است، اما اجرای آن مطلوب نیست. ایالات متحده کشوری است که بیشترین میزان انتشار کربن را در طول تاریخ دارد و همچنان دومین کشور منتشر کننده  کربن محسوب می شود. طبق  توافق اقلیمی پاریس، ایالات متحده متعهد شده بود تا سال 2025 نسبت به سال 2005 میزان انتشار گازهای گلخانه ای خود را 26 درصد کاهش دهد. با این حال، نه تنها ایالات متحده هیچ تلاشی برای این تعهد صورت نداده بلکه، انتشار کربن این کشور هنوز هم در حال افزایش است. به طور خاص، خروج دولت ترامپ از توافقنامه اقلیمی پاریس در سال 2017 تأثیرات منفی جدی بر اقدامات جهانی برای مقابله با تغییر اقلیم گذاشته است.

تغییرات اقلیمی جهانی به شکل عمیقی بر بقا و توسعه بشر تأثیر می گذارد. برای همه بشریت ضروری است که به منظور مقابله با  تغییرات آب و هوایی اقداماتی را اتخاذ کنند. هیچ کشوری نمی تواند از این موضوع دور بماند. در وهله نخست کشورهای پیشرفته باید مسئولیت بیشتری را در زمینه کاهش انتشار کربن بر عهده بگیرند و به دنبال آن کشورهای در حال توسعه نیز باید در حد امکان اقدامات بیشتری انجام دهند.

وب سایت آمریکایی «فوربس» مقاله ای با عنوان «چگونه چین در انتشار صفر کربن ایالات متحده و اروپا را شکست داده است» منتشر کرد و به نقل از «دیوید زایکین» مسئول شرکت مشاوره‌ای «عناصر کلیدی لندن» (London Key Elements Consulting) نوشت: «چین با سرعت بیشتری به یک بازیگر کلیدی کارآمد در زمینه انرژی پاک تبدیل خواهد شد زیرا  مراحل تصمیم گیری در ایالات متحده و اروپا در مقایسه با چین بسیار طولانی است. چنین تشریفات سیاسی و نظارتی زمان‌بر و گرانبهاست.»

چین به منظور دستیابی به هدف انتشار حداکثری و خنثی سازی کربن در زمان مقرر، بدون وقفه مفهوم توسعه جدید را پیاده سازی می کند. رسیدن به این هدف مستلزم اولویت دهی به توسعه اقتصادی و اجتماعی سبزمحور به معنای پیمودن مسیری کم‌کربن است.

این مسیر نه تنها نیاز جوابگوی  توسعه پایدار ملت چین است، بلکه نقش عمده ای در ساختن یک جامعه بشری با سرنوشت مشترک ایفا خواهد کرد.

انتهای پیام/