گزارش| ناکامی اردوغان در گسترده کردن ائتلاف خود

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها  رجب طیب اردوغان رهبر حزب عدالت و توسعه و رئیس جمهور ترکیه، بخشی از وقت و انرژی خود را به تلاش مداوم برای چانه زنی، مذاکره و ارتباط برای توسعه دادن به ائتلاف جمهور، اختصاص داده است.

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

یک هفته پیش، اردوغان به خانه سیاست مدار 86 ساله ای به نام اوغوزخان اصل ترک رفت که به عنوان قدیمی ترین شاگرد معتمد و نزدیک به مرحوم نجم الدین اربکان شناخته می شود و رئیس شورای رایزنی حزب اسلامگرای سعادت است.

اردوغان امیدوار بود که توجه او را برای ائتلاف حزب سعادت با حزب عدالت و توسعه، جلب کند، اما ظاهراً حزب اسلامگرای سعادت و شاگردان قدیمی مرحوم اربکان، برای پیوستن به ائتلاف جمهور تردید و اختلاف نظر دارند و حالا آکپارتی در شرایطی است که برای از دست دادن کمترین آرای محافظه کاران، دچار نگرانی می شود.

ایستگاهی برای تردید و دو دلی

مصطفی کمال آک رهبر پیشین حزب سعادت گفته است: «حزب عدالت و توسعه در 18 سال اخیر و در دورانی که قدرت را در دست داشته، خطاهای فراوانی انجام داده و وبال جدی بر گردن دارد. با حزبی که چنین وبال سنگینی دارد، نباید ائتلاف کرد.»

شوقی ییلماز از دانشمندان حوزه الهیات و از استادان معنوی دفتر سیاسی حزب سعادت نیز ضمن انتقاد از حزب جمهوری خلق، چنین گفته است: حزب جمهوری خلق، هزینه های سنگینی بر دست ترکیه گذاشت و تاریخ این حزب، تاریخ ظلم است. جناب استاد کمال آک، اعلام کرده که در حزب عدالت و توسعه، گناهان بزرگی هست. از ایشان می پرسم که مگر در حزب جمهوری خلق، خیر و صوابی دیده اید که می خواهید با آنها همراه شوید؟ امیدواریم برادر بزرگ ما اوغوزخان، از آن رویدادهای گذشته درس عبرت گرفته باشد، پیشنهاد جناب اردوغان را قبول کند و از حزب سعادت نخواهد که وارد ائتلاف شر (ائتلاف ملت) شود. حرف من این است که باید به مکتب و تفکر استاد بزرگمان اربکان بازگردیم. استاد اربکان، بارها به اردوغان تذکر داد اما در هر حال، به او راهکار هم می داد. خداوند سایه کلیچدار اوغلو را بر سر حزب جمهوری خلق نگه دارد. تا کلیچدار اوغلو رهبر این حزب مخالف باشد، آراء آنها افزایش پیدا نخواهد کرد. همین حرفی که چند روز پیش کلیچدار اوغلو زد و مشروعیت رئیس جمهور را به چالش کشید، مشروعیت خود کلیچدار اوغلو را هم زیر سئوال برد. ائتلاف، به نفع همه ماست. او حق ندارد اردوغان را با عبارت «مثلاً رئیس جمهور» زیر سوال ببرد.»

اما تمل کاراملا اوغلو رهبر حزب سعادت، در مورد ائتلاف با اردوغان، حرف هایی زده که بیشتر مانند متلک و نیش و کنایه است:«ما برای ائتلاف خط قرمز داریم. عدالت، شفافیت و شایسته سالاری برای ما مهم است. این کشور، نمی تواند با نظام ریاستی اداره شود. من تعجب می کنم جناب اردوغان چگونه می تواند باغچلی رهبر م.ه.پ و پرینچک رهبر حزب وطن را در کنار خود نگه دارد. باغچلی با همه دعوا دارد، پرینچک هم ادعا می کند که اداره ترکیه دست اوست. نمی دانم. شاید جناب اردوغان از دست آنها خسته شده و خواسته هر دو را رد کند و با ما باشد.»

در دیگر احزاب مخالف چه خبر است؟

حالا تابلوی سیاسی ترکیه، حال و روزی پیدا کرده که همه مخالفین در نقطه مشترک مهمی به نام «ضرورت تحمیل شکست بر ائتلاف جمهور و کنار زدن اردوغان و باغچلی»، اتفاق نظر دارند. اما چنین چیزی به معنی رسیدن این احزاب به یک اتحاد و انسجام کامل نیست و وقتی که صحبت از رهبری و سهم، به میان می آید، خیلی ها می خواهند حزب جدید تاسیس کنند و از کسی فرمان نپذیرند.

در توصیف این وضعیت و حال و هوای احزاب مختلف می توان فضا را به این شکل توصیف کرد:

حزب جمهوری خلق: این حزب، قدیمی ترین حزب تاریخ ترکیه است و همزمان با تاسیس نظام جمهوری ترکیه در سال 1923 میلادی، حزب مزبور به دست مصطفی کمال بنا شده است. در چند ماه اخیر، برخی از چهره های مهم، از این حزب بیرون رفته اند. محرم اینجه، از سران این حزب که در آخرین انتخابات ریاست جمهوری ترکیه به عنوان نامزد جبهه مخالفین به رقابت اردوغان رفته بود، حالا از صف یاران کمالیست خود جدا شده و در سودای تاسیس حزب جدید به نام مملکت است و احتمالاً چند تن از نمایندگان فعلی پارلمان، کرسی هایشان را برخواهند داشت و در ردیف یاران اینجه خواهند نشست. همچنین مصطفی ساری گل نیز که یکی از شهرداران محبوب حزب جمهوری خلق بود، حزب جدیدی تاسیس کرده است. در همین حال، اُزترک ییلماز، کنسول اسبق ترکیه در موصل که زمانی به دست داعشی ها اسیر شد و شهرت فراوانی به دست آورد، از حزب جمهوری خلق جدا شده و حزب دیگری تاسیس کرده است.

حزب خوب: این حزب با هدایت خانم مرال آکشنر، روزهای خوبی را می گذراند و توانسته در کوتاه مدت، قدرت و نفوذ فراوانی به دست بیاورد. اما در اینجا نیز دو حاشیه مهم وجود دارد. پروفسور امید اوزداغ از چهره های دانشگاهی و امنیتی ترکیه که با کارت این حزب به پارلمان رفت، به خاطر اظهارات تند خود در مورد آکشنر، اخراج شد و حالا برای بازگشت به حزب به دادگاه شکایت برده است. برخی از چهره های حزب خوب نیز معتقدند که آکشنر باید تکلیف خود را با ائتلاف ملت و شخص کلیچدار اوغلو روشن کرده و قاطعانه اعلام کند که حاضر نیست با سیاست مداران تحت امر اوجالان و پ.ک.ک همراه شود.

حزب آینده: این حزب به احمد داود اوغلو تعلق دارد و تعداد قابل توجهی از سیاست مداران و دیپلمات های آکپارتی، از حزب خود جدا شده و به داود اوغلو پیوسته اند. اما این حزب، به اندازه حزب باباجان محبوب نیست و جدیداً گروهی از یاران داود اوغلو، استعفای دسته جمعی داده و به حزب مصطفی ساری گل پیوسته اند.

حزب جهش و دموکراسی: این حزب تحت امر علی باباجان هدایت می شود. بر اساس آخرین نظرسنجی ها، ظرفیت رای گرفتن حزب مزبور به 4 درصد از آرای کل کشور رسیده است که برای یک حزب جدیدالتاسیس، رقم ایده آلی به شمار می آید.

حزب دموکراتیک خلق ها: از آنجایی که حزب دموکراتیک خلق ها (ه.د.پ) به عنوان یکی از نهادهای اقماری پ.ک.ک عمل کرده، ساختار و مکانیسم اجرایی و مدیریت این حزب، با دیگر احزاب ترکیه متفاوت است و معمولاً از سران پ.ک.ک دستور می گیرد. اما این حزب نیز دچار مشکلات جدیدی شده و علاوه بر آن که تعداد قابل توجهی از چهره های کُرد و اسلامگرا از آن جدا شدند، ممکن است به زودی تعطیل شود. منتقدین کُرد بر این باورند که حزب مزبور، به جولانگاه کمونیست ها و مارکسیست ها تبدیل شده و ارتباطی با مطالبات کُردی ندارد. قرار است آیهان بیلگن از سران این حزب که حالا در زندان به سر می برد، در آینده ای نزدیک، حزب جدیدی تاسیس کند که انتقاداتی علیه پ.ک.ک و دمیرتاش دارد.

حرف حساب مخالفین چیست؟

اغلب سران احزاب مخالف در ترکیه، معتقدند که گذار ترکیه از نظام پارلمانی به نظام ریاستی، اختیارات بی حد و حصری به شخص رئیس جمهور داده و او هر دو قوه دیگر یعنی مقننه و قضائیه را در چنگ گرفته و چیزی به نام نظارت بر دولت، پاسخگو بودن دولت در قبال مردم و مجلس و همچنین چیزی به نام رسانه مستقل  آزاد و آزادی بیان، وجود ندارد.

سلجوق اُرداغ معاون احمد داود اوغلو در حزب آینده، زمانی معاون اردوغان در حزب عدالت و توسعه بود. اما بعدها، مانند بسیاری از یاران قدیمی، از اردوغان جدا شد. او در انتقاد از حزب حاکم گفته است: «متاسفانه، آکپارتی حالا همچون دیگر احزاب حاکم تاریخ معاصر ترکیه، دانشگاه، قوه قضائیه، ادارات و رسانه ها را به حیاط خلوت خود تبدیل کرده و هر کاری دلش بخواهد، انجام می دهد.»

علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی نیز که زمانی مغز اقتصادی دولت های برآمده از حزب عدالت و توسعه بود و حالا در جبهه مقابل اردوغان قرار گرفته، چنین گفته است: «با سیاست های اقتصادی غلط و بی اعتنایی به اصل مهمی به نام شایسته سالاری، لطمات بزرگی به اقتصاد ترکیه زدند.»

کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق نیز می گوید: «با ادعای تلاش برای تنظیم بازار ارز، بیش از 140 میلیارد دلار از منابع ارزی کشور را از بین بردند و حالا باید حساب پس دهند.»

خانم مرال آکشنر رهبر حزب خوب نیز می گوید:« وقتی به میان مردم می رویم و با اصناف و مردم کوچه و خیابان صحبت می کنیم، می بینیم که حقیقتاً بخشی از جامعه ما با فقر و گرسنگی در حال جنگیدن است و در همین حال، در کاخ ریاست جمهوری، ریخت و پاش و اسراف، حساب و کتابی ندارد.»

آیا انتخابات در راه است؟

سران احزاب مخالف بر برگزاری انتخابات پیش از موعد پافشاری می کنند. اما واقعیت این است که بر روی ارض واقع و بر اساس وضعیت حقوقی و سیاسی فعلی، حتی از جانب توده های مردم نیز، مطالبه ای جدی برای برگزاری انتخابات پیش از موعد وجود ندارد و شواهد نشان می دهد که اردوغان و باغچلی، قصد ندارند زودتر از موعد ماه ششم سال 2023 میلادی، انتخاباتی برگزار کنند.

بنابراین انتظار می رود که یارکشی، رقابت و نزاع سیاسی بین احزاب ترکیه در طول سال جاری میلادی نیز ادامه پیدا کند.

انتهای پیام/