چرا مجسمه‌های شهری هیچ شباهتی به اشخاص حقیقی ندارند؟
مدتی است که انتقاد از کیفیت ساخت تندیس‌ها و سردیس‌های شهری نقل محافل و رسانه‌ها شده است. پرسش اساسی اینجا است که چرا مجسمه‌های شهری شبیه نفر اصلی نیستند؟
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مدتی است که انتقاد از کیفیت ساخت تندیس‌ها و سردیس‌های شهری نقل محافل و رسانه‌ها شده است. این روزها تصاویر متعددی را از تندیس‌ها و سردیس‌های مختلف شهری می‌بینیم که کوچک‌ترین شباهتی به شخصیت‌های حقیقی ندارند و مشخص نیست این همه بدقوارگی و کج‌سلیقگی در اجرا از کجا ناشی شده است. حال، پرسش اساسی اینجا است که چرا مجسمه‌های شهری شبیه هیچ‌کس نیستند؟
برای پاسخ به این پرسش می‌توان از زوایای مختلفی به مسئله نگریست و در تبیین آن علل و عوامل متعددی را برشمرد. در این یادداشت تلاش می‌کنیم تا حد بضاعت به برخی زوایا و عواملی که موجب کاهش سطح کیفی تندیس‌ها و سردیس‌های شهری شده است، بپردازیم.
به نظر می‌رسد نخستین عاملی که باعث شده است با چنین حجم انبوهی از سردیس‌ها و تندیس‌های بدترکیب و بی‌هویت مواجه باشیم، این است که عموم سفارش‌دهندگان سفارش‌های خود را به مجسمه‌سازانی می‌سپارند که فاقد تخصص و مهارت لازم برای ساخت تندیس‌های فاخر و باکیفیت شهری‌اند؛ این اتفاق، معلول دلایل متعددی است؛ نخستین دلیل آن است که چنین مجسمه‌سازانی دستمزد کمتری را در قبال ساخت تندیس‌ها و سردیس‌های شهری طلب می‌کنند و این به نفع سفارش‌دهندگان است.
عامل دیگری که می‌توان در این راستا برشمرد، فقدان برنامه‌ریزی و افق بلندمدت سفارش‌دهندگان اعم از مدیران، سیاستگذاران و تصمیم‌سازان شهری است؛ بدین معنا، بسیاری از سفارش‌دهندگان به یک‌باره و در دقیقه 90 تصمیم می‌گیرند تندیس یا سردیس معینی را ساخته و در محل مشخصی نصب کنند؛ عطف به آنکه چنین تصمیماتی همواره از روندی مستعجل و شتاب‌زده پیروی می‌کند، از این‌رو تنها دغدغه کلیدی سفارش‌دهندگان این است که سفارششان به موقع آماده و در مکان مورد نظر نصب شود؛ بی‌آنکه برایشان مهم باشد این سفارش قرار است توسط چه کسی و با چه کیفیتی ساخته شود.
با توجه به اینکه مجسمه‌سازان خبره و مجرب کشور عموماً در طول سال مشغول پروژه‌هایی‌اند که پیش‌تر سفارششان را گرفته‌اند، بنابراین فرصتی برای قبول سفارش‌های تازه ندارند؛ در چنین شرایطی سیل انبوه سفارشات در فرایندی غیرکارشناسی به سمت مجسمه‌سازان ضعیف، فاقد تکنیک لازم و جویای نام سرازیر می‌شود و در نهایت می‌توان حدس زد که ماحصل کار، چیزی جز آشفتگی در فرم و ترکیب مجسمه‌های ساخته شده و ایجاد حس اغتشاش بصری نزد مخاطبان نیست.
این در حالی است که در معدود مواقعی هم که سفارش‌های مذکور به سمت مجسمه‌سازان خبره و مجرب کشور سرازیر می‌شود، تعجیل بیش از حد سفارش‌دهندگان باعث می‌شود که هنرمند عملاً قید برخی ظرافت‌ها و ملاحظات کیفی که می‌تواند موجب غنای مضاعف اثر شود را بزند و تمام فکر و ذکر خود را معطوف به این مسئله کند که سفارش را به موقع به سفارش‌دهنده تحویل دهد.
عدم نظارت کیفی در حین اجرا و ساخت مجسمه‌های شهری چالش دیگری است که در این زمینه وجود دارد. ترکیب عموم سفارش‌دهندگان تندیس‌ها و سردیس‌های شهری را مدیران و مسئولین شهری پرمشغله‌ای تشکیل می‌دهند که زمانی برای خاراندن سرشان ندارند؛ چه رسد به نظارت کیفی حین اجرا. در چنین شرایطی سازندگان آثار هرطور که خود می‌خواهند فرایند ساخت اثر را انجام و به پایان می‌رسانند؛ چراکه خاطرشان آسوده است که تا روز نصب مجسمه کسی کاری به کارشان ندارد و نقصی بر کیفیت کارشان نخواهد گرفت.
به نظر می‌رسد عوامل فوق‌الذکر در زمره مهمترین دلایلی هستند که موجب شده‌اند اکنون سطح کیفی کسر قابل توجهی از مجسمه‌های شهری در سراشیبی نزول و بی‌هویتی قرار گیرد و تندیس‌ها و سردیس‌های ساخته شده نتوانند با مخاطبان ارتباط برقرار و رضایت آنها را جلب کنند. ازاین‌رو لازم است ناظر به موارد مذکور، تجدیدنظر جدی در فرایند سفارش و ساخت مجسمه‌های شهری صورت پذیرد و مسئولین امر بیش از پیش دغدغه کیفیت و هویت‌مندی مجسمه‌های شهری را داشته باشند تا محصول نهایی باعث تمسخر و بیگانگی مخاطبان با آثار نشود؛ بلکه حس همراهی و تأثر آنها را برانگیزد.
انتهای پیام/
