کوچک شدن سبد معیشتی معلولان با هزینه‌های سنگین سلامت در دوران کرونا

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ سوم دسامبر (12 آذرماه) امسال بی‌گمان روز بی‌همتایی در یادمان سالانه روز جهانی افراد دارای معلولیت تلقی خواهد شد زیرا با گذشت یک سال از پدیدار شدن ویروس منحوس کرونا و بیماری پلید کووید-19 بخشی از بیشمار شرایط سخت و دردآور بزرگ‌ترین اقلیت هر جامعه (فاصله‌گذاری اجتماعی دیرینه در ارتباط با این افراد) را تک‌تک ما لمس کردیم و تمامی افراد دارای معلولیت نیز بیش از گذشته سختی‌ها و مشکلاتشان طاقت‌فرساتر شد.

با اینکه این روز برای نخستین بار در سال 1992 میلادی از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد بعنوان روز جهانی افراد دارای معلولیت اعلام شد ولی یادمانهای متنوعی در زمانهای گوناگون در ممالک مختلف در این زمینه برگزار می‌شود. هدف از تعیین این روز ارتقاء رشد اذهان عمومی درباره مسائل مربوط به معلولیتهای مختلف؛ و افزایش آگاهی‌هایی بوده‌است که باید از مسئله پیوستن افراد دارای معلولیت در تمامی جنبه‌های سیاسی؛ اجتماعی؛ اقتصادی و فرهنگی زندگی منتج شود.

در حال حاضر حدود یک میلیارد نفر به دلایل مختلف در جهان از معلولیت رنج می‌برند. اینان هر کجا که باشند و در هر نقطه‌ای از دنیا که به سر برند به دلیل موانع محیطی یا  اجتماعی و نگرشی با محدودیت‌هایی در زندگی خود مواجه می‌شوند.

در طی سی سال اخیر کوشش‌های چشمگیری در شناساندن و معرفی افراد دارای معلولیت به جامعه صورت پذیرفته‌است. یکی از مواردی که می‌توان از آن به عنوان نقطه عطفی در این زمینه نام برد اعلام سال1981 میلادی به عنوان سال جهانی معلولین است که توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد صورت پذیرفت. در فاصله سالهای 1992 – 1983 میلادی دهه جهانی افراد دارای معلولیت نام گرفت تا کیفیت و شرکت فعالانه و همه‌جانبه  افراد دارای معلولیت را در زندگی اجتماعی گسترش داده و پیشرفت آن‌را ارتقاء بخشد. این دهه نقش بسیار مهمی در آگاهی بخشی جهانی درباره معلولیت و اتخاذ تصمیمات مهم ملی و بین المللی در راستای بهبود شرایط آنان ایفا کرد.

شعار  روز جهانی افراد دارای معلولیت در سال 2020 این جمله امیدبخش است:  "برای  افراد دارای معلولیت پس از کرونا جهانی فراگیر، دسترس پذیر و پایدار بهتر از قبل بسازیم" این شعار دربرگیرنده امید به آینده‌ای بهتر با مسئولیت پذیری تک تک افراد جامعه در ساختن دنیای بهتر، برای خود و دیگران، پساکرونا است.

همانگونه که متاسفانه شاهدیم افراد دارای معلولیت غالباً از طیف گسترده حقوق مدنی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بی بهره‌اند و برای سال‌ها حقوق این افراد نادیده انگاشته شده است و بحران کرونا بر شدت این معلولیت افزود؛ با اینکه افراد دارای معلولیت بزرگترین  اقلیت در هر جامعه در جهان را تشکیل می‌دهند اما آنان به گونه‌ای نامتناسب فقیر هستند و احتمال بیکار بودنشان بیشتر است و میزان مرگ و میر بالاتری در مقایسه با عموم مردم دارند. بحران کرونا متاسفانه به آمار این مسائب افزود و فقر را در میان این گروه به شدت گسترش داد.

از اینرو لازم است تا در سراسر جهان افراد دارای معلولیت بتوانند در چرخه  توسعه به هر طریق ممکن برای ساخت دنیایی بهتر پساکرونا فعالانه شرکت کرده و نقش موثری در توسعه پایدار آن داشته باشند و این  حق طبیعی آنان است. مشارکت برابر آنها؛ به معنی ایجاد شغل، آموزش، بهداشت، اطلاعات و سایر خدمات به همان گونه که برای دیگران است و برابر آنان است باید انجام شود. لذا باید پیش زمینه‌های اجتماعی موجود باشد تا افراد دارای معلولیت را قادر سازد به واسطه فرصتهای برابر برای زندگی و فعالیتهای خود در اجتماع، مستقل از موسسات خیریه و نهادهایی از این دست به سر برند.

از سوی دیگر توانبخشی و توانمندسازی افراد دارای معلولیت به منظور دستیابی نسبی به زندگی مستقل به نحوی که خود مسئول زندگی خویش بوده و به خودباوری برسند و همچنین بتوانند به جامعه بپیوندند، از اصول اولیه شرافت و کرامت انسانی محسوب و حق این افراد تلقی می‌شود. این حق در دوران کنونی همه گیری کرونا به شدت نادیده گرفته شده و وضعیت معیشتی این گروه را در جوامع ضعیف با بحران فزاینده و خطرناکی مواجه کرد و موجب شد اختلال مشهودی در روند ادامه درمان را در این گروه شاهد باشیم.

افراد دارای معلولیت باید فرصت یابند تا استعدادهای خود را در هر زمینه رشد داده و آن را نه تنها برای منافع خود، بلکه برای غنی سازی جامعه به کار گیرند. به این منظور، باید دسترسی آنان برای مشارکت در تمامی مواهب و فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی تضمین شود و این فرصت در دوران کرونا به شدت محدودتر گشت.

امرارمعاش و اشتغال هر فرد یکی از پایه‌های توانمندی در هر جوامعی به شمار می‌رود و موجب استقلال اقتصادی می‌شود. داشتن شغل، به شخص هویت و تشخّص اجتماعی بخشیده و در او، اعتماد به نفس به وجود می‌آورد. متأسفانه تعداد زیادی از معلولان، به رغم گذراندن دوره‌های تحصیلات عالی و کسب دانش و مهارت لازم، نمی‌توانند به اشتغال مناسب برسند.در این زمینه برای افراد دارای معلولیت،  تبعیض فاحشی وجود دارد و گاه میزان بیکاری میان آنان، دو برابر بیکاران عادی و در برخی گروههای افراد دارای معلولیت تا چهار برابر است آمار غیر رسمی و البته قابل پیش‌بینی نشان دهنده افزایش نسبت اخراج از کار این افراد نسبت به میانگین جامعه در این شرایط بحرانی کروناست.

سنگینی هزینه‌ها در بخش سلامت اینبار با تحمیل خرید لوازم بهداشتی خاص پیشگیری از بیماری کووید-19 و درمان آن بیش از پیش سبد معیشتی خانوار این گروه را کوچکتر کرد. لذا برای ساختنی دنیایی بهتر برای همه و از جمله این گروه باید افراد دارای معلولیت را در تصمیم گیری‌ها بیش از گذشته مشارکت داد تا اقدامات در این مسیرتاثیرگذار ی بیشتری داشته باشند. از اینرو کمک به تشکیل گروه‌های خودیار که از دیرباز به منظور حمایت و توسعه جامعه خاص این گروه ، از مهم ترین اقدامات برای مشارکت این گروه بشمار میرفت ، اکنون ارتقاء مشارکت و رهبری آنان باید مدنظر قرار گیرد.

همچنین دسترسی به همه امکانات متاسفانه هنوز هم دغدغه افراد دارای معلولیت بوده و رفع موانع متعدد نگرشی و محیطی علیرغم شعارهای متعدد مسئولین ذیربط، با گذشت زمان هنوز به طور کامل تحقق پیدا نکرد و باید برای ساخت آینده‌ای بهتر به آن شتاب بیشتری بخشید.

در هر صورت توجه به خواست این بزرگترین اقلیت کشور همت همه جانبه و در تمامی سطوح را طلب می‌کند. لاجرم در این اضاع نابسامان اقتصادی و معیشتی جامعه و این بحران طاقت فرسا بی شک فقیرترین افراد صدمه بیشتری خواهند دید که بیشترین درصد آن را  افراد دارای معلولیت تشکیل می‌دهند و عرصه مشکلات زندگی بیش از پیش بر آنان و خانواده هایشان تنگ تر می‌شود.

وظیفه همه ما در این مسیر، تنها مشارکت در هموار کردن راه برای افراد دارای معلولیت نیست بلکه درگیر شدن در مسیر ساختن آینده بهتر برای خودمان و جامعه افراد دارای معلولیت است و مشارکت دادن آنان در تمامی سطوح تصمیم سازی و مدیریت کشور و لاجرم پایبندی و اجرای دقیق قوانین علی الخصوص قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت و تخصیص اعتبار مالی به حق آن به عنوان نخستین خشت ساخت بنای زیبای آینده برای این عزیزان در دنیای پساکرونا است.

محمدرضااسدی؛ کاردرمانگر و عضو هیئت مدیره مجمع انجمنهای علمی گروه پزشکی کشور

انتهای پیام/