نتایج توافق «ریاض» پس از یک سال؛ عربستان یک گام دیگر به شکست علنی در جنگ یمن نزدیک شد

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از پایگاه خبری الخلیج آنلاین عربستان سعودی یک سال پس از امضای توافق موسوم به «ریاض» میان دولت مستعفی یمن و شورای انتقالی جنوب (تحت حمایت امارات متحده عربی) بدون هیچ دستاوردی روی زمین شکست خورده است.

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

این توافق‌نامه تحت فشار شدید عربستان در 5 نوامبر 2019 به امضا رسید و از آنجایی که طرفین توافق در خلال نشست‌های مربوط به مذاکرات دور یک میز جمع نشدند اعتمادی بین آنها شکل نگرفت.

در حالی که این توافقنامه برای نیروهای سیاسی مخالف انصارالله در یمن یک بارقه امید برای اتحاد با «عبدربه منصور هادی» رئیس جمهور فراری یمن بود؛ اکنون بعد از گذشت یک سال به‌دنبال بحران‌های جدید به نقطه صفر سیاسی و اقتصادی رسیده است.

آیا توافق ریاض دستاوردی داشت؟

توافقی که در پایتخت عربستان به امضا رسید از نظر سیاسی مبتنی بر مشارکت شورای انتقالی جنوب در دولت موسوم به دولت جدید یمن بود و از نظر نظامی و امنیتی قرار بود نیروهای این شورا از عدن و استان‌های دیگری که تحت سلطه آنها بود بیرون بیایند و کنار نیروهای دولت مستعفی قرار بگیرند و به کودتا علیه دولت منصور هادی پایان دهند. قابل توجه است که قرار بود همه این اتفاقات تنها طی 30 روز انجام شود.

اما در زمان حاضر یک سال از این توافق گذشته و دستاورد قابل ذکری روی زمین به‌دنبال آن مشاهده نشده است. منصور هادی 28 ژوئیه 2020 «معین عبدالملک» نخست وزیر دولت مستعفی را موظف به تشکیل دولت توافقی جدید طی یک ماه کرد که تاکنون این اتفاق نیفتاده است، علاوه بر آن در همان ماه رئیس جمهور فراری یمن با صدور دستوری «احمد حامد لمس» را به‌عنوان فرماندار عدن و محمد احمد الحمید را به‌عنوان مدیر بخش امنیتی این استان منصوب کرد.

اما با وجود این، طی ماه‌های گذشته یکی از اعضای شورای انتقالی جنوب به‌دنبال عدم توانایی مدیر امنیتی استان عدن در انجام مأموریت خود، این مأموریت را اجرا می‌کند.

شکست علنی توافق ریاض پس از یک سال

فرض بر این بود که پس از گذشت 5 روز از سال 2020 توافقنامه ریاض با همه بندها و در رأس آن‌ها تشکیل یک دولت توافقی و تعیین استاندارهای جدید برای شهرهای جنوبی و تشکیل دوباره ارتش و نیروهای امنیتی با حضور عناصر دولت مستعفی و شورای انتقالی جنوب به‌طور کامل اجرا شود.

اما در 25 آوریل گذشته بود که شورای انتقالی جنوب با تحمیل سیطره خود بر شهرهای جنوبی یمن میان سکوت عربستان سعودی که حامی توافق ریاض بود اعلام خودمختاری کرد. پس از آن در 19 ژوئن 2020 با وجود استقرار نیروهای وابسته به عربستان سعودی در جزیره سقطری نیروهای شورای انتقالی جنوب کنترل آن را به‌دست گرفتند.

سپس در پایان ژانویه 2020 ائتلاف متجاوز عربستان سازوکاری را جهت تسریع در اجرای توافقنامه ریاض اعلام کرد. این سازوکار شامل کنارگذاشتن دولت خودمختار شورای انتقالی جنوب، تشکیل یک دولت با صلاحیت‌های برابر میان شمال و جنوب، خروج نیروهای نظامی از عدن و جدایی نیروهای دو طرف در ابین بود.

نجیب السماوی، پژوهشگر سیاسی در این زمینه معتقد است که توافق ریاض از زمان امضای آن در تاریخ 5 نوامبر 2019 کاملاً مشخص بود که تنها یک قرارداد روی کاغذ است و هرگز به مرحله اجرا در نمی‌آید.

این پژوهشگر سیاسی در گفت‌وگو با پایگاه خبری الخلیج آنلاین اظهار داشت که عربستان سعودی به‌شکل عجیبی رفتار می‌کند؛ اما پیش‌بینی می‌شود که در نهایت شورای انتقالی جنوب و دولت مستعفی به یک صلح موقت برسند.

وی خاطرنشان کرد که دولت مستعفی یمن با تسلیم شدن در برابر امارات، عدن و سقطری را به شورای انتقالی جنوب و امارات متحده عربی تحویل داده است؛ بدون اینکه هیچ گونه موضع جدی در برابر تحرکات شورای انتقالی اتخاذ کند.

وی گفت که در این میان تاکتیک امارات در تبدیل کردن کودتای عدن به سلطه قانونی و ادامه کنترل خود در این شهر بدون مداخله دولت مستعفی یا عربستان سعودی موفقیت‌آمیز بود.

محمد علی اللطیفی، نویسنده و روزنامه‌نگار عرب‌زبان نیز با بیان اینکه توافق ریاض شکست خورده و یا نشانه‌های شکسته آن پیداست اظهار داشت، این که این توافق شکست بخورد موضوع عجیبی نیست و اگر موفق می‌شد عجیب بود.

وی درباره دلایل شکست این توافق گفت که این امر به‌دلیل زبان مبهمی است که متن توافقنامه سعودی با آن تنظیم شده است، علاوه بر آن تناقض میان بندهای نظامی و سیاسی آن، عدم وجود هماهنگی میان طرف‌های امضاکننده توافق و همچنین تضاد میان اهداف اعلام‌شده و اعلام‌نشده کشورهای حامی توافق ریاض یعنی عربستان و امارات از جمله دیگر دلایل شکست توافق مذکور است.

وی تأکید کرد که در این میان دولت مستعفی یمن خود را موظف به اجرای بندهای توافق با هدف راضی نگه‌داشتن عربستان می‌داند، در حالی که شورای انتقالی جنوب از آن به‌عنوان راهی جهت گسترش سیطره خود بر استان‌های جنوبی استفاده می‌کند.

اللطیفی درباره نقش عربستان سعودی در این میان گفت که ریاض توانایی بالایی در نفوذ بر دولت مستعفی یمن دارد؛ اما تلاش می‌کند تا دولت منصور هادی و شورای انتقالی جنوب را با هم تحت اختیار کامل خود قرار دهد و چون این امر هنوز محقق نشده است توافق ریاض یک فرصت ضروری برای عربستان و حتی امارات به‌شمار می‌رود، بنابراین توافق مذکور چیزی جز یک بازی برای منحرف کردن یمنی‌ها از اهداف دیگری که قرار است در کشورشان اجرا شود نیست.

شکست عربستان در جنگ یمن

عربستان سعودی از خلال توافقنامه ریاض تلاش کرده است نفوذ خود را در یمن تثبیت کند؛ اما اکنون در معرض یک شکست جدید است که واقعیت عدم توانایی آن در اجرای توافقنامه‌های تحت نظارت خودش را به اثبات می‌رساند.

ریاض در تلاش است رضایت شورای انتقالی جنوب تحت حمایت امارات، را با تسلیم شدن در برابر خواسته‌های آن جلب کند و حتی «محمد آل‌جابر» سفیر عربستان در یمن پیش از این نیروهای منصور هادی را به نقض توافق ریاض و برنامه‌ریزی برای حمله به عدن متهم کرده بود.

علاوه بر این عربستان سعودی در زمان حاضر به‌شدت مورد خشم ساکنان جنوب یمن قرار گرفته است؛ زیرا در حالی که عربستان به آنها وعده برپایی یک دولت کارآمد را داده بود، اکنون اهالی جنوب یمن خود را در برابر یک کودتای جدید در عدن و تلاش‌های سعودی ــ اماراتی برای سیطره بر سواحل و جزیره‌های کشورشان می‌بینند.

سال 2020 شاهد شکست‌های متعدد نظامی و سیاسی برای ائتلاف جنگی عربستان در یمن بود و به‌نظر می‌رسد دستاوردهایی که این ائتلاف اصطلاحاً در سال‌های اول جنگ به‌دست آورده بود میان افزایش نارضایتی‌های مردم جنوب به‌دلیل طولانی شدن جنگ و عدم وجود نشانه‌هایی که دال بر پایان آن باشد به‌اضافه اوج‌گیری توانایی‌های نظامی انصارالله در حال نابود شدن است.

انتهای پیام/+