فیلم پلیسی به روایت بازیگری که واقعاً پلیس است/ برخی از فیلمنامه‌نویسان اطلاعات کافی ندارند
هدایت‌الله سجادی را خیلی‌ها بازیگر صدا می‌زنند اما واقعاً سرهنگ نیروی انتظامی است. او نسبت به نمایش غلط پلیس در برخی از آثار تلویزیونی و سینمایی گلایه دارد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مدت‌ها است تلویزیون سریالی پخش نمی‌کند که ما را به فکر فرو ببرد یا مخاطب را از حیثِ صحنه‌های اکشن و جذاب، به هیجان وادار کند. فقط می‌آیند که باشند و آنتن را پُرکنند! خبری از آن سریال‌های اپیزودیکِ معمایی "کلانتر"، "شلیک نهایی" و حتی "خواب و بیدار" و "آمین" هم نیست.
زمانی محسن شاه‌محمدی و مهدی فخیم‌زاده بیشتر برای این حوزه وقت می‌گذاشتند اما رفته رفته، حضورشان در تلویزیون کمرنگ‌تر شد. یا گه‌گاه به سراغِ آثار دیگری رفتند و به تعبیری از کارهای اکشن و پلیسی فاصله گرفتند. البته خبرهایی به گوش رسید که فخیم‌زاده فیلمنامه‌ای پلیسی در دست دارد اما نه از سوی خود فخیم‌زاده و نه دست‌اندرکاران امر تأیید نشد.
کماکان سریال پلیسی در تلویزیون نداریم
پخشِ سریال‌های گذشته خصوصاً کارهای پلیسی مثل "کلانتر" و "شلیک نهایی" و حتی "مزد ترس" مخاطب را به دوران طلایی سریال‌سازی می‌برد. کارگردان‌هایی مثل تمجیدی و شاه‌محمدی رگِ خواب مخاطب را می‌شناختند. از طرفی تلویزیون به سراغ کاربلدها می‌رفت و با تهیه‌کنندگان و حتی کارگردانان یک بار مصرف کار نمی‌کرد. بخش‌ها و ژانرهای تخصصی را به کاربلدهای این حوزه واگذار می‌کرد اما این روزها حوزه سریال‌سازی اینگونه مدیریت نمی‌شود.
مدت‌ها گذشت سریال اپیزودیکِ جذابی که البته فضای آسیب‌های اجتماعی را داشت از شبکه یک سیما پخش شد. "محکومین" که البته با نام "سرگذشت" روی آنتن رفت و اگر مورد حمایت قرار بگیرد سازندگانش دوباره فصل‌های بعدی برای این مجموعه اپیزودیک درنظر خواهند گرفت. در کنار این کارها، "شاید برای شما هم اتفاق بیفتد" با وجود ضعف‌های متعدد ساخته می‌شد که آن کار هم به دلیل مشکلات بودجه‌ای، دیگر ادامه پیدا نکرد.
تازه‌واردها به سمت سریال خطّی رفتند
با کنار رفتن این سریال‌سازان گویا قالب جذاب و لازمِ "اپیزودیک" به ورطه فراموشی سپرده شده و از این نوع سریال‌سازی مخاطب‌پسند هم فاصله گرفتیم. البته که کنار رفتن سریال‌سازان کاربلد و حرفه‌ای هم مزید بر علت شده است چون تازه‌واردها گویا به ساخت سریال خطّی، سوژه‌های تکراری و صرفاً جذابیت‌های بصری، بیشتر علاقه‌مندند.
چرا کارگردان "کلانتر" و "هوش سیاه" نیستند؟
علاوه بر مهدی فخیم‌زاده و محسن شاه‌محمدی که کم پیدا شده‌اند، نامِ مسعود آب‌پرور را هم به این فهرست اضافه کنید که بعد از "هوش سیاه" آن‌طور که باید با او رفتار نشد و طرح‌هایش به مرحله اجرا درنیامدند بعد از مدت‌ها یک مسابقه سینمایی اجرا می‌کند. حتماً نبود سریال‌سازان قوی و اپیزودیک‌کار، هم این قالب را کمرنگ کرده و هم از طرفی ژانر پلیسی و جنایی تلویزیون دچار فرسایش جدی شده است.
سرهنگ با "آینه عبرت" آمد
تلویزیون در فصل جدید مدیریتی قرار گرفته است و امیدواریم به سراغ سوژه‌های بکر با قالب اپیزودیک برود و البته به فکر رونق دوباره ژانر پلیسی و جنایی خودش هم باشد که مدت‌ها است کار جذاب پلیسی مخاطب روی آنتن ندیده است. هدایت‌الله سجادی یکی از شخصیت‌هایی است که با لباسِ پلیس سر از بازیگری درآورد و رد پایی از او در خیلی از کارهای پلیسی تلویزیونی و حتی سینمایی دیده می‌شود. البته خودش "آینه عبرت" را آغاز همه این حضورهای پررنگ می‌داند.
هدایت‌الله سجادی را بشناسید
او اعتقاد دارد که امروز هم جامعه به هیجان و فضای اکشن سریال‌ها و فیلم‌های پلیسی نیاز دارد همچنان که طیف عظیمی از جامعه دنبالِ محتوایی‌اند که ضریب هوشیاری‌شان نسبت به آسیب‌ها، بزهکاری‌ها و ناهنجاری‌ها در جامعه بالا برود. زمانی امثالِ مهدی فخیم‌زاده و محسن شاه‌محمدی و حمید لبخنده سریال‌های اصطلاحاً خیابان‌خلوت‌کن می‌ساختند و امروز فقدانِ این کارها هر روز بیشتر در تلویزیون احساس می‌شود.
به سراغ هدایت‌الله سجادی رفتیم که او را با لباسِ پلیس در بسیاری از کارهای تلویزیونی و سینمایی دیده‌ایم. برای بسیاری تا الان سؤال بوده که او مثلِ کاراکترهای آثار هنری، سرهنگِ نیروی انتظامی است؟ در جریان گفت‌وگو خودش هم به این نکته اشاره کرد که در کوچه و خیابان برای مردم هم سؤال بوده که آیا او خودش سرهنگِ نیروی انتظامی است؟
او مشاور و کارشناس انتظامی بسیاری از آثار بوده، سریال "آمین" جزو کارهایی است که بسیار به آن علاقه دارد و در میان بازیگرانی که لباسِ پلیس را در آثار هنری به تن کرده‌اند داریوش فرهنگ و حمید فرخ‌نژاد را بیشتر می‌پسندد. حتی می‌گوید که زمانی که داریوش فرهنگ با لباسِ پلیس جلوی دوربین ظاهر می‌شود، با نقش‌آفرینی جذاب و اصولی این بازیگر، به پلیس بودنش افتخار می‌کند.
با تئاتر وارد بازیگری شد
در دوران دبیرستان تئاتر کار می‌کرده و از دهه 1360 وارد دنیای تصویر شده است. سال 1367 در سریال "هشدارهای پلیس" به کارگردانی محسن شاه‌محمدی بازی کرده است. گرچه موفقیت این اثر نسبت به آثار شاخص بعدی‌اش مانند فیلم "خوب بد جلف"، بیشتر نبود اما تجربه‌خوبی برای "سجادی" محسوب می‌شود و همکاری با هنرمندانی همچون مهدی آریان‌نژاد، بهزاد رحیم‌خانی، غلامحسین لطفی و ملیحه اکبری را تجربه کرد.
هدایت‌الله سجادی در سال 1394 دوره‌ی پرتلاشی را در عرصه سینما و تلویزیون گذراند و در آثار مهمی بازی کرده است. او در این سال با بازی در 2 فیلم و سریال مهم سینما و تلویزیون خود را به مردم معرفی کرد. آثار مهم او در این سال به بازی در سریال "آمین" به کارگردانی مهدی صفوی، منوچهر هادی و بهرنگ توفیقی و فیلم "خوب بد جلف" به کارگردانی پیمان قاسم‌خانی برمی‌گردد. او همچنین سریال "دست بالای دست" را در کارنامه‌اش دارد. او علاوه بر مشاور و کارشناس انتظامی و بازیگر، مجری طرح و تهیه‌کننده هم بوده است.
من واقعاً پلیسم/ در کارِ جدید ترور می‌شوم
درباره مشکلات این حوزه در سریال‌سازی و نمایشِ غلط پلیس در برخی از آثار با او گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید:
* بسیاری شاید هنوز ندانند شما فقط بازیگر نیستید و خودتان پلیسید.
خوشبختانه این توفیق نصیبِ من شده که در لباسِ پلیس خدمت کردم و با وجود بازنشستگی هم کماکان خدمت می‌کنم. اتفاقاً الان که با شما صحبت می‌کنم سر صحنه کاری‌ام که برای حفاظت از شخصیت‌ها می‌سازیم. من نقش سرداری را برعهده دارم که ترور می‌شود. این کار درون‌سازمانی است که با همکاری ناجا ساخته می‌شود و مخاطب اصلی‌اش آن دسته از حافظینی‌اند که در کارشان کم‌‌کاری می‌کنند، بدانند که این غفلت‌هایشان چه تبعاتی را ایجاد خواهد کرد. البته که در این کار من ترور می‌شوم اما برای متوجه کردن بخش‌های مختلف و بالا بردن ضریب هوشیاری، ساخت چنین کارهایی ضرورت دارد.
محسن شاه‌محمدی به من اعتماد کرد
* چطور شد سر از بازیگری درآوردید؟
من در دوران دبیرستان تئاتر کار می‌کردم و به خاطر علاقه‌ام به عکاسی، دوره‌ای عکاسی هم کردم. اتفاقاً این افتخار در جبهه نصیبم شد که دوره سال 1363 تا 1365 را عکاسی کنم. در پیرانشهر، سردشت، بوکان و سنندج و کردستان حضور داشتم، البته مدتی قصر شیرین را هم درک کردم. در ادامه عکاسی و فیلمبرداری را حرفه‌ای‌تر دنبال کردم و سال 1365 به این فکر افتادم که کاری به نام "آینه عبرت" تهیه کنیم. حضور محسن شاه‌محمدی به عنوان کارگردان، این جرأت را به من داد که به طور جدّی وارد این عرصه شوم. البته ایشان هم اطمینان کردند و اجازه دادند جلوی دوربین قرار بگیرم.
در خیابان از من سؤال می‌کنند شما پلیسید؟
در ادامه تجربه پیدا کردم مدیر تولید و مجری طرح هم شدم. در دورانی که هنوز میان شهربانی، کمیته و ژاندارمری ادغام اتفاق نیفتاده بود. سال 1370 وارد مؤسسه ناجی هنر شدیم و تا به امروز این توفیق را داشتیم که صدها کار را ساخته‌ایم و به عنوان بازیگر هم بارها جلوی دوربین حاضر شده‌ایم. شاید باورتان نشود در خیابان مرا می‌بینند همین موضوع مورد سؤالشان است که من پلیس هم هستم! بارها توضیح داده‌ام که من سال‌ها توفیق خدمت با این لباس را داشته‌ام.
افتخار می‌کنم پلیسم
* شنیده‌ام بازنشسته شدید؟
بله. سال 1385 بازنشسته شدم اما همچنان این افتخار را دارم با این لباس خدمتگزاری می‌کنم. عاشقانه این شغل را دوست دارم و در داخلِ این شغل، بازیگری یاد گرفتم. می‌خواهم آن‌قدر بازی کنم تا بدهکاری‌ام با ناجا صاف شود.
چرا پلیس را ضعیف نشان می‌دهند؟
* چرا برخی از آثار تلویزیونی یا سینمایی پلیس را ضعیف نشان می‌دهند؟
به عنوان کسی که حداقل 30 سال است کارشناس فیلم‌های انتظامی‌ام، با حمایت فرماندهان و تلاشگران در ناجا، خیلی تلاش کردیم این اتفاق نیفتد. برای هفته نیروی انتظامی هفت فیلم تلویزیونی ساختیم که الان در حال پخش است. خیلی تلاش کردیم پلیس را قدرتمند نشان دهیم. ما همیشه اصرارمان همین بوده است و بسیاری هم با ما تماس می‌گیرند برخی اوقات تشکر می‌کنند و برخی اوقات هم این گلایه‌ها را به گوشِ ما می‌رسانند.
من قبول دارم نقصان‌هایی در آثار سینمایی و تلویزیونی نسبت به واقعیتِ پلیس و نیروی انتظامی وجود دارد. به عنوان کارشناس بارها سر صحنه با کارگردان می‌جنگم تا پلیس بهتر نشان داده شود.
سریالی که به دلِ سرهنگ نشست
* کدام سریالِ پلیسی به دلِ شما نشسته و اصلاً بهتر پلیس را نشان داده است؟
سریال "آمین" را می‌پسندم و همه ارکانش درست کنار هم قرار گرفتند. نه اینکه خودم بازی کردم واقعاً داریوش فرهنگ در آنجا پلیسی واقعی را بازی کرد. آنجا پلیس را خوب دیدم و کارگردانش بسیار برای این نمایشِ حقیقت، پای کار ایستاد. من سریال "زیر آسمان" را هم دوست داشتم که واقعاً در این مسیر خوب ظاهر شد.
واقعاً به داریوش فرهنگ افتخار کردیم
* کدام بازیگر را در مسیرِ ایفای نقش پلیس، مناسب‌تر دیدید؟
فیلم "صحنه جرم، ورود ممنوع" به یادم می‌آید که حمید فرخ‌نژاد در آن فیلم نقش افسر آگاهی را بازی می‌کرد که بسیار خوش درخشید. البته او بعدها در "خوب، بد، جلف1" هم نقش سرهنگی را بازی کرد که آنجا هم به عنوان افسر تجسّس بسیار خوب ظاهر شد و این نقش را ایفا کرد. اما اینجا نامِ داریوش فرهنگ را هم باید بیاورم که واقعاً وقتی لباسِ پلیس را در سریال "آمین" و حتی "شلیک نهایی" به تن می‌کرد مایه مباهات بسیاری از کسانی بود که هر روز با لباسِ پلیس سر و کار دارند.
چرا سریال پلیسی ساخته نمی‌شود؟
* در لابه‌لای صحبت‌هایتان به فقدانِ کارهای پلیسی در تلویزیون اشاره کردید. چرا سریال‌سازی به این سمت نمی‌رود؟
من همیشه این کارها را در دورانِ گذشته، خیابان‌خلوت‌کن دیده‌ام. شاید بخشی از آن به مشکلات بودجه‌ای ناجا در مقوله فرهنگی برگردد. به سمت ساخت تله‌های 90 دقیقه‌ای رفتیم که هم متنوع‌تر باشد و هم سوژه‌های بیشتری را دنبال کنیم. خودمان هم می‌دانیم هیچ‌چیز به تأثیرگذاری سریال نمی‌رسد اما مشکلات بودجه این فقدان‌ها را ایجاد می‌کند.
واقعاً جای سریال‌های پلیسی در تلویزیون خالی است و می‌طلبد در نیروی انتظامی و صدا و سیما به این موضوع بیشتر توجه شود. من بعد از سریال "زمین گرم"، مشغول سریالی به نام "مرداب" شهرام شاه‌حسینی‌ام که در شبکه نمایش‌خانگی پخش می‌شود.
نویسندگان خوش‌شان نمی‌آید اصلاحیه می‌دهیم
* برخی از کارها هم ساخته می‌شود مثل "بوی باران" که مشکل‌ساز می‌شود؛ آن‌قدر در نمایشِ پلیس ضعیف عمل می‌کند که با خودمان می‌گوییم مگر این سریال، مشاور و کارشناس نظامی نداشته است.
سؤال خوبی بود. من در شورای فیلمنامه مؤسسه ناجی‌هنرم. تمام فیلمنامه‌هایی که وارد مؤسسه می‌شود، ما مجدّانه روی آن‌ها نظارت داریم. من از صدا و سیما، دست‌اندرکاران فیلم‌ها و سریال‌ها خصوصاً همکارانی که دست به قلم‌اند و از آن‌ها به عنوان نویسنده سریال‌ها و فیلم‌ها یاد می‌شود، درخواست می‌کنم به نواقصی که در طرح‌ها و فیلمنامه‌های آثار پلیسی وجود دارد توجه کنند و به اصلاحیه‌ها اهمیت بدهید.
برخی از نویسندگان و سریال‌سازان، از رفتارِ پلیس خبر ندارند
وقتی اصلاحیه می‌دهیم نویسندگان خیلی خوش‌شان نمی‌آید و تلفنی با آن‌ها صحبت می‌کنیم. برخی اوقات، اطلاعات کافی از نحوه بازجویی، رفتارِ پلیس و آیین دادرسی ندارند و قبل از اینکه دست به نگارش شوند اصلاً به این نکات توجه نمی‌کنند. این را باید بدانند که ما در ناجی‌هنر نشسته‌ایم به این دوستان کمک کنیم تا کارها از کیفیت بهتری برخوردار شود.
نیروی انتظامی و صدا و سیما در کنار هم باید کمک کنند تا دوباره دوران طلایی سریال‌سازی پلیسی به تلویزیون برگردد.
آرزوی سرهنگِ تلویزیون/ باید ضریب هوشیاری مردم را بالا ببریم
* فکر می‌کنید چه فیلم‌ها و سریال‌هایی باید در حوزه پلیس و نیروی انتظامی ساخته شود؟
فکر می‌کنم باید سرمایه‌گذاری کنند درباره نقش پلیس و آرامش در جامعه و امنیت کارهایی بسازیم تا ضریب هوشیاری مردم بالاتر برود. من گاهاً می‌بینم خانم‌ها به برخی از نکات امنیتی در داخل خیابان‌ها توجه نمی‌کنند و می‌تواند اپیزودی از سریال، شود. آرزویم این است آن‌قدر کارهای پلیسی با کیفیت و مؤثر و ماندگاری خلق شود که خانواده‌ها ضریب هوشیاری خانواده‌ها را بالا ببریم.
دلمان می‌خواهد و آرزو داریم فیلم‌هایی در سطح بالا برای پلیس و ضریب هوشیاری مردم نسبت به امنیت در جامعه ساخته شود. موبایل‌های قیمتی در خیابان به دستِ خانم‌ها و جوانان است که بدون توجه به مسائل امنیتی، دست‌شان می‌گیرند و دزدی اتفاق می‌افتد. اگر کارهایی بسازیم، حتماً بانوان و جوانان ما متوجه می‌شوند باید چطور از خودشان در برابر این اتفاقات محافظت کنند. وقتی مقابله پلیس را با خلافکاران در رسانه ملی نشان دهیم، خلافکاران هم متوجه تبعات این کارها می‌شوند.
شاید داداش سیاه 1400 ساخته شود
* در گذشته انیمیشن‌هایی داشتیم که داداش سیاه محور بود و خیلی توصیه‌های امنیتی و انتظامی در قالب تبلیغاتِ تلویزیونی داده می‌شد. چرا دیگر ساخته نمی‌شوند؟
فقدانِ این تیزرها و انیمیشن‌ها را احساس می‌کنم که واقعاً وجودشان خیلی می‌تواند مؤثر باشد. آنجا به مردم هشدارهایی می‌دادیم که برای کودکان هم مورد توجه بود. ما گفته‌ایم، امیدوارم برای سال 1400 با شکل و شمایلِ جدید ساخته شوند.
انتهای پیام/
