یادداشت| چرا مذاکرات بین‌الافغانی صلح در کوتاه‌مدت به نتیجه نمی‌رسد؟
مذاکرات بین‌الافغانی با توجه به اختلافات گسترده در منویات طالبان و دولت افغانستان و نیز پیچیدگی گفت‌وگوها زمانبر خواهد شد همچنین با توجه به بی‌اعتمادی نسبت به پایبندی آمریکا در تعهداتش تصور نتیجه زود هنگام دور از ذهن است.
به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، مراسم افتتاحیه مذاکرات بین‌الافغانی با 6 ماه تاخیر از زمان مقرر آن در توافقنامه قطر، روز 22 شهریور ماه در دوحه آغاز شد و قرار است طرف‌های درگیر جنگ افغان در این مذاکرات بطور مستقیم درباره آینده کشورشان از جمله نظام سیاسی افغانستان، تقسیم قدرت و نحوه ادغام طالبان در نیروهای امنیتی تصمیم‌گیری کنند.
طالبان که با ایستادگی بسیار و غیرقابل انعطاف و با صبری زیاد طی 18 ماه مذاکرات مستقیم با آمریکا کاخ سفید را به قبول خواسته‌هایش و امتیازدهی گسترده مقابل این گروه مجبور کرد، اکنون نیز با یک موضع و صدای واحد مقابل تیم مذاکره کننده دولت قرار گرفته که سخنگوی آن نیز به اختلاف بین اعضا اعتراف کرده و آشفتگی بین آنها نیز آشکار است.
طالبان بر سر موضع خویش برای ایجاد «نظام خالص اسلامی» به قرائت خویش راسخ است اما اعضای تیم دولت به دفاع از جریان‌های مختلف به قطر آمده‌اند و چندپارچگی بین آنها دیده می‌شود.
به نظر می‌رسد تیم پریشان دولت افغانستان مقابل طالبان کار بسیار دشواری داشته باشد که بدون عقب‌نشینی از خواسته‌هایش مقابل آمریکا، پس از آزادی 5 هزار زندانی این گروه، تعیین جدول زمانی خروج کامل نیروهای خارجی از افغانستان بدون پذیرش آتش‌بس، حاضر به مذاکره مستقیم با دولت در کنار احزاب شده است.
با این حال، طالبان با انتصاب «مولوی عبدالحکیم حقانی» قاضی‌القضات سابق این گروه به عنوان رئیس تیم مذاکره کننده و گماشتن چندین نفر از اعضای شورای رهبری این گروه که پیشینه‌های نظامی، سیاسی و مذهبی دارند نشان داده که برای مذاکرات بسیار جدی و طولانی آماده کرده است.
پذیرش مذاکره توسط طالبان تمایل به سازش نیست
طالبان از یک موضع قوی وارد مذاکره شده است اما جدیت آنها به معنی تمایل برای سازش نیست؛ این گروه خود را پیروز جنگ می‌داند و بر این باور است که پس از خروج آمریکا قویترین گروه در افغانستان خواهد شد.
به گفته یکی از اعضای تیم مذاکره کننده طالبان تنها این گروه توان پایان دادن جنگ و تامین ثبات در افغانستان را دارد؛ بنابراین، تیم مذاکره کننده دولت و احزاب باید پیشنهادی ارائه کنند که به اندازه کافی خواسته‌های طالبان را تامین کند تا این گروه حاضر به توقف 4 دهه جنگ خانمانسوز در این کشور شود.
طالبان برای به نتیجه رسیدن مذاکرات عجله‌ای ندارد و بخوبی می‌داند که اختلافات داخلی بین تیم مذاکره کننده دولت و نیز مخالفت‌های احزاب و شخصیت‌های سیاسی با دولت اشرف غنی به معنی افزایش قدرت چانه‌زنی‌اش بر سر میز مذاکرات است؛ پس بر سر میز مذاکره می‌آید و اگر آنچه دولت پیشنهاد می‌کند را دوست نداشته باشد به طرف اپوزیسیون رفته و اگر احزاب مخالف غنی پیشنهاد بهتری نداشته باشند هر لحظه می‌تواند با استفاده از اهرم نظامی جنگ را تشدید کند و توپ را در میدان دولت بیندازد.
دولت ترامپ اما با اهداف انتخاباتی و تلاش برای افزایش احتمال پیروزی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیازمند یک دستاورد بزرگ است که بازگرداندن نیروها از افغانستان و اعلام پیروزی در طولانی‌ترین جنگ تاریخ این کشور می‌تواند برگ برنده ترامپ در انتخابات باشد.
خروج نظامی از افغانستان هدف تبلیغاتی ترامپ
با این حال آنچه نامزد جمهوریخواه آمریکا برای افزایش شانس پیروزی‌اش در انتخابات نوامبر نیاز دارد، نه تامین صلح در افغانستان بلکه کاهش نیروها و تظاهر به خروج از افغانستان و تبلیغات رسانه‌ای برای نشان دادن این اقدام به عنوان یک دستاورد بزرگ دیپلماتیک است.
طالبان اما در مقابل علاقه‌ای نسبت به نتیجه زودهنگام مذاکرات بین‌الافغانی ندارد چرا که براساس توافقنامه قطر، مهلت آمریکا برای خروج کامل نیروهایش از افغانستان تا ماه می سال 2021 است و اگر ترامپ در دور دوم انتخابات ناکام شود تضمینی وجود ندارد که «جو بایدن» نسبت به تعهدات دولت قبلی با طالبان پایبند باشد.
این در حالی است که دولت ترامپ در سال‌های اخیر چندین توافقنامه بین‌المللی سیاسی، اقتصادی و امنیتی با شماری از کشورهای بزرگ دنیا را نقض کرده است که از خروج یکجانبه از پیمان TPP، معاهده جوی پاریس، برجام و پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میانبرد را به عنوان نمونه یاد کرد، بنابراین هیچ تضمینی وجود ندارد که دولت جدید آمریکا به تعهدات دولت قبلی با یک گروه شبه‌نظامی پایبند بماند.
براساس توافقنامه قطر خروج نیروهای آمریکایی تنها به پایبندی طالبان نسبت به تعهداتش در رابطه مبارزه با تروریسم بستگی دارد اما اخیراً «مایک پامپئو» وزیر خارجه ترامپ با مشروط کردن خروج کامل نیروها تاکید کرد که دولت افغانستان و طالبان باید برای موفقیت مذاکرات "جدیت" نشان دهند و دو طرف را مسئول جلوگیری از تلاش‌ها برای تخریب روند صلح دانست و تاکید کرد که واشنگتن این مسائل را ارزیابی و اندازه‌گیری می‌کند.
این در حالی است که مسائلی همچون اندازه‌گیری میزان "جدیت" دولت افغانستان و طالبان و مسئول بودن آنها در مقابل تلاش‌ها برای تخریب روند صلح موضوعی مبهم است و این اظهارات گمانه‌زنی‌ها برای تلاش آمریکا جهت تخطی از توافقنامه قطر و جلوگیری از خروج کامل نیروها از افغانستان را تشدید می‌کند.
براین اساس به باور نگارنده مذاکرات بین‌الافغانی با توجه به اختلافات گسترده در منویات طرفین و نیز پیچیدگی گفت‌وگوها بسیار زمانبرتر از مذاکرات با آمریکا خواهد بود با توجه به بی‌اعتمادی طالبان نسبت به پایبندی آمریکا نسبت به تعهداتش در توافقنامه قطر و تلاش این گروه برای راستی‌آزمایی واشنگتن، تصور نتیجه زود هنگام برای مذاکرات بین‌الافغانی دور از دهن است.
انتهای پیام/.
