گزارش|منطقه اورامانات کردستان در انتظار ثبت جهانی
گروه استانها - منطقه بکر و دست‌نخورده اورامانات استان کردستان در چند قدمی ثبت جهانی قرار دارد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از سنندج، زبان و ادبیات مهمترین شاکله هویت فرهنگی هر کشور و ملتی محسوب می‌شود. ادبیات به نوعی میراث فرهنگی هرکشور است که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و انسان‌ها به سوی کمال و پیشرفت گام برداشته و هر نسل سهمی در غنای آن دارد. پرداختن به ادبیات رابطه میان نسل‌ها را آسان تر کرده و ملت‌ها را به سوی خودباوری سوق می‌دهد و در رشد و پیشرفت فرهنگ یاری می‌رساند.
در همین راستا موسسه فرهنگی ادبی و هنری قلم اورامان درصدد است با برگزاری همایش‌ها و کنفرانس‌های علمی، فضایی را در جهت پیشرفت این حوزه (زبان ادبیات و فرهنگ اورامان) ایجاد کند.
هفتمین نشست انجمن قلم اورامان با عنوان «ثبت جهانی اورامان» با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی با حضور تعدادی از فعالان فرهنگی و ادبی اورامان در سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی سنندج برگزار شد.
«مکارم غفاری»، مسئول روابط‌عمومی انجمن قلم اورامان در این نشست ضمن تشریح برنامه‌های پیش‌رو، به نقش انجمن‌ها و فعالان فرهنگی ادبی در جامعه اشاره و اظهار داشت: این افراد می‌توانند در صیانت از زبان، فرهنگ و اصالت یک منطقه یا یک قوم نقش مهمی ایجاد و ارتباط فرهنگی بین نسل قدیم و جدید برقرار کنند تا ضمن کاهش ناهنجاری‌های فرهنگی و آسیب‌های اجتماعی، از بی‌هویتی و سردرگمی برخی افراد نیز جلوگیری شود.
این فعال فرهنگی تاکید کرد: از بین رفتن زبان و ادبیات یک کشور و یک ملت به‌علت نادیده گرفتن و بی‌تفاوت بودن اغلب خانواده‌ها، محیط‌های آموزشی، نویسندگان، فعالان و رسانه‌های مختلف محلی نسبت به شاخص‌ها و ارزش‌های فرهنگی و ادبیات غنی آن قوم یا ملت است که به فراموشی سپرده می‌شود.
وی با بیان اینکه هر قوم و ملتی دارای زبان مختص خود و در درون یک زبان، گویش‌های متنوع و لهجه‌های فراوان دیده می‌شود؛ افزود: هر زبان و گویش و لهجه، پیام و معنا را به شیوه خاص خود منتقل کرده و هر کس با زبان و لهجه مادری خود، بهتر و شیرین‌تر و آسان‌تر می‌تواند با دیگران ارتباط ایجاد کند و به انتقال پیام موثر مبادرت ورزد.
مسئول روابط‌عمومی انجمن قلم اورامان بیان کرد: متأسفانه در دهه‌های اخیر شاهد زوال زبان‌ها و گویش‌هایی هستیم که عامل هویتی-فرهنگی و تاریخی هر قوم و ملتی هستند و یکی پس از دیگری در سطح جهان و مخصوصاً در ایران به بوته فراموشی سپرده می‌شوند.
به گفته وی، یکی از برآوردهای اخیر یونسکو نشان داده که تنها 10درصد از حدود شش هزار زبانی که امروز با آن تکلم می‌شود تا پایان قرن حاضر با آن تکلم خواهد شد.
غفاری عنوان کرد: سوال اینجاست که در این فاجعه فرهنگی- هویتی، وضعیت زبان‌ها، گویش‌ها و تنوع لهجه‌ای زبان‌های ایرانی چگونه خواهد بود؟
وی با بیان اینکه در تقویم سازمان یونسکو، اعلام شده که بیشتر زبان‌های محلی ایرانی در معرض خطر هستند و این مسئله انعکاس بین‌المللی دارد، ادامه داد: از آنجایی که زبان، ابزار انتقال دانش و اطلاعات انسان درباره طبیعت و کائنات است مرگ زبان به ناپدید شدن بخش بزرگی از میراث فرهنگی، از شعر و افسانه‌ها، ضرب‌المثل، لطیفه و ابزار تعامل و تفاهم نسل‌ها می‌انجامد.
مسئول روابط‌عمومی انجمن قلم اورامان با یادآوری اینکه شناسایی و پاسداری میراث های فرهنگی کهن ایرانی یعنی گویش‌های بومی می‌تواند اقدامی موثر درون‌زا برای حفظ و پاسداری زبان در کشور باشد، مدعی شد: امروز خرده‌فرهنگ‌ها یا فرهنگ‌های محلی در آستانه انقراض هستند و گویش‌ها در مسیری تدریجی و شاید وحشتناک و شتاب‌زده محو شده و در سایه سار فرهنگ‌های تهاجمی، آینده فرهنگ و زبان اقوام ایرانی را تهدید می‌کنند.
وی با ادعای اینکه از یک سو با ریزشِ واژگان اصیل و ریشه دار بومی و از سویی بارش واژگان بیگانه روبه‌رو هستیم، افزود: واژگان بیگانه زبان ملی ما را به دروغ، خوش‌نما می‌سازد و از سوی دیگر واژگان اصیل، ریشه‌دار، ترکیب‌های پربار و خوش آهنگ و مفاهیم و سرمایه‌های گرانسنگ از متن زبان و فرهنگ بومی در حال زدودن است
مسئول روابط‌عمومی انجمن قلم اورامان با طرح این سؤال که آیا «افزایش ورود لغات بیگانه و کاهش مداوم واژگان بومی» چه فرجام نا همگونی به‌دنبال خواهد داشت؟، خاطرنشان کرد: برخی از خانواده‌های امروزی، اصرار دارند صرفاً زبان معیار و رسمی را که ترکیب و آمیخته از همه نوع واژگان ایرانی و غیر ایرانی است به فرزندان خود آموزش دهند و از آموزش گویش‌های محلی امتناع کرده، در حالی‌که در این صورت گویش‌های محلی و فرهنگ بومی و قومی، خود به خود در مقابل این فرهنگ مسلط، رنگ باخته و منجر به نابودی گویش‌های بومی می‌شود.
وی با ادعای اینکه در شهرستان‌ها و روستاهای استان کردستان و کرمانشاه وضع از آنچه به نظر می‌رسد بدتر و گویش‌های مختلف رو به زوال است، ادامه داد: بی‌توجهی به فرهنگ غنی و تا حدودی تجددنمایی و عار داشتن از تکلم آبا و اجدادی خود و مهاجرت‌های بی‌رویه به شهرها و استان‌های همجوار علت این وضعیت کنونی است.
غفاری با بیان اینکه فاصله فرهنگی به‌معنای کم‌شدن عاطفه بین نسل‌ها و از خود، خانواده و اصل و نژاد بیگانه شویم، عنوان کرد: از بین رفتن گویش ما آژیر خطری است که بین نسل امروز و دیروز فاصله فرهنگی انداخته و موجب بارش الفاظ و گویش‌های نامفهوم بیگانه خواهد شد
سید مختار هاشمی عضو کمیته راهبردی پرونده ثبت جهانی اورامان و رئیس کمیسیون گردشگری، اقتصاد ورزش و اقتصاد هنر اتاق بازرگانی سنندج نیز در ادامه این نشست به صورت تخصصی درخصوص ثبت جهانی اورامان به سخنرانی پرداخت.
وی در این‌باره به اهداف ثبت جهانی اورامان اشاره کرد و گفت: نمی توان مرز مشخصی برای اورامان، تعریف کرد چراکه بسیار وسیع‌تر از مرزهای ژیوپولتیک کنونی است.
عضو کمیته راهبردی پرونده ثبت جهانی اورامان خاطرنشان کرد: اورامان در ایران در قسمت‌هایی از استان کردستان همچون شهرستان‌های سنندج، کامیاران، سروآباد و مریوان؛ در کرمانشاه شهرستان‌های پاوه، ثلاث باباجانی، جوانرود و روانسر و در قسمت عراق در استان‌های سلیمانیه (شهرستان پنجوین) و هلبجه قرار گرفته است.
وی تصریح کرد: برای ثبت جهانی باید به صورت یکپارچه کل اورامان را در نظر گرفت اما به دلایلی پروتده ثبت تنها بخش ایران را در نظر گرفته و فرصت همکاری و یکپارچگی ثبت جهانی اورامان از دست رفت.
هاشمی به ویژگی‌های تمدن اورامان اشاره کرد و افزود: اورامان دارای تمدن عریق و از عناصر مهمی همچون «معماری منحصر به فرد روستاهای منطقه، روش‌های مخصوص باغداری، ویژگی‌های تولید صنایع دستی، تکنولوژی سنتی تولید و نگهداری مواد غذایی (خشکبار)، تکنولوژی سنتی تولید پوشاک (تن پوش- پاپوش)، فرهنگ و باورهای آئینی و اماکن مقدس و مساجد، نحوه مخصوص زندگی (ییلاق و قشلاق)، قرار گرفتن در زاگرس، شاهو و مناظر زیبا و منابع زیاد از جمله آب، خاک، فلور و فون زیاد» برگرفته و تنوع زیستی بالا و گیاهان و جانوران زیادی وجود دارد.
وی بیان کرد: هورامان آثار تاریخی زیادی دارد که در وهله اخیر ما بین اسپریز و هجیج آثار دوران پارینه سنگی که به 70 هزار سال قبل برمی‌گردد کشف شد.
رئیس کمیسیون گردشگری، اقتصاد ورزش و اقتصاد هنر اتاق بازرگانی سنندج «طبیعت زیبا و بکر، بزرگترین رودخانه سیروان و سرشاخه‌های آن، مناظر خلاب و اشکال مختلف ژئومورفولوژی، تنوع زیستی فون و فلور، وجود ذخایر شیلات و اقتصاد مولد محلی و آثار تاریخی زیاد را از جمله نقاط قوت اورامان خواند و اظهار کرد: پتانسیل‌های مناطق اورامان را باید ارزیابی کرد و از این راه توسط مجامع محلی بهتر حفاظت و صیانت شود.
وی با تاکید بر اینکه جوامع محلی در اورامان برای حفاظت از محیط زیست و تدوین برنامه اقدام کنند، افزود: جوامع محلی و اهالی اورامان می‌توانند پاسبان و پاسدار این تمدن شوند.
به گفته هاشمی، برای حفاظت از میراث فرهنگی-طبیعی اورامان، می‌توان از یک رویکرد تاریخی شروع کرد و با رویکرد یکپارچه به مولفه‌های مختلف تمدن منطقه نگاه کرد.
وی با تاکید بر اینکه دبیرخانه دائمی هورامان‌شناسی ابعاد مختلف زندگی انسانی در این منطقه را بررسی کند، برای شناخت تمدن اورامان نیاز به تحقیات بیشتری در این زمینه دارد.
هاشمی مدعی شد که جلسه کمیته راهبری پرونده ثبت جهانی اورامان تا کنون تشکیل نشده و اکثر اعضاء از محتوای پرونده اطلاع ندارند، در حالی‌که چنین طرحی باید از هر لحاظ شفاف باشد و امیدواریم که ثبت جهانی اورامان به نتیجه برسد.
عضو کمیته راهبردی پرونده ثبت جهانی اورامان و رئیس کمیسیون گردشگری، اقتصاد ورزش و اقتصاد هنر اتاق بازرگانی سنندج با بیان اینکه اورامان قله‌ای از بلندترین قله‌های کردستان بوده که می‌توان به اصالت،تاریخ، فرهنگ و آثار چندهزارساله اورامان افتخار کرد؛ خطاب به سازمان‌های مردم نهاد و انجمن قلم اورامان تصریح کرد: انتظار می‌رود افراد توانمند در این موسسه‌ها، نسبت به تأسیس مجموعه اورامان‌شناسی اقدام کنند.
انتهای پیام/484/
